De twee onderzoeksorganisaties zochten via enquêtes en gesprekken met professionals en ouders uit hoe het momenteel gesteld is met de overgangsrituelen van kinderopvang naar school. Daaruit bleek dat er wel scholen en kinderopvangorganisaties zijn die samenwerken voor een goede overdracht, maar dat er ook organisaties zijn die hier niets mee doen. De verschillen zijn groot.

Kindervriendelijke overgang

Er zijn vijf elementen die bijdragen aan een kindvriendelijke overgang. De overgang wordt kindervriendelijker naarmate:

• voorschoolse voorzieningen en scholen meer samenwerken;
• de informatieoverdracht tussen voorschoolse voorzieningen en scholen geregeld is;
• er sprake is van een doorgaande lijn tussen voorschoolse voorzieningen en scholen
• ouders meer worden meegenomen in het overgangsproces;
• kinderen meer worden meegenomen in het overgangsproces.

Doorgaande leerlijn

Bijna een kwart van de scholen , 15 procent van de peuterspeelzalen en 15 procent van de kinderdagverblijven zegt actief te zijn op elk van de vijf elementen. Of er ook werkelijk sprake is van een kindvriendelijke overgang, is natuurlijk afhankelijk van hoe de organisaties invulling geven aan de aspecten. De organisaties en scholen zeggen over het algemeen het minst actief te zijn in het realiseren van de doorgaande leerlijn. De onderzoekers zagen in literatuur terug dat juist dit een belangrijke voorwaarde is voor een kindvriendelijke overgang.

Warme overdracht

Verder gaven vier van de vijf scholen en voorschoolse voorzieningen aan dat ze voor de overdracht gebruik maken van een overdrachtsformulier. Bij ruim de helft van de kinderdagverblijven en tweederde van de scholen en peuterspeelzalen wordt informatie ook overgedragen in een gesprek, ook wel de warme overdracht genoemd.

Kindvolgsysteem

Hoewel de meeste professionals en ouders zeggen tevreden te zijn, komen er verbeterpunten uit het onderzoek, zowel algemene, als voor de overheid als voor organisaties en professionals.  Zo helpt het om elkaars locaties te bezoeken, gedragsprotocollen op elkaar af te stemmen en te werken met hetzelfde kindvolgsysteem.  Voor professionals wordt aanbevolen om toestemming aan de ouders te vragen bij overdracht van kindinformatie en zo veel mogelijk te investeren in een warme overdracht.

Ouders erbij betrekken

Sardes keek apart nog naar hoe ouders het beste betrokken kunnen worden bij de overdracht van kinderopvang/peuterspeelzaalwerk naar school.  Hoewel er geen blauwdruk voor bestaat, kwam de organisatie wel tot kernelementen. Hiervoor voerden de onderzoekers een casestudie uit bij twaalf locaties voor kinderopvang en werd er gesproken met 54 professionals en 23 ouders.

Vertrouwensband ouders

Als eerste is het belangrijk om al op de opvang een vertrouwensband met ouders te ontwikkelen. Verder is het belangrijk om ouders voortdurend op de hoogte te houden over het welzijn en de ontwikkeling van het kind. Zo staan ouders niet voor verrassingen bij een overdracht. Andersom moeten ouders ook input leveren over hun kind bij de overdracht. Een andere suggestie is dat kinderopvangmedewerkers samen met ouders het overdrachtsgesprek op school gaan voeren. Zij kunnen ouders dan ondersteunen bij het beschrijven van hun kind.

De overgang van kinderopvang, peuterspeelzaal of gastouder naar de basisschool is voor kind, ouders en professionals altijd spannend. Hoe geef je kinderen de perfecte start? Onderzoekers van het Noorse Kenniscentrum voor Educatie zetten een paar tips op een rij.

In de studie van Sardes staan inspirerende voorbeelden vormgegeven in allerlei portretten. Lees het onderzoek hier.

En bekijk hier het gezamenlijke onderzoek van Sardes en Regioplan naar de condities voor kwaliteit in een kindvriendelijke overgang.