Wetenschapsproefjes, robots programmeren ….. dit klinkt vaak als een brug te ver voor veel leerkrachten en pedagogisch medewerkers in de bso. Toch zal iedereen beamen hoe belangrijk het is dat bij kinderen een onderzoekende houding gestimuleerd wordt. En daar kun jij niet bij achterblijven. Het goede nieuws is dat je al met  heel simpele en leuke proefjes en activiteiten aan de slag kunt. Het belangrijkste is dat jij ook je nieuwsgierigheid inzet en bereid bent om samen met de kinderen je te verbazen en te leren.

Onderzoekende houding

Brigitte Moulaert werkt als trainer bij Edux, onderdeel van de Wij zijn JONG. Zij traint leerkrachten en  pedagogisch medewerkers en herkent dat velen van hen denken: “dat kan ik niet”. ‘Daarom vermijd ik het woord techniek en heet mijn training nu onderzoekend en ontwerpend leren. De onderzoekende houding staat daarbij centraal.’ Op de bso wil je toch zo’n breed mogelijk aanbod op alle domeinen aanbieden, zegt ze. ‘Daar hoort techniek ook bij zodat elk kind iets vindt wat ie leuk vindt en daar goed in is.’

Reflecteren

Ze ziet dat haar cursisten al vrij snel ervaren dat het helemaal niet zo technisch is maar het vooral gaat om onderzoeken. ‘Ik doe veel met praktische opdrachtjes zodat ze het zelf ervaren. En ik geef ze ook een simpel opdrachtje voor op de groep of in de klas en daarop gaan ze reflecteren: hoe vinden de kinderen het, hoe is hun betrokkenheid?  Wat valt je op bij jezelf, wat vind je moeilijk en wat leer je hiervan?’

Whizzkids

‘Ik kijk met hen naar hun vaardigheden en laat ze dingen ervaren door het uit te proberen. En dan merken ze vanzelf dat het prima te doen is en je geen techneut hoeft te zijn om met dit soort onderwerpen aan de slag te gaan. Bovendien is het ook niet erg is als je het niet precies weet want dan kun je het met de kinderen samen uitzoeken. Er zitten soms whizzkids in je groep die het beter weten dan jij. En anders zeg je: ik parkeer het eventjes, ga uitzoeken hoe het zit en kijken we volgende week verder. Het zit echt heel erg in je houding, je kunt het net zo moeilijk of makkelijk maken als je zelf wil.’

Programmeren

Bij techniek of onderzoekend leren hoeft het niet per se te gaan om het programmeren van robots of 3D-printen, zegt Brigitte. ‘Maar het kan wel handig zijn als er enkele mensen zijn die wel iets kunnen met programmeren en dit soort activiteiten kunnen aanbieden. Maar in de praktijk zie je dat kinderen die het heel erg leuk vinden, meestal niet zo heel veel begeleiding nodig hebben. Zij pikken dingen heel snel op, soms sneller dan pm’ers.’

Onderzoekscirkel

Brigitte vindt het belangrijk dat pm’ers en leerkrachten leren werken volgens een onderzoekscirkel. ‘Het gaat om een cyclisch proces en minder om een kant en klaar proefje. Je doet iets, een demo of een proefje en daarna vraag je de kinderen: wat zou je nog meer willen weten? Zo wordt het het onderzoek van de kinderen en ligt bij hen om dit verder uit te zoeken. Als begeleider is het je taak om kinderen te stimuleren, goede vragen te stellen -wat zou er gebeuren als je x doet? – . Dit doe je om de motor draaiende te houden en niet om het proces te sturen. En aan het eind van het project vraag je: wat heb je meegekregen? Je moet dus vooral bewust bezig zijn met vragen stellen; dat moet echt een routine worden. Na de training hoor ik vaak: “eigenlijk is het niet zo moeilijk” of “eigenlijk heb je geen ingewikkelde spullen nodig”. Het is geen wereldschokkende cursus, want veel doen ze al goed maar dan niet bewust. Ik hoor ook dat collega’s na de cursus meer onderling afstemmen en elkaar op ideeën brengen. Het idee is dat ze gefascineerd raken en gewoon wat gaan proberen.’