Pedagogiek

Ontwikkeling van kinderen
konijntjes

Blog José Goes – Konijntjes aaien

Ik heb wat buitenspeelgoed buitengezet. Ze pakken ieder een fiets of een auto. Teun pakt de step. Z’n favoriete speelgoed buiten. Het lukt hem nog niet om te steppen maar om ermee te lopen is heel stoer! Toby pakt de loopfiets en rijdt naar het hek om te kijken of er een trein aan komt. […]
Kwaliteit Opvang
groot-worden-in-de-natuur-bij-kinderdagverblijf-pepeloentje

Groot worden in de natuur bij Kinderdagverblijf Pepeloentje

Met gekleurde laarsjes aan zit een rij peuters gehurkt op een tegelpad, aandachtig kijkend naar de bruine aarde van de moestuin waar jonge stekjes de kop opsteken. Er staan ook grote planten. 'Kijk', zegt natuurcoach Jeannet. Ze wijst naar een kruidenplant. 'Dit is tijm, ruik maar.' De kinderen zijn op speurtocht in de buitenruimte van Kinderdagverblijf Pepeloentje. Alle zintuigen worden geprikkeld: ruiken, voelen, zien, horen en proeven. En er is nog veel meer te ontdekken.
Pedagogiek

Opvoeden tijdens klimaatverandering: hoe ga je hier in de kinderopvang mee om?

Onderzoek laat zien dat klimaatverandering een negatieve invloed heeft op het mentaal welzijn van kinderen en jongeren. Wat betekent dit voor het opvoeden en opgroeien van kinderen en jongeren? Het Nederlands Jeugdinstituut heeft een essay gepubliceerd waarin zij vragen met betrekking tot dit onderwerp beantwoordt door middel van een verkennende literatuurstudie. 
Groene kinderopvang
FONK natuureducatie

FONK: ‘Natuur is dé plek voor een kind om te groeien’

De natuur als dé leeromgeving waarin kinderen en jongeren zich optimaal kunnen ontwikkelen: dat is de gedachte achter het nieuwe natuureducatieprogramma FONK. Een school in Brabant heeft het programma als proef in gebruik genomen, maar de bedoeling is dat FONK voor alle basisscholen en kinderdagverblijven beschikbaar wordt.
Pedagogiek

Bekijk het decembernummer van Kinderopvang

Het decembernummer 2019 van tijdschrift Kinderopvang is onlangs verschenen. Abonnees kunnen deze (premium-)artikelen nu ook digitaal bekijken.
Pedagogiek
Bart de Koning - Met een verhaal de natuur in

Bart de Koning – Met een verhaal de natuur in

Veel verhalen en sprookjes gaan over de natuur en vormen een prima aanleiding om de natuur te gaan ontdekken. Denk bij peuters maar eens aan het verhaal over het Rupsje Nooitgenoeg. Een leuke aanleiding om samen rupsen te gaan zoeken. Eten rupsen echt koekjes en taart? Mijn favoriete verhaal om te vertellen is ‘hoe het […]
Pedagogiek

Monika Katinger – Herfstpad

Herfstpad: zo heet de activiteit van de schooltuinen in de buurt van ons kinderdagverblijf. Eigenlijk voor de schoolkinderen bedoeld, maar onze kleintjes waren er ook welkom. We hebben ontzettend gebofd wat het weer betreft: het is op die bewuste vrijdagochtend een stralende dag geweest. We hebben er natuurlijk een groepsoverstijgende activiteit van gemaakt en hebben […]
Pedagogiek

Rudolf Steiner (antroposofie)

Rudolf Joseph Lorenz Steiner (Oostenrijk 1861) was een Oostenrijkse filosoof, schrijver, architect en pedagoog. Hij is bekend geworden als grondlegger van de antroposofie en haar praktische toepassingen. Een belangrijk uitgangspunt van Rudolf Steiner is dat elk kind uniek is en de gelegenheid moet krijgen om zich volledig te ontplooien. De nadruk ligt op de natuur […]

Over pedagogiek

Pedagogische keuzes in de kinderopvang

De vier pedagogische doelen van Marianne Riksen-Walraven vormen de basis van de kinderopvang. Maar daarmee is de branche er nog niet. Want waartoe dient de kinderopvang en hoe doe je dat: een goede pedagogische leefomgeving bieden aan het jonge kind en dat vaak in een wisselende groep? De Pedagogische kaders en het Pedagogisch curriculum geven houvast.

Lees meer

Pedagogiek

Pedagogische beleidsplannen in de kinderopvang lijken soms inwisselbaar. Hier moeten de nieuwe eisen die de Wet IKK aan kinderopvangorganisaties stelt een einde aan maken. Het pedagogisch beleidsplan is vanaf 2018 een belangrijke graadmeter van pedagogische afwegingen die een kinderopvangorganisatie maakt. Dit kan zowel voor ouders als voor de inspectie bepalend zijn in hun oordeel over een organisatie.

In de Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang staat dat de vier pedagogische doelen van Marianne Riksen-Walraven geconcretiseerd moeten worden in het pedagogisch beleidsplan. In een algemene maatregel van bestuur (amvb) is nu letterlijk uitgeschreven wat hiermee bedoeld wordt.

