Uit de LKK blijkt volgens de minister dat de kwaliteit van de kinderopvang stabiel is gebleven en op sommige punten licht is verbeterd: ‘Pedagogisch medewerkers zijn sensitief in de omgang met kinderen, weten een positieve sfeer te creëren en bevorderen de autonomie van kinderen. Bij baby’s en peuters is een stijging te zien in de kwaliteit van de taalstimulering.’ Op het dagprogramma en de contacten met ouders is daarentegen een lichte daling van de kwaliteit te zien.
Toenemende werkdruk
In alle typen kinderopvang wordt een toenemende werkdruk ervaren als gevolg van meer ziekteverzuim en moeilijkheden om dit op te vangen vanwege personeelstekorten, concluderen de onderzoekers. ‘Terugkijkend op de afgelopen periode heeft de sector kinderopvang een roerige tijd achter de rug’, staat in in het rapport. Met de huidige ontwikkelingen rondom de personeelskrapte en wijziging van het financieringsstelsel verwachten de onderzoekers dat dit wellicht nog even zo blijft.
Stabiliteit én verandering
Op het gebied van kwaliteit zien ze een gemengd beeld van zowel stabiliteit als verandering. ‘Dit geeft aanwijzingen van verschillende externe invloeden op de kwaliteit (…). De effecten van de coronapandemie, zoals het toegenomen personeelstekort en ziekteverzuim, vormen een negatieve tendens en lijken een weerslag te hebben op de werkbeleving van de medewerkers, de kwaliteit van het programma en het contact met ouders’.
Representatief
In totaal zijn er in die periode 234 kinderopvanglocaties bezocht, waarvan 54 kinderdagopvanglocaties, 59 peuteropvanglocaties, 60 buitenschoolse opvanglocaties en 61 gastouders.
De onderzoekers menen dat de steekproeven bij de opvanglocaties representatief zijn, omdat ze de GGD-inspectiegegevens van de steekproeflocaties vergeleken hebben met de landelijke GGD-inspectiedata: de aan de kwaliteitsmonitor deelnemende locaties zouden in vergelijkbare mate gerapporteerde overtredingen hebben. Vrij Nederland publiceerde onlangs echter nog een artikel waarin gesteld werd de gehanteerde steekproeven niet representatief zouden zijn.
Kwaliteit van interacties
Bij het meten van de kwaliteit van de interacties, ook wel proceskwaliteit genoemd, maken de onderzoekers onderscheid tussen educatieve en emotionele kwaliteit. De gemiddelde educatieve proceskwaliteit is in alle opvangtypen duidelijk lager dan de emotionele proceskwaliteit. Gemiddeld krijgt de educatieve proceskwaliteit een laag-middelmatige classificatie.
Zorgbehoefte
Opvallend is dat medewerkers in de peuteropvang een stijging zien van het aantal kinderen met zorgbehoeften in de groep. Waar in 2017-2019 gemiddeld een derde van kinderen behoefte had aan extra taalondersteuning, wordt in 2021-2022 gerapporteerd dat dit bijna om de helft van de kinderen gaat. In 2020 kon vanwege sluitingen van de kinderopvang niet gemeten of onderzocht worden.
Ingangsdatum wijzigingen verschoven
In de begeleidende brief gaat Van Gennip ook in op de ontwikkelingen in het traject voor de herijking van kwaliteitseisen. Van wijzigingen die in voorbereiding zijn, zoals de inzet van beroepskrachten in opleiding als vaste beroepskracht en drie maatregelen om ruimte te bieden aan de buitenschoolse opvang, is de ingangsdatum vooralsnog verschoven van 1 januari 2024 naar 1 juli 2024.
Ook wordt een bewaarplicht ingevoerd: kindercentra moeten documenten – waarmee het voldoen aan specifieke kwaliteitseisen wordt aangetoond –voor zes weken bewaren. Deze plicht zal ingaan per 1 januari 2024.
