Als directeur/eigenaar van een kinderopvangorganisatie ervaart De Bresser een toenemende druk om de opvang van peuters en kleuters in te richten als onderwijs. De nadruk ligt daarin vooral op cognitieve leerdoelen zoals rekenen en taal. Vervolgens wordt getoetst hoe kinderen op deze leerdoelen scoren.
Kinderbrein
De Bresser is verbaasd dat ze nooit iemand hoort over de risico’s van een focus op een cognitieve aanpak bij jonge kinderen. Ouders, maar ook politici en bestuurders zijn niet op de hoogte van een negatief effect van te vroeg leren. De kinderopvangdirecteur noemt twee aspecten van risico’s. Als eerste moet het kinderbrein er aan toe zijn. ‘Volgens neurowetenschappers is dit bij peuters en kleuters nog niet het geval’, schrijft De Bresser.
Zelfsturing
‘Op peuter- en kleuterleeftijd is het kinderbrein vooral ontvankelijk voor het leren van zogenoemde executieve vaardigheden. Dat zijn vaardigheden zoals concentreren, vasthouden van aandacht, plannen en het weerstaan van verleidingen. Dit wordt ook wel zelfsturing genoemd.’ De Bresser baseert deze feiten op wetenschappelijk onderzoek. Zelfsturing is volgens haar belangrijker voor schoolprestaties dan IQ en/of sociale klasse.
Toetsing
Het tweede risico volgens De Bresser is de toetsing van de resultaten. Het niveau van een kind valt bij taal en rekenen wel te meten, maar bij de sociaal-emotionele ontwikkeling en bij executieve vaardigheden werkt dat niet. ‘Bij ‘gebrek aan beter’ wordt er echter geprobeerd om toch bepaalde cognitieve vaardigheden als resultaten te benoemen en te toetsen, zoals de woordenschat of het aantal cijfers dat wordt herkend.’ Het probleem is volgens de kinderopvangdirecteur dat educatieve programma’s hier ook op worden ingericht.
Eerder al trokken twee directeuren van kinderopvangorganisaties aan de bel over de verschoolsing van kinderopvang ‘Kinderen moeten vanuit observatie aangereikt krijgen waar ze behoefte aan hebben. Het kind hoort centraal te staan, niet de peutertoets’, zeiden zij tegen het programma De Monitor. Lees meer
Vrij spel
Nog een nadeel van toetsing, aldus De Bresser, is dat het vrije spel van peuters en kleuters wordt verstoord. Ook hierbij put ze uit wetenschappelijk onderzoek. ‘Voorwaarde voor leren bij peuters en kleuters is dat het ‘spelgestuurd’ moet zijn: met een positieve emotie, met eigen aanpassingsmogelijkheden en vooral met plezier. Dat moet je niet verstoren met toetsen of een druk op resultaten.’
Vertrouwen in pm’ers
Als kinderopvangdirecteur wil ze daarom stelling nemen tegen de sluipende invoering van onderwijs binnen de kinderopvang. Ze richt zich tot ouders, die wat haar betreft beter geïnformeerd moeten worden en tot beleidsmakers en lokale uitvoerende en controlerende instanties. Ze vindt dat de deskundigen op de werkvloer, de pedagogisch medewerkers, meer vertrouwen mogen krijgen. ‘We moeten er met zijn allen voor zorgen dat het kind positief nieuwsgierig blijft.’
