De term ‘cultuursensitief werken’ horen we steeds vaker in onze en andere sectoren en slaat binnen de kinderopvang vooral op het creëren van een veilige omgeving voor kinderen van allerlei verschillende afkomsten en met diverse thuissituaties. Dat slaat niet alleen op etnische afkomst, maar ook over de manier waarop er thuis voor het kind gezorgd wordt. Cultuursensitief werken houdt rekening met alle verschillen in de achtergrond van een kind. Denk aan gezinssamenstelling, geloofsovertuigingen, taal, voedsel, afkomst, hygiëne, voorkeuren en tradities.
Cultuursensitief werken uitgelegd
Een voorbeeld van cultuursensitief werken is bijvoorbeeld, naar aanleiding van overleg met een ouder, ervoor kiezen dat bepaalde baby’s niet op de grond worden gelegd maar altijd in een box of bij iemand op schoot zitten. Ook bepaalde overtuigingen over (warm) eten bij de lunch en wel of geen schoenen dragen tijdens het werk met kinderen hebben allemaal met cultuursensitiviteit te maken. Het zijn slechts voorbeelden en de rode draad is vooral dat alles bespreekbaar moet zijn tussen ouder en opvang.
Diversiteit en inclusie
In de publicatie ‘Diversiteit in de kinderopvang’ van beroepsvereniging PPINK verscheen in 2020 een interview met pedagogisch professional en intercultureel coach Diana Turkenburg-de Haan. Hierin hamert zij op continuïteit binnen het cultuursensitief werken: ‘Cultureel sensitief werken is niet iets wat je in een thema moet aanpakken dat een keer per jaar aan bod komt. Het hoort er altijd bij en zou vanzelf moeten gaan, het is onderdeel van het dagelijks handelen.’ Ook geeft ze vijf praktische tips die als leidraad kunnen dienen voor pedagogisch medewerkers:
- Kijk naar overeenkomsten in plaats van verschillen
- Probeer een thuisgevoel te creëren voor kinderen en ouders
- Benader iedereen met een open houding
- Spreek verwachtingen naar elkaar uit
- Blijf bouwen op successen
Bekijk en luister hier een interview met Turkenburg-de Haan over cultuursensitief werken in de kinderopvang. Hierin licht ze ook haar praktische tips toe.
Cultuursensitief werken in de praktijk
VAHSA (Virginia Head Start Association, een Amerikaans ‘national child development program’ van kinderen van nul tot vijf) voegt daar nog aan toe:
- Mik op een divers personeelsbeleid – in het ideale geval werken er allerlei soorten mensen in je bedrijf.
- Werk in kleine groepjes met kinderen – op die manier is het makkelijker om rekening te houden met culturele verschillen.
- Combineer de taal die ook thuis gebruikt wordt met correct Nederlands en de taal die kinderen in het basisonderwijs kunnen verwachten – schuw de terminologie en taal van de ouders niet. En nee, dit betekent niet dat een pedagogisch medewerker opeens Spaans zou moeten leren.
- Maak de omgeving relevant – kijk kritisch naar de materialen die er worden aangeboden, een kind voelt zich gezien als er ook puzzels zijn met daarop afbeeldingen van kinderen die op hem lijken. Inclusieve kinderboeken zijn er tegenwoordig genoeg, lees hier onze tips daarover.
Divers personeel
Ook de aanwas van meer mannelijke pedagogisch professionals zou volgens deskundigen helpen om het vakgebied diverser en inclusiever te maken. Zij benaderen kinderen en specifiek jongetjes weer op een andere manier dan vrouwen. Een divers en inclusief personeelsbeleid is het halve werk, en dan doelen we niet alleen op gender. Lees hier meer over hoe je dit bereikt binnen je bedrijfsvoering.
Inclusief materiaal
Ook kan het voor organisaties van belang zijn om te kijken naar boeken, materialen, artikelen en andere soorten media om zowel kind als medewerker meer te leren over de verschillen tussen mensen onderling.
Wat zijn jouw gedachten over cultuursensitief werken? Is het een specifieke werkwijze die men kan implementeren of is het groter dan dat en een volledige bedrijfsverandering waard? Of misschien ook wel gewoon de nieuwe norm?
