Dat de sector kampt met personeelstekorten is al langer bekend, maar de enquête door de BK laat opnieuw zien hoe ernstig de situatie is. Sommige kinderopvangorganisaties hebben zoveel moeite om het rooster rond te krijgen, dat er mogelijk groepen worden gesloten. Zoals bij kinderopvang TintelTuin, die aan RTL Nieuws vertelde over de noodbrief die aan ouders is verstuurd over de sluiting van groepen vanwege het tekort aan personeel. Donderdag 30 september zal een eerste groep sluiten.
Enquêteresultaten
Uit de enquête van BK onder 184 kinderopvangorganisaties blijkt dat bijna alle organisaties kampen met moeilijk te vervullen vacatures. Bij 73 procent van hen is de situatie ernstig tot zeer ernstig. 84 procent ziet dat het tekort (snel) toeneemt. Ongeveer 4 procent van de respondenten geeft aan dat er geen sprake is van personeelstekort in de organisatie en 0,5 procent merkt vrijwel niets van de tekorten.
Oorzaken tekort aan personeel
De BK vroeg ook naar de oorzaken van de tekorten, volgens haar leden. De top 5 die genoemd werd:
- Toename van de vraag naar kinderopvang (61%)
- Te gering aantal uren dat op (BSO) contract gegeven kan worden (51%)
- Te weinig uitstroom uit opleiding(en) (45%)
- Opleidingseisen/kwalificatie-eisen zijn te strikt (44%)
- Coronagerelateerde kwesties (43%)
Consequenties van het tekort
Het tekort aan personeel heeft consequenties voor de kinderopvang. De meest genoemde gevolgen door de tekorten:
- Staf/management op de groep
- Wachtlijsten
- Regels overtreden waarmee de kwaliteit niet wordt geschaad, maar wel risico op boetes wordt gelopen, zoals het tijdstip waarop pauze wordt genomen
- Groepen sluiten
‘We geven de hoop niet op’
BK-directeur Emmeline Bijlsma zegt de hoop niet op te geven. ‘Dat doen we nooit, ook nu niet. De reden dat we nu de noodklok luiden is omdat we momenteel moeten sprokkelen met veel verschillende oplossingen om het werkbaar te houden in de sector. Er is niet één makkelijke oplossing. Maar we moeten doorzetten en op zoek naar betere oplossingen om de tekorten, en daarmee ook de werkdruk, tegen te gaan.’
Toenemende vraag
De vraag naar kinderopvang neemt al jaren flink toe en het aantal kinderopvangmedewerkers is gestegen met maar liefst 40 procent in zes jaar tijd. Toch groeit de vraag naar kinderopvang harder dan wat de sector momenteel qua personeelsbezetting aan kan. ‘De rek is er wel uit’, vertelt Bijlsma. ‘We hebben de afgelopen tijd al veel gedaan om medewerkers te werven én te behouden, wat minstens zo belangrijk is, en dat moeten we blijven doen.’
Oplossingen voor het tekort
Bijlsma denkt aan verschillende stappen om het groeiende personeelstekort tegen te gaan. ‘Zo willen we de groep potentiële medewerkers vergroten, door opnieuw te kijken naar de kwalificatie-eisen en de diplomalijst uit te breiden, in overleg met de vakbonden. De overheid is aan zet wat betreft de regeldruk in de kinderopvang. Deze regeldruk leidt in sommige situaties tot de inzet van meer medewerkers, zonder dat dit de kwaliteit van de opvang ten goede komt. Ook het vergoeden van groepshulpen in het uurtarief van de overheid zou een mooie stap zijn. Zij kunnen pedagogisch medewerkers ondersteunen in bijvoorbeeld de huishoudelijke taken. Zo ontstaat er meer stabiliteit op de groep, omdat er niets steeds medewerkers of stafleden van elders worden ingevlogen.’
Bso-medewerkers
Bijlsma: ‘Om het werken op de bso aantrekkelijker te maken, denken we samen met de partijen van het platform Kinderopvang werkt! na over combi-banen: een medewerker werkt in de ochtend bijvoorbeeld op kantoor, of bij een sportvereniging, en staat ’s middags op de groep. Kortom: de nood is hoog bij vrijwel álle kinderopvangorganisaties. Alle partijen zijn dan ook aan zet: werkgevers, werknemers en werkgevers samen, maar ook branchepartijen, vakbonden én de politiek.’
Openstaande vacatures in kinderopvang
Arbeidsmarktplatform Kinderopvang werkt! maakte een overzicht van het aantal vacatures per 1.000 banen in de kinderopvang. Het gemiddelde in heel Nederland is 34. Dit betekent dat er op de 1.000 banen 34 vacatures open staan. In het westen is dan 40 op 1.000 banen. Ter vergelijking: in het onderwijs zijn dat 21 vacatures per 1.000 banen.
Maak het aantrekkelijker om vanuit een ander beroep in te stromen. Ik heb zelf een kantoorbaan en een hbo diploma en ben zelf moeder van 2 pubers. Ik zou het fijn vinden om in korte tijd klaar gestoomd te worden en niet een 2jarig bbl traject te moeten doen. Wat ik ook een hele lastige vind is dat ik nu meer verdien dan de salarisschaal van de pedagogisch medewerker, maar daar kies ik dan voor. Echter ben ik 13 jaar verder wil ik weer in de buurt komen van mijn huidige salaris. Ik vind dit een erg groot offer en dit houdt mij ook tegen. Wanneer er meer salaris en snellere opbouw is voor mensen die al heel lang werken, trekt dat denk ik ook meer zij-instromers.
Ik zou ook graag omgeschoold willen worden, maar kan echt geen 2 jaar zonder inkomen zitten.
Zijn er mogelijkheden om met behoud van een (deel) van inkomen omgeschoold te kunnen worden. Ik heb een hbo in een verkeerde richting. Heb een vastcontract waar ik mijn lasten van betaal. Ik vind nergens duidelijke verkorte opleidingen met baangarantie
Het zou ook beter zijn als de BBL-er als volwaardig ingezet mag worden en niet extra. Dat scheelt al 1 PM-er. Wel zou ik ervoor kiezen om deze naast een al geschoolde medewerker neer te zetten om toch de kwaliteit te waarborgen. Vooral kleine organisaties kampen hiermee. Die mogen een BBL-er niet op de groep zetten maar alleen boventallig. En dat is niet altijd even fijn voor de kleinere organisaties.
De grotere organisaties hebben meer ruimte om een BBL-er te plaatsen
Als opleider voor de kinderopvang, voorspel ik dat de komende jaren ook de uitstroom uit de BOL opleidingen zal afnemen. Dus de tekorten zullen nog meer toenemen als de vraag om kinderopvang gelijk blijft. Dit gaat worden veroorzaakt door de hoge taaleisen die sinds vorig jaar gelden. Een hele groep mensen wordt buiten gesloten een diploma te behalen. En een beroep te kunnen gaan uitoefenen waar ze prima zouden kunnen functioneren maar door de opgeschroefde taaleisen niet aan kunnen voldoen.
Ik vind dat zeer zorgwekkend en het maakt mij verdrietig dat mooie jonge mensen worden buitengesloten van een prachtig beroep.