Dat blijkt uit onderzoek Vroeg begonnen, veel gewonnen (2022) van Adriana Bus en Merel de Bondt, in opdracht van Stichting Lezen, naar de langetermijneffecten van het leesbevorderingsprogramma BoekStart en de werkzame elementen van het programma.

BoekStart

Hoewel niet bij alle ouders/verzorgers bekend is wat de effecten zijn van voorlezen aan jonge kinderen, zorgt BoekStart ervoor dat ouders toch een vroege start met voorlezen maken. Ouders krijgen twee gratis babyboekjes, voorleestips en een bibliotheeklidmaatschap voor hun baby. Ingrediënten om ouders te stimuleren zo vroeg mogelijk met voorlezen te beginnen. Sinds 2009 bieden bibliotheken BoekStart aan en sinds 2022 doen alle Nederlandse bibliotheken mee.

Taalontwikkeling

Leesbevordering via het programma BoekStart is effectief, zeker als baby’s daar al mee in aanraking komen, concluderen de onderzoekers. ‘Deze kinderen lopen op vijf- à zesjarige leeftijd voor in hun taalontwikkeling en ontluikende geletterdheid. De effecten van het programma zijn sterker naar gelang de kinderen moeilijker in de dagelijkse omgang zijn. Door BoekStart beginnen ook ouders van kinderen met een relatief moeilijk temperament vroeg met voorlezen.’

Korte- en langetermijneffecten

BoekStartbaby’s hebben een grotere woordenschat wanneer zij 15 en 22 maanden oud zijn, blijkt uit een eerdere studie. Het vervolgonderzoek Vroeg begonnen, veel gewonnen toont aan dat deze verschillen in taalontwikkeling op de lange termijn alleen maar toenemen. Op vijf- à zesjarige leeftijd scoren BoekStart-kinderen beter op de Citotoets Taal voor Kleuters.

Lessen uit het buitenland

Dat programma’s zoals BoekStart de taalontwikkeling stimuleren, blijkt ook uit een meta-analyse van 44 studies naar wereldwijd veelgebruikte boekgiftprogramma’s BoekStart/Bookstart, Reach Out and Read en Imagination Library. De gemeenschappelijke deler van deze programma’s is dat ouders en/of kinderen een of meer keren een gratis boek ontvangen. Deze programma’s hebben, ongeacht het aantal gratis boeken dat gegeven wordt, een positief effect op de geletterde thuisomgeving van kinderen, op hun interesse in boeken en op hun taal- en leesvaardigheid. Onder gezinnen met een lagere sociaaleconomische status, zijn de positieve effecten op de geletterde thuisomgeving het sterkst, stellen de onderzoekers.

Verbeterpunten BoekStart

Ook zien zij dat het onderzoek aanknopingspunten biedt om BoekStart te verbeteren. ‘De opzet van twee gratis boekjes plus een bibliotheekabonnement volstaat. Maar er zou wel meer aandacht besteed kunnen worden aan de begeleiding van ouders. Bij het eerste bezoek aan de bibliotheek, bij het ophalen van het BoekStartkoffertje, is het belangrijk om ouders meteen al te enthousiasmeren voor voorlezen. Nu beperkt het contact met ouders zich vaak tot praktische zaken, maar daar valt meer uit te halen.’

‘Voorlezen is geen bijzaak, maar noodzaak’

Het zou goed zijn als het belang van voorlezen een structureel onderdeel wordt van de gesprekken met ouders op consultatiebureaus. ‘De consultatiebureaumedewerkers bespreken voorlezen tijdens het gesprek over voeding en beweging. Deze boodschap in een medische setting zou ouders eerder ervan overtuigen dat voorlezen geen bijzaak, maar noodzaak is.’

• Lees de onderzoekspublicatie Vroeg begonnen, veel gewonnen >> 

Bronnen: Vakblad Vroeg, Stichting Lezen