Vaak zijn we ons niet altijd zo bewust van de invloed die de omgeving waar je in zit op je heeft. Toch doet de omgeving veel met een mens. Pedagoog Annemiek Waage: ‘Denk aan het licht in de ruimte, de kleuren die gebruikt zijn, vormen, materialen en ook de geluiden die je hoort. Dat heeft allemaal invloed op je zijn, op hoe je je voelt en kijkend naar de kinderopvang: op hoe je ontwikkelt.’

Kijk naar de doelgroep

Nadenken over de inrichting en het gebruik van de groepsruimte, kan een groot verschil maken. Het startpunt daarbij is: kijk naar de doelgroep. Annemiek: ‘Kijk als pedagogisch professional naar de kinderen die gebruik maken van de ruimte. Wat hebben zij nodig? Waar liggen hun interesses? Als je op een groep staat waarin veel kinderen net leren lopen, komt daar ook veel klimmen en klauteren bij kijken. Het is handig als er in de ruimte plek is om dat te kunnen doen. Als die ruimte er niet is, sluit je niet aan op de behoeftes van deze kinderen.’

Waar kijkt een baby naar?

Annemiek noemt meer praktische voorbeelden. ‘Ga eens op de grond zitten, op ooghoogte van een baby of peuter. Wat zien zij? Nodigt de ruimte uit tot spelen, tot ontdekken, tot ontwikkeling? Of kijken ze vooral aan tegen tafel- en stoelpoten? Kun je een tafel op wieltjes bijvoorbeeld eens ergens anders neerzetten in de ruimte, in plaats van prominent in het midden? Ga eens liggen op de plek van een box. Waar kijkt een baby naar? Staart het in een felle tl-lamp? Maar ook: als kinderen niet zelf bij speelmateriaal kunnen, omdat alles achter slot en grendel staat, worden ze ook niet uitgedaagd om te gaan spelen. Maar ook als álles open en bloot in de ruimte staat, kan het juist weer te rommelig worden. En een overprikkeld kind weet niet waar hij moet beginnen met spelen.’

Speel met de ruimte

Speel met de ruimte, is het advies van Annemiek. ‘Zet meubels op wieltjes, zodat je kan schuiven met de inrichting. Zet eens een kast in de ruimte, zodat daarachter een afgebakende speelhoek ontstaat. Of maak gebruik van kleedjes, waarmee je hoekjes creëert waarop kinderen kunnen spelen. De ruimte moet een bepaalde veiligheid uitstralen. Denk maar aan een sporthal: deze grote en vaak kale ruimte voelt nooit echt safe. Creëer een bepaalde huiselijkheid op de groep, om kinderen zich veilig te laten voelen.’

Knutselwerk

Nog een praktijkvoorbeeld: de bekende knutselslinger, dwars door de ruimte, waaraan allerlei knutselwerken hangen. ‘Dat is best druk’, vertelt Annemiek. ‘Kinderen krijgen veel informatie te verwerken, door knutselwerkjes die de hele ruimte vullen. Dat is makkelijk op te lossen: gebruik een wand, of een deel van de wand, als toonruimte voor de knutsels. Zo voorkom je dat ze door de hele ruimte hangen.’

Overprikkeld

Volgens Annemiek heeft bewust nadenken over de ruimte voordelen voor de kinderen, maar zeker ook voor de pedagoog. ‘Doordat kinderen in een goed ingerichte ruimte niet overprikkeld raken, ontstaat er een hogere spelbetrokkenheid. Als er beter gespeeld wordt, hoef je als pedagogisch professional minder op conflict af te stappen. Ook kun je je gemakkelijker op kleinere groepjes richten, die samen spelen. Kijk ook eens bewust naar het geluid in de ruimte. Staat bijvoorbeeld de radio vaak aan op de achtergrond? Dat wordt een soort ruis waar je je niet altijd bewust van bent, maar je kan er wel onrustig van worden.’

Observeer

Observeren is het sleutelwoord. ‘Kijk naar de kinderen, kijk naar hun en jouw eigen behoeften en kijk dan naar de ruimte. Wat zien de kinderen? Wat gebeurt er? Welke kleine veranderingen kun je doen in de ruimte, die een groot pedagogisch effect hebben gezien de ontwikkeling van kinderen? Ga daarmee aan de slag.’