Nynke van der Schaaf is docent aan de Pedagogische Academie en lid van het lectoraat Integraal Jeugdbeleid aan de Hanzehogeschool Groningen en onderzocht hoe 4-8 jarigen zich sociaal gedragen tijdens kenmerkende communicatieve activiteiten in de bso. Zij bekeek interactie tussen kinderen op de bso live en via videobeelden. Ze keek ook hoe pedagogisch medewerkers hiermee omgingen.

Escaleren

Als eerste viel haar op dat de conflicten tussen kinderen doorgaans maar kort duren, vaak minder dan een minuut. In ongeveer de helft van de gevallen grijpt de pedagogisch medewerker in. Van der Schaaf benoemde letterlijk welk gedrag ze tijdens conflicten zag van de kinderen. Door niet te reageren of sorry te zeggen, kan een conflict zo zijn opgelost, maar het kan ook escaleren. Van der Schaaf vond het verder opvallend om te zien dat kinderen in staat zijn met elkaar verder te spelen, zonder een conflict echt op te lossen.

Nynke van der Schaaf zag in haar promotieonderzoek dat de bso een grote sociale leerschool is voor kinderen van 4 tot en met 8 jaar oud. Lees hier een samenvatting van haar volledige onderzoek

Rol van de pm’er

Volgens de onderzoeksters kan een pm’er vier verschillende rollen vervullen tijdens een conflict tussen kinderen:

• De preventieve rol > Als er een conflict dreigt, doet de pm’er zijn/haar best om dit in de kiem te smoren. Daarbij wordt verwezen naar morele regels zoals ‘je mag elkaar niet slaan’.
• De ordebewaker > De pm’er zorgt samen met de kinderen voor een sociale orde die standhoudt zoals de pm’er als autoriteit aanwezig blijft. Gaat hij/zij echter weg, dan moeten de kinderen het conflict verder zelf afhandelen of een nieuwe sociale orde tot stand brengen.
• De instructieve rol > De pm’er laat de kinderen zich verdiepen in de mening van de ander en wijst de kinderen erop hoe zij het conflict kunnen oplossen.
• De procesbegeleider > De pm’er geeft beide kinderen spreektijd, laat ze zelf het probleem vaststellen en suggesties doen hoe het conflict opgelost kan worden.

Observerende houding

Nynke van der Schaaf zag dat kinderen de pedagogisch medewerker gebruiken als bron bij conflict. Zij zeggen dan tegen het andere kind ‘ik ga het tegen de pm’er zeggen’. Maar volgens Van der Schaaf doen pedagogisch medewerkers er verder goed aan om een observerende houding aan te nemen, waarbij zij wel de veiligheid van kinderen bewaken, maar liever niet een conflict voor kinderen oplossen en beëindigen. Soms werkt hun inmenging namelijk averechts en regelmatig lost dit het conflict niet op. Bijvoorbeeld als pm’ers ingrijpen nog voordat er een conflict is geweest. Dit werkt alleen heel tijdelijk. Kinderen blijken, als de pm’er eenmaal weg is, meer te leren van het zelf opbouwen van een sociale orde en dus ook door het conflict zelf op te lossen.

De procesbegeleider

Van der Schaaf pleit daarom voor de procesbegeleidende houding als een interventie in een conflict toch nodig is. ‘De pm’er zou zich niet in het conflict moeten mengen, maar zich moeten richten op het begeleiden van de interactie tussen de kinderen in de richting van een gezamenlijke oplossing.’

Pm’er Jacqueline Butti schreef in haar weblog onlangs ook over conflicten tussen kinderen en of je als pm’er wel of niet moet ingrijpen. Ze  besluit zelf vaak om toch preventief de buitenste grenzen aan te geven voor kinderen met elkaar gaan spelen. Lees deze blog en bedenk wat jij in deze situaties vaak doet