Kwaliteit gastouderopvang

Onderzoekers van PricewaterhouseCoopers noemden in hun rapport gastouderopvang een risicovolle vorm van kinderopvang als het gaat om kwaliteit en veiligheid. Minister Asscher deelt deze mening en heeft stappen aangekondigd om de kwaliteitseisen voor gastouders gelijk te trekken met die van de reguliere kinderopvang.

Eigenlijk maakte gastouderopvang vijf jaar geleden geen deel uit van de aanbevelingen van de commissie Gunning, kort na de zedenzaak. Onderzoekers van PricewaterhouseCoopers (PwC) nemen de gastouderopvang toch mee in hun aanbevelingen vijf jaar later. Zij vinden het gebrek aan toezicht en het feit dat gastouders alleen opereren een risico en twijfelen of hiermee veilige kinderopvang kan worden gegarandeerd.

Herijken gastouderopvang

Het advies om het beleid rond gastouderopvang te herijken, is niet aan dovemansoren gericht. In een Kamerbrief waarin hij reageert op het PwC-onderzoek zegt minister Asscher dat hij dit advies ter harte neemt en dat er, sterker nog, al enkele stappen zijn gezet om de kwaliteit van gastouderopvang te verbeteren. Asscher in reactie op de beleidsdoorlichting kinderopvang 2015 een plan van aanpak voor de gastouderopvang gepresenteerd. Daarmee zette hij vooral in op het behoud van de positieve aspecten van gastouderopvang, maar ook op het verhogen van de kwaliteit, het beperken van de fraudegevoeligheid en effectieve inzet van publieke middelen.

Rol gastouderbureau

De afgelopen periode heeft de minister de gastouderopvang besproken met verschillende sectorpartijen en dan vooral gesproken over welke onderwerpen aangescherpt moeten worden. De eerste conclusie die de minister uit deze gesprekken trekt, is dat kwaliteitseisen van de reguliere kinderopvang waar mogelijk gelijkgetrokken moeten worden met de eisen voor gastouders. Ook moet de gastouderopvang niet meer als een kwalitatief mindere vorm van opvang naast de reguliere kinderopvang worden behandeld. Unaniem is de wens om het toezicht te verbeteren. Dat geldt ook voor de rol van het gastouderbureau. De verschillen tussen gastouderbureaus zijn groot. Er zijn bureaus die enkel een kassiersfunctie vervullen en niets doen aan de begeleiding van gastouders.

Kwaliteitsverbetering

Minister Asscher wil inzetten op het bevorderen van kwaliteit van gastouderopvang en heeft hiervoor een aantal maatregelen in gedachte:

– De kwaliteitsverschillen tussen reguliere kinderopvang en gastouderopvang moeten zoveel mogelijk worden weggenomen;
– verkennen of het systeem van permanente educatie ook voor gastouders kan worden ingevoerd;
– het gastouderbureau moet een grotere rol krijgen bij de kwaliteit;
– het toezicht op gastouderopvang moet effectiever en efficiënter;
– verkennen of er een specifiek beleid voor gastouders moet komen zoals een veiligheid- en gezondheidsbeleid en of dit, net als in IKK-akkoord, moet worden vormgegeven;
– onderzoeken of de familiaire gastouderopvang verder ingeperkt moeten worden.

Toezicht

GGD GHOR Nederland vindt ook dat gastouderopvang risico’s met zich meebrengt, ‘omdat er minder controle is vanuit de beroepsgroep, er minder professionals aanwezig zijn tijdens de opvang en er dus minder zicht is op wat er zich allemaal afspeelt’. Ook ziet de organisatie dat er nog wel wat te verbeteren valt in de samenwerking tussen gastouder en gastouderbureau. ‘GGD GHOR Nederland vindt dat de gastouder in eerste instantie zelf verantwoordelijk is voor de opvang. Maar het gastouderbureau moet veiligheid en gezondheid waarborgen. GGD GHOR Nederland zou graag zien dat het gastouderbureau vaker onaangekondigd een bezoekje brengt aan gastouders om de feitelijke opvangsituatie aan te treffen’, aldus een GGD-woordvoerder.

Opvolger

Inmiddels heeft demissionair minister Asscher laten weten dat hij het onderwerp kwaliteitsbevordering gastouderopvang overlaat aan zijn opvolger. Hij werkt wel aan inventarisatie. De afgelopen periode is Asscher in gesprek geweest met het werkveld en deze is het er ‘unaniem over eens dat de kwaliteit van gastouderopvang verbeterd moet worden.’ Asscher is begin 2017 gestart met sessies met het veld om te bezien hoe invulling kan worden gegeven aan de kwaliteitsbevordering. Deze input verwerkt het ministerie momenteel in een inventarisatie van mogelijke verbeteringen.

Keuzes maken

Uit de sessie met het werkveld zijn een aantal suggesties gekomen. Er kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het gelijktrekken van de opleidingseisen en invoeren van coaching voor gastouders. Ook het gastouderbureau kan eventueel een rol spelen bij het effectiever en efficiënter inrichten van het toezicht. Het gastouderbureau heeft nu op papier een rol bij de kwaliteit van de gastouderopvang, maar de vraag is of het gastouderbureau die rol op dit moment ook waarmaakt. Hierbij is het de vraag wat ervoor nodig is om de rol van het gastouderbureau in dat opzicht te versterken. Deze en andere vraagstukken en opties worden door het ministerie in beeld gebracht. Asscher: ‘Het is vervolgens aan mijn opvolger om daar keuzes in te maken en te bezien hoe de kwaliteitsbevordering gastouderopvang verder wordt vormgegeven.’