Nysa, de brancheorganisatie voor gastouders, deed in 2022 onderzoek naar de hoogte van de leges in de gastouderopvang bij alle gemeenten in Nederland. Wat bleek? Die lopen nogal uiteen. Ruim 51 procent van de gemeenten rekent geen kosten voor het registreren van een nieuwe gastouderopvang of gastouderbureau, terwijl de duurste gemeente (Haarlem) daarvoor maar liefst 831 euro vraagt. Samen met Zaanstad (793,95 euro) en Cranendonck (783,65) behoort Haarlem tot de top drie duurste gemeenten in Nederland om een gastouderopvang of gastouderbureau te starten.

‘Zorgelijke trend’

Dat kan en moet anders, vindt minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In een brief aan burgemeesters en wethouders (punt 8) schrijft zij: “SZW ziet dat sommige gemeenten erg hoge leges heffen, soms van 700 euro of meer. Hoge leges kunnen ertoe leiden dat (potentiële) gastouders afzien van een (her)inschrijving bij een gemeente. Hierdoor kan het aantal kinderopvangvoorzieningen afnemen, terwijl in veel gemeenten juist een tekort is aan opvangplaatsen. Dit is een zorgelijke trend.”

Inschrijving LRK

Om als gastouder of gastouderbureau werkzaam te kunnen zijn, is een inschrijving via de gemeente in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK) namelijk een vereiste. De gemeente vraagt de GGD om een inspectie uit te voeren en na een positief advies verzorgt de gemeente de inschrijving van de nieuwe opvanglocatie/gastouderbureau in het LRK. Gemeenten mogen leges heffen om de kosten van het behandelen van de aanvraag te dekken, maar volgens Nysa worden deze leges steeds hoger.

‘Voorkom onnodig hoge drempels’

Om startende gastouders en gastouderbureaus zo min mogelijk te ontmoedigen, roept de minister gemeenten op om de leges zo laag mogelijk te houden. Dat wil zeggen: enkel kostendekkend en niet hoger. Van Gennip schrijft: “Om ervoor te zorgen dat gastouderopvang toegankelijk blijft en kinderen gebruik kunnen blijven maken van opvangvoorzieningen, vraagt de Minister van SZW aan gemeenten om bij het vaststellen van de hoogte van de leges onnodig hoge drempels voor nieuwe en startende gastouders te voorkomen. In de Gemeentewet staat dat leges maximaal kostendekkend mogen zijn. Daarnaast is het belangrijk om richting gastouders transparant te zijn over de kostenopbouw van de leges. De Minister van SZW roept gemeenten nadrukkelijk op om rekening te houden met deze uitgangspunten bij het vaststellen van de leges.”

Reactie Nysa

‘De uitkomsten van ons onderzoek in 2022 hebben wij gedeeld met minister Van Gennip’, reageert Nysa. ‘Hierbij hebben wij tevens onze zorgen geuit over de hoogte van de leges welke sommige gemeenten hanteren alsmede het feit dat steeds meer gemeenten leges gaan invoeren. Onze boodschap is aangekomen gezien de oproep van de minister aan de gemeenten om hier op een juiste wijze mee om te gaan. Wij zijn verheugd dat de minister oproept om de leges voor gastouders te verlagen om op deze wijze de gastouderopvang toegankelijk te houden en ook nieuwe gastouders niet te ontmoedigen.’

Nysa laat weten in 2023 opnieuw onderzoek te doen naar de leges voor gastouderopvang bij alle gemeenten in Nederland.