Binnen de muren van IKC Socrates lopen 631 kinderen rond. Er zijn 27 groepen onderwijs, zes bso-groepen, vijf groepen dagopvang en twee peutergroepen. Binnen het IKC is er een werkgroep Vreedzaam die bestaat uit twee leerkrachten en een pedagogisch professional. Zij ondersteunen hun collega’s in onderwijs en kinderopvang bij het uitvoeren van het programma Vreedzaam. Mirne de Haanm, leerkracht van groep 3: ‘In de groepen wordt er elke week een les gegeven vanuit Vreedzaam. Dan behandel je een bepaald thema, maar je gebruikt de uitgangspunten ook als daar aanleiding voor is op de groep. Vreedzaam is breder dan alleen lesmateriaal; het gaat vooral over je houding, over gedrag, het gevoel van samen zijn en verantwoordelijk zijn voor jezelf, anderen en je omgeving. Belangrijk is dat we hier dezelfde taal spreken en termen als opstekers of afbrekers gebruiken. We hebben in de groep een Vreedzame muur waarop staat wat de afspraken zijn.’

Gevoelens

‘We gebruiken Vreedzaam iedere dag’, vult haar collega Miralda Stapel (ook leerkracht van groep 3) aan. ‘Als er in de groep iets gebeurt, positief of negatief, grijpen we altijd terug op Vreedzaam en de afspraken die we met elkaar gemaakt hebben. Nu hebben we het bijvoorbeeld over gevoelens. Vandaag had ik een kind dat verdrietig was en dan praat je daarover met elkaar. Het gaat vooral over hoe je met elkaar omgaat. En met oudere kinderen gaat het ook deels over burgerschap. Regels en afspraken gelden niet alleen binnen school, maar ook daarbuiten, op het schoolplein en ook in de wijk. ‘

Vreedzaam binnen de bso

Marlies Kaptijn werkt als pedagogisch professional op de bso en als onderwijsassistent. Ze legt uit hoe Vreedzaam binnen de bso wordt uitgewerkt. ‘We doen hier niet aan lessen Vreedzaam, maar passen de principes bij alles toe. Als het hoofdthema bekend is, gaan we met de kinderen zitten en overleggen met hen welke activiteiten we in dat kader kunnen doen. Dan gaat het van spelactiviteiten, knutselactiviteiten tot buitenactiviteiten. Ook in de bso-groepen heb je de Vreedzame muur, waar ze hun zelf bedachte regels opplakken. Deze worden voortdurend bijgewerkt. Na schooltijd starten we altijd met de binnenkomer. Dat is een gezamenlijk moment zoals samen de vakantie doornemen of samen een raadsel oplossen of een dilemma bespreken. Het doel is dat ze weer even oog hebben voor elkaar en naar elkaar luisteren.’

Elkaar helpen

Zowel in het onderwijs als de opvang helpen oudere kinderen de jongere kinderen. ‘Daar groeien ze van’, vertelt Mirne. ‘Oudere kinderen helpen bijvoorbeeld bij het leesonderwijs. Of ze geven rondleidingen in het gebouw en leggen dan uit hoe alles werkt.’

Die houding van ‘samen zijn’, zorg voor elkaar en elkaar helpen kun je ook al toepassen bij peuters. ‘Het is daar wat minder zichtbaar dan bij de bso’, vertelt Femke. ‘Maar we gebruiken het bij het omgaan met conflicten, gevoelens benoemen, oog hebben voor elkaar en wachten op elkaar. Bij de 3plus-groep wordt het steeds meer toegepast in aanloop naar groep 1.’

Wat levert het werken met dit programma op voor kinderen? ‘Het geeft hen veel voldoening als ze elkaar kunnen helpen’, vertelt Marlies. ‘Je went kinderen eraan om al van jongs af aan rekening met elkaar te houden, te participeren en verantwoordelijkheid te nemen.’