De kabinetsplannen om kinderopvang vrijwel gratis te maken, zal de vraag verder doen laten toenemen. Ondertussen rijzen de kosten van kinderopvanglocaties voor huur, personeel en energie de pan uit.
‘De vastgoedprijzen stijgen ongehoord hard in de stad. Bij iedere huurverlenging worden we geconfronteerd met enorme huurstijgingen’, zegt Koek in het FD. Een Amsterdamse kinderopvanglocatie wordt zelfs omgebouwd tot hotel, omdat dit de eigenaar van het pand meer rendement oplevert.
Geen begrip vanuit ouders
Vanuit ouders is er lang niet altijd begrip voor de verhoging van de tarieven. ‘Kennelijk hebben ouders niet door hoeveel het in stand houden van de dienstverlening in Amsterdam momenteel kost’, aldus een uitbater van een kinderopvang die niet met naam in de krant wil. ‘Het duurt mijns inziens niet zo heel lang meer en in Amsterdam gaan de eerste partijen failliet.’
Lage indexering
Volgens de ondernemers ligt het probleem bij de vergoeding voor de kinderopvang. De overheid indexeert dit jaar het maximaal te vergoeden uurtarief met 0,5%, terwijl de werkelijke kosten gemiddeld stijgen met 4% tot 5%. Het gat tussen de opvangtarieven en de vergoedingen die ouders krijgen wordt daardoor groter. Ouders draaien op voor de extra kosten.
‘Niet alleen probleem in Randstad’
‘Het probleem speelt niet alleen in de Randstad’, zegt Ben Schnieders van Kids First COP Groep. ‘In de grote stad zijn de huren veel hoger en is bijna geen pedagogisch medewerker te vinden, maar in dorpen heb je op de locatie een lagere kindbezetting. Ik durf rustig te zeggen dat de winstcapaciteit globaal overal even groot is.’
Ook bij Kids First zijn locaties opgegeven, omdat bijvoorbeeld een woning daar meer opleverde. Schnieders noemt ook het faillissement van Thuis-bij-Thea, waar 450 kinderen werden opgevangen. De activiteiten waren niet kostendekkend.
‘Incidenten’
‘Dat vestigingen met verlies draaien zijn incidenten’, zegt Emmeline Bijlsma, directeur van Brancheorganisatie Kinderopvang. Wel herkent ze dat de huren erg hoog zijn in Amsterdam. ‘Soms gaan panden naar de hoogste bieder, en dat is meestal niet de kinderopvang. Ook is de strijd om personeel in de grote stad groot. Die wonen niet in Amsterdam en kunnen ergens anders ook aan de slag.’
Door het tekort aan medewerkers en de groeiende vraag naar kinderopvang, verwacht Bijlsma dat het capaciteitsprobleem alleen maar groter wordt. Zeker als in 2025 de kinderopvang bijna gratis wordt. ‘Dan zal er een explosie van de vraag komen.’ Ouders zullen naar verwachting de opvang door oma of de buren vervangen door professionele opvang en het aantal opvangdagen makkelijker uitbreiden.
Bijlsma noemt de plannen van het kabinet om de kinderopvang bijna gratis te maken, een ‘giftige cocktail’ waar vooral de hogere inkomens baat bij hebben. Maar de drempel om gebruik te maken van kinderopvang wordt voor ouders met lagere inkomen juist hoger. Dat is het tegenovergestelde als waar de sector om had gevraagd, zegt Bijlsma. ‘Het is echt onzin om ouders die heel veel geld verdienen zo ruim tegemoet te komen. Dat gaat ten koste van mensen die minder verdienen. We zien veel liever dat de tarieven die overheid vergoedt, verhoogd worden. Wij denken dat de politiek zo graag van de toeslagen af wilde, dat het tot deze giftige cocktail heeft geleid.’
‘Investeerders vormen een bedreiging’
Ook investeerders vormen een bedreiging voor de toegankelijkheid van de kinderopvang, vindt een deel van de sector. ‘Investeringsmaatschappijen, voor wie kinderopvang een lucratieve cashcow is, kiezen vooral voor vestigingen in betere wijken’, zegt Loes Ypma, voorzitter van de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang. Volgens Ypma doen sommige investeerders aan “cherry picking”: ze stoten verlieslatende locaties, vestigingen in achterstandswijken of in dorpen met weinig kinderen liever af. Zij ziet liever dat de kinderopvang een toegankelijke basisvoorziening voor ieder kind wordt, ongeacht het inkomen van ouders, net als het onderwijs. Ze wil dat er een einde komt aan winstuitkeringen in de sector: ‘Kinderopvang mag geen verdienmodel zijn. We zouden het toch ook weerzinwekkend vinden als scholen winst zouden maken en die weg zouden sluizen naar de Kaaimaneilanden?’