Pedagogische doelen

De concrete uitwerking van de vier bekende pedagogische doelen voor de kinderopvang, zijn voor de dagopvang, peuterspeelzaalwerk en de bso exact hetzelfde geformuleerd. Wel moet er in de uitwerking rekening gehouden worden met de ontwikkelingsfase waarin kinderen zich bevinden. Daarom staat er dat er op de groepen:

– op een sensitieve en responsieve manier met kinderen wordt omgegaan, respect voor de autonomie van kinderen wordt getoond en grenzen worden gesteld aan en structuur wordt geboden voor het gedrag van kinderen, zodat kinderen zich emotioneel veilig en geborgen kunnen voelen;

– kinderen spelenderwijs worden uitgedaagd in de ontwikkeling van hun motorische vaardigheden, cognitieve vaardigheden, taalvaardigheden en creatieve vaardigheden, teneinde kinderen in staat te stellen steeds zelfstandiger te functioneren in een veranderende omgeving;

– kinderen worden begeleid in hun interacties, waarbij hen spelenderwijs sociale kennis en vaardigheden worden bijgebracht, teneinde kinderen in staat te stellen steeds zelfstandiger relaties met anderen op te bouwen en te onderhouden, en

– kinderen worden gestimuleerd om op een open manier kennis te maken met de algemeen aanvaarde waarden en normen in de samenleving met het oog op een respectvolle omgang met anderen en een actieve participatie in de maatschappij.

Toezichthouder

De concretisering van de pedagogische doelstellingen is niet alleen van belang voor professionals en ouders, maar ook voor het gesprek over de praktijkobservatie tussen de houder en de toezichthouder. De huidige uitwerking van de vier pedagogische doelen alleen, vormde in de praktijk te weinig basis voor een goed gesprek over pedagogische kwaliteit. Het is belangrijk om te vermelden dat ouders mee mogen praten over het pedagogisch beleid en hierover advies mogen uitbrengen. Kinderopvangorganisaties dienen minstens één keer per jaar overleg te voeren met de oudercommissie over het pedagogische beleid.

Doorlopende ontwikkelingslijnen

Ook wordt met de Wet IKK ingezet op betere doorlopende ontwikkelingslijnen. Dit enigszins holle begrip krijgt handen en voeten in de uitwerking van deze nieuwe kwaliteitsmaatregel voor de kinderopvang. Om te beginnen wordt geëist dat in het pedagogisch beleidsplan te lezen is hoe kinderen worden gevolgd in hun ontwikkeling en hoe er wordt gestreefd naar een doorlopende ontwikkellijn met de buitenschoolse opvang en/of de school.

Pedagogisch kaders

Vanaf 2010 zijn vier verschillende Pedagogisch kaders uitgebracht: voor de dagopvang, bso en gastouderopvang. En er is een Pedagogisch kader Diversiteit. De Pedagogisch kaders bieden pedagogisch medewerkers een concrete uitwerking van de pedagogische doelen. Er staan theoretische hoofdstukken in en praktische hoofdstukken waarbij de theorie is uitgewerkt in de aanpak van praktische situaties.

Het gebruik van de Pedagogisch kaders voor de kinderopvang kan beter. De boeken, zowel uitgebracht voor de dagopvang, de bso als de gastouderopvang, worden vooral incidenteel gebruikt. Dit blijkt uit een enquête onder pm’ers en gastouders die de Stichting BKK heeft laten houden.

Pedagogisch kader 0-4 jaar

De 546 respondenten van de BKK-enquête vinden het in meerderheid nuttig dat het Pedagogisch kader verder ontwikkeld wordt, ook al maken ze nu nog weinig gebruik van het boek. Het Pedagogisch kader voor 0-4 jaar (het eerste deel) is het bekendst onder de respondenten. BKK, die de boeken beschikbaar stelde, concludeert dat het Pedagogisch kader niet zo veel wordt gebruikt als ze zouden wensen.

Digitale editie

Pm’ers en gastouders hebben de wens dat het Pedagogisch kader digitaal wordt gemaakt, met een online zoek-database als handige toepassing. Ook willen ze er meer les in krijgen. 36 procent van de respondenten zijn gastouders, 28 procent werkt in een kinderdagverblijf en 10 procent werkt op de bso. De meeste respondenten zijn mbo-opgeleid en werken al langer dan zeven jaar in de kinderopvang.

Pedagogisch curriculum

In 2017 verscheen het Pedagogisch curriculum. Dit werk biedt de theoretische achtergrond bij de pedagogische doelen binnen de Wet IKK. Deze kan gebruikt worden bij het schrijven van de pedagogische beleidsplannen.

Uitgelicht congres

Masterclass Opvallend gedrag bij kinderen

Hotel de Reehorst

De Dag van de Pedagogisch Coach

Hotel de Reehorst

Jaarcongres Management Kinderopvang 2024

Hotel Papendal

Congres Samenwerken in het netwerk

Hotel van der Valk Veenendaal