Eerder schreef hoogleraar Elma Blom al dat kinderen geen volautomatische taalsponzen zijn. In een nieuwe Early Years Blog beschrijft zij samen met dr. Cathy van Tuijl hoe je kinderen een taal eigen kunt laten maken. Het is daarbij belangrijk om de taal voldoende aan te bieden. ‘Baby’s leren wat ze horen,’ schrijven de onderzoekers. ‘Er is een enorm verschil in het aantal woorden dat kinderen horen in hun omgeving. En dat taalaanbod vertaalt zich naar de taalvaardigheid van kinderen.’ Er ligt daarom een verantwoordelijkheid bij opvoeders en verzorgers. ‘Deze mensen bepalen mede hoe taalvaardig kinderen worden.’

Talk much, Tune in, Take turns

Bij het stimuleren van de taalontwikkeling gaat het volgens Blom en Van Tuijl om de drie T’s: Talk much, Tune in en Take turns.

Talk much betekent dat je een kind veel moet blootstellen aan taal. Bijvoorbeeld door objecten te benoemen en alledaagse handelingen te verwoorden. Denk hierbij aan het verschonen. ‘Een overgangsmoment van spelen naar eten kan begeleid worden met een liedje over aan tafel gaan.’

Tune in houdt in dat je je taalgebruik afstemt op het niveau van het kind (het liefst iets erboven). Korte zinnen begrijpen jonge kinderen gemakkelijker dan lange zinnen. Stem tempo en toonhoogte af op de leeftijd van het kind, alsook de woordkeus. Maar kies ook woorden die bij de leeftijd passen. Kijk wat de aandacht trekt van het kind en stem je taalgebruik daarop af. ‘Als een pedagogisch medewerker bij een dreumes ziet dat deze veel belangstelling toont voor de blokken kan ze de blokken naar vorm en kleur benoemen en kunnen ze samen een toren bouwen,’ geven Blom en Van Tuijl als voorbeeld.

Take turns verwijst naar het ‘om-de-beurt karakter’ van gesprekken. ‘Dat is iets dat kinderen op jonge leeftijd leren doordat volwassenen het beurtnemen voordoen met zogenaamde pseudocommunicatie. Bij heel jonge kinderen die nog niet of nauwelijks kunnen praten, vullen volwassenen de beurt van het kind in. “Heb je lekker geslapen? Ja ik zie dat je nog niet helemaal wakker bent. Nou we doen het rustig aan. Zullen we eerst even naar buiten kijken? Wat zie je daar dan?”’.

Belangrijke rol pm’er

Sommige kinderen zullen hindernissen ervaren, zoals een mager taalaanbod thuis. De onderzoekers benadrukken daarom dat pm’ers zich bewust van de belangrijke rol die zij hebben bij de taalontwikkeling van kinderen. Ze raden aan om situaties zo in te richten dat je aandacht kunt besteden aan het taalaanbod. Zorg er bijvoorbeeld voor dat er geen achtergrondgeluiden zijn en houd zelf je aandacht bij het moment. En houdt er ten slotte rekening mee dat er verschillende redenen kunnen zijn waarom kinderen niet goed uit hun woorden kunnen komen. ‘Als je je zorgen maakt over de taalontwikkeling van een kind, probeer dan zicht te krijgen op het taalaanbod.’

Bron: Early Years Blog

Lees ook: