Er wordt al een tijdje gemopperd over het toenemend aantal zzp’ers in de kinderopvang. Belangrijkste kritiekpunt: hun inzet zou de kwaliteit van de opvang in gevaar brengen. Zzp’ers kennen de kinderen en de organisatie vaak niet goed, wat de pedagogische kwaliteit niet ten goede komt. Ook hoeven ze de extra regelklussen niet te doen, zoals vergaderen en het voeren van oudergesprekken; werk dat bij hun collega’s in vaste dienst terechtkomt. Om die redenen kijkt Emmeline Bijlsma er ‘best kritisch’ naar. ‘Daarnaast is de inzet van zzp’ers met hun hoge uurtarieven voor organisaties een grote kostenpost. Die kosten worden uiteindelijk betaald door de ouders.’
Arjen van der Plas en Govert Meerkerk van Van Ree Accountants bevestigen dat de kosten van inhuur soms de pan uit rijzen. ‘Bij grotere organisaties kunnen de kosten in de miljoenen lopen.’ Volgens Van der Plas is het zaak om per situatie een goede financiële afweging te maken. ‘Bij bijvoorbeeld 13 procent ziekteverzuim wordt de inzet van zzp’ers financieel gunstiger, ook vanwege de besparing op deskundigheidsbevordering en opleidingskosten.’
Extra eisen aan zzp’ers?
Hoewel de exacte cijfers niet bekend zijn, heeft de inzet van zzp’ers heeft het afgelopen jaar een grote vlucht genomen, ziet Bijlsma. ‘Vanwege de grote personeelstekorten waren ze nodig om de groepen open te houden, maar ik denk dat we nu in een periode van bezinning komen.’ Er is een discussie ontstaan over de voor- en nadelen van zzp’ers, en de minister gaat mede op verzoek van de BK onderzoeken of er extra eisen aan hun inzet kunnen worden gesteld vanwege de risico’s voor de kwaliteit. Ook de vraag of er sprake is van schijnzelfstandigheid, wordt onderzocht. ‘We zijn blij dat de minister hier breed naar gaat kijken’, zegt Bijlsma. ‘Want ook in andere sectoren speelt de vraag: is dit waar de inzet van zzp’ers voor bedoeld was?’
Gelijk speelveld
Om de doorgeschoten flexibilisering op de arbeidsmarkt aan te pakken, probeert de overheid de kloof tussen vast en flexibel werk te verkleinen. In het kader daarvan wordt de wet- en regelgeving rondom het zelfstandig ondernemerschap aangepast. Bijvoorbeeld door het creëren van een ‘gelijk speelveld’ tussen werknemers en zzp’ers. In dat kader stuurde minister Van Gennip in april een brief naar de Tweede Kamer, waarin zij aankondigt om per 2025 alle oproepcontracten af te schaffen. Ze zullen vervangen worden door ‘basiscontracten’, met een minimaal aantal uren. Er komt een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen en de zelfstandigenaftrek wordt afgebouwd. Zo wordt het bestaan als zelfstandige onaantrekkelijker.
Verkapt dienstverband
Daarnaast werkt het ministerie van Sociale Zaken aan betere regels over de grens tussen werknemerschap en zelfstandigheid: wanneer is er sprake van een verkapt dienstverband? De FNV spande een proces aan tegen Deliveroo, dat precies over deze vraag ging. ‘We zien veel situaties waarbij wij ernstig twijfelen of hier geen sprake is van verkapte vormen van dienstverband, waarbij de risico’s bij de werknemers worden neergelegd’, legt Dorenbos uit. ‘Veel zzp’ers in de kinderopvang werken via platforms als Tadaah of Staffforkids. Naar ons idee is die groep eigenlijk uitzendkracht, en geen ondernemer.’ De rechter oordeelde bij Deliveroo dat de bezorgers geen zelfstandigen zijn, maar feitelijk in loondienst. Met die uitspraak in de hand zal de FNV scherp gaan opletten of platforms zich aan de regels houden. ‘Een platform voor zzp’ers mag alleen opdrachtgever en opdrachtnemer bij elkaar brengen en zich niet bemoeien met de inhoud van het werk’, zegt Dorenbos, die benadrukt niet alle zzp’ers op één hoop te willen gooien. ‘Verder moet nog onderzocht worden of een pedagogisch professional wel kan werken als zzp’er binnen een organisatie, als er sprake is van inbedding van werk en van een hiërarchische verhouding.’
Dit is een artikel uit Management Kinderopvang nr. 3, 2023. Lees het volledige premiumartikel hier >> Wil je ook op de hoogte blijven van het al het (management)nieuws uit de kinderopvangsector? Bekijk hier de abonnementsmogelijkheden >>
‘’We’’ lijken te vergeten dat een goed deel van deze groep pedagogisch professionals, eens in loondienst was. Pedagogisch professionals welke een volledige opleiding hebben gevolgd, ervaring heeft opgedaan en meer dan eens, vanuit andere dan financiële redenen, kiest voor het ondernemerschap.
De door de eigen branche geregisseerde en overheid bekostigde zij-instroomtrajecten moeten nieuwe pedagogisch professionals opleveren welke startbekwaam zijn.
Zo ontstaan er allerlei leer-werkconstructies waarbij kinderopvangorganisaties van alles uit de kast trekken om maar personeel te creëren.
Boycotten, kartelvorming door het maken van onderlinge prijsafspraken tussen organisaties en het framen van de ZZP er. Hardop worden uitspraken gedaan tegen ZZP ers waarbij managers fier vertellen dat het allemaal te doen is om de groep terug in te laten stromen en doelbewust de uurprijzen laten zakken.
Deze ZZP er is gek genoeg niet goed genoeg om als ZZP er pedagogische werk te mogen doen, maar worden wel met open armen door dezelfde organisaties ontvangen in loondienst. Of via een dure uitzendconstructie.
Tussentijds veel geklaag over deze groep ZZP ers waarbij het de dagelijkse gang van zaken is om iedere dag weer diensten via derden uit te zetten waarbij iedere pedagogisch professional deze dienst kan accepteren. Een vast invalgezicht had natuurlijk ook prima een ZZP er kunnen zijn. Durf nu eens echt te boeien en binden in plaats van dat constant negatief wegzetten van deze pedagogisch professional, durf te ondernemen!
Ik ben benieuwd naar een onderzoek waarbij het effect van deze wijze van boeien en binden, procentueel gezien de instroom terug in loondienst van deze gehate ZZP er, aangeeft.
Tot die tijd zie ik iets heel anders gebeuren dan het gewenste effect. Uitstroom naar ander werkzaamheden. Terug de kinderopvang in na deze door de branche opgeworpen haat? Nee het werkt afstotend.
Pas als men deze spiegel durft voor te houden en zien is er al heel wat mis gegaan met de kwaliteit van de kinderopvang en de emotionele veiligheid van onze kinderen.
Dat de kwaliteit in de kinderopvang achteruit gaat komt niet door de zzpers. Tegenwoordig mogen bbl studenten alleen een groep draaien. Zo zijn er ook zij in stromers die met een bepaalde kwalificatie eis op de groep mogen staan. Niet te vergeten de groepshulp die af en toe bijspringt om een flesje te geven. De zzpers kosten evenveel als de mensen in loondienst. Laten we niet vergeten dat een zzp geen recht heeft op loondoorbetaling bij ziekte of ongeval. Zo zijn er meer nadelen voor een zzper dan iemand in loondienst. Ik vind het niet eerlijk dat de hoge kosten die er zijn en de kwaliteit die achteruit gaat in de schoenen van de zzpers worden geworpen. Zowel zzpers als inval medewerkers verdienen meer waardering en respect. Hun vervangen een vaste collega bij ziekte, verlof, zwangerschapverlof etc…