Het onderzoeksgebied van Mol Lous levert veel scepsis op. Veel mensen denken dat jonge kinderen niet depressief kunnen zijn. Maar Mol Lous doet er toch al twintig jaar onderzoek naar. In de Volkskrant zegt ze dat het om een kleine groep kinderen gaat: 0,5 tot 2 procent. Maar het is wel een onderschat probleem. ‘Als een kind stout is of andere kinderen schopt, stellen we de diagnose dat een kind agressief is. Maar is een kind verdrietig en kan het slecht met zijn emoties omgaan, trekken we nauwelijks aan de bel.’

Gedrag

Volwassenen uiten zich in een depressie heel anders dan kinderen. Jonge kinderen hebben namelijk onvoldoende taal tot hun beschikking om te vertellen wat er aan de hand is. Dus uit een depressie zich altijd in hun gedrag. Mol Lous zag vooral dat depressieve kinderen geïrriteerd zijn. De orthopedagoge observeerde het spelgedrag van depressieve 3- tot 6-jarigen in wisselende situaties en vergeleek hun gedrag met dat van “gezonde” kinderen.

Doen-alsof-spel

Er was duidelijk een verschil te zien in het spelgedrag van deze groepen kinderen. Mol Lous zag dat depressieve kinderen veel minder tijd spenderen aan spelen. Dat komt omdat ze te onrustig zijn en voortdurend van gedrag wisselen. Het populaire ‘doen-alsof-spel’, dat juist piekt in deze leeftijdscategorie, is aan depressieve kinderen minder goed besteed.

Emoties reguleren

Mol Lous liet de kinderen een verdrietig verhaaltje spelen. Bijvoorbeeld dat ze zich op school verdrietig voelden. Ze zag dat kinderen met een depressie veel moeite hadden om dit na te spelen. Ze wezen het spel af of riepen dat ze wilden stoppen.  Volgens Mol Lous kunnen deze kinderen de emoties die dit spel oproept, niet goed hanteren. ‘Gezonde kinderen gebruiken het spel juist om hun emoties te reguleren’, vertelt de orthopedagoog. ‘Ze spelen scenario’s waar ze bang voor zijn en komen vervolgens met oplossingen.’

Hechtingsproblemen

Hoe kunnen deze jonge kinderen zomaar depressief worden? Mol Lous antwoordt dat over de oorzaken nog nauwelijks iets bekend is. Genetische factoren kunnen een rol spelen en soms ligt een traumatische gebeurtenis aan een depressie ten grondslag. Volgens de orthopedagoog is er vrijwel altijd een samenhang met hechtingsproblemen. ‘Die ontstaan als er in de eerste negen levensmaanden geen volwassene is met wie het kind een vaste band kan opbouwen.’

Diagnose stellen

Depressieve kinderen zitten niet de hele dag voor zich uit te staren. Dat maakt het lastig om een depressie te herkennen. Mol Lous: ‘Het lijkt alsof ze spelen, maar dat is vaak schijn. Dat hebben we met ons onderzoek heel duidelijk vastgesteld.’ Ze is geen voorstander van leerkrachten/ professionele opvoeders die een diagnose stellen. Dat vindt ze gevaarlijk omdat de conclusie dan misschien te snel wordt getrokken. Ze ontwierp wel een speciale vragenlijst om docenten te helpen het spelgedrag van kinderen te analyseren. Dat is belangrijk, vindt Mol Lous, omdat je in spel, meer dan in cognitieve vakken als taal en rekenen, het innerlijk van een kind kunt herkennen.

Lees meer op de website van de Radboud Universiteit

Nederland scoort het hoogst wat betreft het welzijn van kinderen. Dat staat in een rapport van Unicef. Volgens Unicef gaf liefst 95 procent van de Nederlandse kinderen zelf aan tevreden te zijn over hun leven. Lees meer