Pedagogiek
Een veilig klimaat op de groep: hoe bereik je dat?
Gratis bijscholing? Volg een webinar van het Expertisecentrum Kinderopvang
Opendeurenbeleid of groepsstabiliteit?
Oproep: Open deuren of stabiliteit op de bso?
Blog Sanne van der Meij – Kita
Blog Marianne van Hall – Waar blijven ze?
Over pedagogiek
Pedagogische keuzes in de kinderopvang
De vier pedagogische doelen van Marianne Riksen-Walraven vormen de basis van de kinderopvang. Maar daarmee is de branche er nog niet. Want waartoe dient de kinderopvang en hoe doe je dat: een goede pedagogische leefomgeving bieden aan het jonge kind en dat vaak in een wisselende groep? De Pedagogische kaders en het Pedagogisch curriculum geven houvast.
Pedagogiek
Pedagogische beleidsplannen in de kinderopvang lijken soms inwisselbaar. Hier moeten de nieuwe eisen die de Wet IKK aan kinderopvangorganisaties stelt een einde aan maken. Het pedagogisch beleidsplan is vanaf 2018 een belangrijke graadmeter van pedagogische afwegingen die een kinderopvangorganisatie maakt. Dit kan zowel voor ouders als voor de inspectie bepalend zijn in hun oordeel over een organisatie.
In de Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang staat dat de vier pedagogische doelen van Marianne Riksen-Walraven geconcretiseerd moeten worden in het pedagogisch beleidsplan. In een algemene maatregel van bestuur (amvb) is nu letterlijk uitgeschreven wat hiermee bedoeld wordt.
Pedagogische doelen
De concrete uitwerking van de vier bekende pedagogische doelen voor de kinderopvang, zijn voor de dagopvang, peuterspeelzaalwerk en de bso exact hetzelfde geformuleerd. Wel moet er in de uitwerking rekening gehouden worden met de ontwikkelingsfase waarin kinderen zich bevinden. Daarom staat er dat er op de groepen:
– op een sensitieve en responsieve manier met kinderen wordt omgegaan, respect voor de autonomie van kinderen wordt getoond en grenzen worden gesteld aan en structuur wordt geboden voor het gedrag van kinderen, zodat kinderen zich emotioneel veilig en geborgen kunnen voelen;
– kinderen spelenderwijs worden uitgedaagd in de ontwikkeling van hun motorische vaardigheden, cognitieve vaardigheden, taalvaardigheden en creatieve vaardigheden, teneinde kinderen in staat te stellen steeds zelfstandiger te functioneren in een veranderende omgeving;
– kinderen worden begeleid in hun interacties, waarbij hen spelenderwijs sociale kennis en vaardigheden worden bijgebracht, teneinde kinderen in staat te stellen steeds zelfstandiger relaties met anderen op te bouwen en te onderhouden, en
– kinderen worden gestimuleerd om op een open manier kennis te maken met de algemeen aanvaarde waarden en normen in de samenleving met het oog op een respectvolle omgang met anderen en een actieve participatie in de maatschappij.
Toezichthouder
De concretisering van de pedagogische doelstellingen is niet alleen van belang voor professionals en ouders, maar ook voor het gesprek over de praktijkobservatie tussen de houder en de toezichthouder. De huidige uitwerking van de vier pedagogische doelen alleen, vormde in de praktijk te weinig basis voor een goed gesprek over pedagogische kwaliteit. Het is belangrijk om te vermelden dat ouders mee mogen praten over het pedagogisch beleid en hierover advies mogen uitbrengen. Kinderopvangorganisaties dienen minstens één keer per jaar overleg te voeren met de oudercommissie over het pedagogische beleid.
Doorlopende ontwikkelingslijnen
Ook wordt met de Wet IKK ingezet op betere doorlopende ontwikkelingslijnen. Dit enigszins holle begrip krijgt handen en voeten in de uitwerking van deze nieuwe kwaliteitsmaatregel voor de kinderopvang. Om te beginnen wordt geëist dat in het pedagogisch beleidsplan te lezen is hoe kinderen worden gevolgd in hun ontwikkeling en hoe er wordt gestreefd naar een doorlopende ontwikkellijn met de buitenschoolse opvang en/of de school.
Pedagogisch kaders
Vanaf 2010 zijn vier verschillende Pedagogisch kaders uitgebracht: voor de dagopvang, bso en gastouderopvang. En er is een Pedagogisch kader Diversiteit. De Pedagogisch kaders bieden pedagogisch medewerkers een concrete uitwerking van de pedagogische doelen. Er staan theoretische hoofdstukken in en praktische hoofdstukken waarbij de theorie is uitgewerkt in de aanpak van praktische situaties.
Het gebruik van de Pedagogisch kaders voor de kinderopvang kan beter. De boeken, zowel uitgebracht voor de dagopvang, de bso als de gastouderopvang, worden vooral incidenteel gebruikt. Dit blijkt uit een enquête onder pm’ers en gastouders die de Stichting BKK heeft laten houden.
Pedagogisch kader 0-4 jaar
De 546 respondenten van de BKK-enquête vinden het in meerderheid nuttig dat het Pedagogisch kader verder ontwikkeld wordt, ook al maken ze nu nog weinig gebruik van het boek. Het Pedagogisch kader voor 0-4 jaar (het eerste deel) is het bekendst onder de respondenten. BKK, die de boeken beschikbaar stelde, concludeert dat het Pedagogisch kader niet zo veel wordt gebruikt als ze zouden wensen.
Digitale editie
Pm’ers en gastouders hebben de wens dat het Pedagogisch kader digitaal wordt gemaakt, met een online zoek-database als handige toepassing. Ook willen ze er meer les in krijgen. 36 procent van de respondenten zijn gastouders, 28 procent werkt in een kinderdagverblijf en 10 procent werkt op de bso. De meeste respondenten zijn mbo-opgeleid en werken al langer dan zeven jaar in de kinderopvang.
Pedagogisch curriculum
In 2017 verscheen het Pedagogisch curriculum. Dit werk biedt de theoretische achtergrond bij de pedagogische doelen binnen de Wet IKK. Deze kan gebruikt worden bij het schrijven van de pedagogische beleidsplannen.
