Een uitbraak van mazelen is donderdag in Eindhoven geconstateerd – 14 kinderen en 1 volwassene zijn besmet tot nu toe. In Den Haag blijkt de vaccinatiegraad in sommige wijken slechts rond de 65 procent te zijn. Aan kinkhoest zijn dit jaar al 4 baby’s overleden, zo meldt het RIVM. In juni vorig jaar waarschuwde het RIVM al voor uitbraken van kinderziektes omdat de vaccinatiegraad onder de jongste leeftijdsgroep (baby’s en peuters tot 2 jaar) onder de 90 procent was gezakt. ‘Het is niet de vraag óf het gebeurt, maar wanneer het gebeurt’, zei Gjalt Jellesma donderdag tegen actualiteitenprogramma Nieuwsuur.

Uitbraak van mazelen

Jellesma – voorzitter van de Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang (BOinK) – had die uitspraak op donderdagmiddag nog niet gedaan of een paar uur later meldde de GGD Brabant-Zuidoost een uitbraak van mazelen in Eindhoven en omgeving. Een maand geleden waarschuwde het RIVM voor de toename van kinkhoest bij baby’s: ‘De stijging is vooral te zien in gebieden met een lage vaccinatiegraad, zoals de Biblebelt.’

Veilige kinderopvang

KinderopvangTotaal sprak eerder deze week met Gaby Alberts, directeur van kinderopvangorganisatie Berend Botje over het vaccinatiebeleid op het kdv. ‘Wij accepteren alleen kinderen met mazelenvaccinatie op het kdv’, zei Alberts. Het gaat om de locaties waar baby’s onder de 14 maanden zitten. Deze baby’s zijn nog niet gevaccineerd tegen mazelen en daarom heel kwetsbaar voor besmetting. ‘Het is onze taak om verantwoordelijke en veilige kinderopvang te bieden’, aldus de directeur van het kdv. Lees het artikel over kdv-organisatie Berend Botje>>

Kinkhoest

Brancheorganisatie in de Kinderopvang, BK, vindt dat vaccinatie – of beter het gebrek eraan – niet het probleem van de kinderopvangorganisaties moet worden. De kinderopvangbranche als geheel neemt geen maatregelen tegen de verspreiding van kinkhoest, zegt Emmeline Bijlsma van de Brancheorganisatie Kinderopvang (BK) tegen het ANP. Dit jaar zijn al vier baby’s overleden aan de besmettelijke kinderziekte, meldde het RIVM vrijdag. ‘Dit is een maatschappelijk probleem, dat niet op kinderopvangcentra af te wentelen is, zeker niet bij een gebrek aan een helder juridisch kader. We kunnen in deze kwestie geen beleid opleggen aan alle centra, dat is aan de wetgever’, aldus directeur Bijlsma.

Maatschappelijk probleem

Het is niet eenvoudig maatregelen te nemen om kinkhoest uit kinderdagverblijven te weren, want het probleem speelt overal, zegt Bijlsma. ‘Dit is een maatschappelijk probleem, veroorzaakt door de te lage vaccinatiegraad in Nederland’, zegt de directeur. BK en andere organisaties benadrukken vooral goede voorlichting aan ouders als de manier om de vaccinatiegraad omhoog te krijgen.

Zorgplicht

De brancheorganisatie begrijpt de angst en zorgen van ouders en ‘voelt de zorgplicht’. De organisatie verwijst ouders door naar de jeugdgezondheidszorg en naar deskundigen op dit gebied. ‘Ouders vinden dit spannend. En er is niet voor niets een rapport over vaccineren gemaakt’, zegt Bijlsma. Er is al geruime tijd overleg met het ministerie van Sociale Zaken over een voorlichtingsbrochure over vaccineren. Wanneer deze komt, is nog niet duidelijk.

Dalende vaccinatiegraad

Het Rijksvaccinatieprogramma heeft jarenlang kinderziektes tegengehouden. Om meerdere redenen – bijvoorbeeld religieuze interpretaties, after corona anti-vax dogma’s, natuurlijke gezondheid ideeën – daalt de vaccinatiegraad in Nederland al vanaf 2015, volgens het RIVM. Dan gaat het overigens niet alleen om mazelen (BMR-vaccinatie) maar ook om kinkhoest, polio (DKTP) en bof en rode hond.

Ernstige complicaties

Jeanne Marie Hament, programmamanager Rijksvaccinatieprogramma van het RIVM, maakt nog eens duidelijk hoe belangrijk vaccineren is tegen ernstige kinderziektes in het artikel over vaccineren of niet op KinderopvangTotaal: ‘Dit zijn kinderziektes waar kinderen ernstig ziek van kunnen worden, ernstige complicaties aan kunnen overhouden, zoals hersenontsteking bij mazelen en ze kunnen er aan overlijden.’ De discussie over verplichte vaccinatie tegen kinderziektes laait met enige regelmaat op, vaak naar aanleiding van een uitbraak. Lees het artikel: Moet je als kinderopvang ongevaccineerde kinderen kunnen weigeren?>>

Wetsvoorstel

De discussie over wel of niet verplicht vaccineren van kinderen kreeg een wettelijk hoogtepunt toen in 2019 een wetsvoorstel werd ingediend, dat in 2020 werd aangenomen door de Tweede Kamer: “Kinderopvangorganisaties krijgen de mogelijkheid om kinderen die niet zijn gevaccineerd te weigeren. Kindercentra dienen transparant te zijn over hun beleid met betrekking tot het accepteren of weigeren van niet-gevaccineerde kinderen en personeelsleden die in enigerlei vorm in dienst zijn. Ouders kunnen dan een goed geïnformeerde keuze maken voor een kindercentrum voor hun kind.” De Eerste Kamer verwierp in april 2022 het wetsvoorstel. Alleen de initiatiefnemer D66 stemde toen voor de wet. Alle andere partijen, die eerst vóór stemden, waren tegen omdat de wet geen duidelijkheid zou geven. Zie ook het artikel op KinderopvangTotaal>>

Weigeren van kinderen

Naar aanleiding van de dalende vaccinatiegraad zei BOinK-voorzitter Gjalt Jellesma tegen de NOS: ‘Sinds de invoering van het Rijksvaccinatieprogramma in Nederland zijn er duizenden kinderen minder om het leven gekomen door ziektes als de mazelen, de bof, kinkhoest en polio. En nu wordt dat aan de kant geschoven alsof het geen waarde heeft.’ Jellesma vindt dat er vaak naar de kinderopvang wordt gekeken voor een oplossing, dat is niet terecht. Hij doet een beroep op het gezonde verstand van mensen. Hij vindt wel dat ‘het weigeren van ongevaccineerde kinderen onvermijdelijk is als de vaccinatiegraad niet stijgt,’ aldus Jellesma.