Tekst: Odile van Iersel, RIVM  

Stefanie Verrijp: ‘Sinds 2016 werken we aan Gezonde Kinderopvang. Dankzij Gezonde Kinderopvang weten we welke stappen we moeten zetten om een gezonde leefstijl écht onderdeel te maken van de organisatie. We hebben nu meer structuur en samenhang in ons beleid en de activiteiten. Inmiddels is het werken aan een gezonde leefstijl bij Kivido al zo ingeburgerd, dat het vanzelfsprekend is geworden.’

Geschoolde collega’s

Met Gezonde Kinderopvang werken kinderopvangorganisaties (dagopvang, gastouderopvang en bso) structureel aan een gezonde leefstijl van kinderen en de deskundigheid van medewerkers. Verrijp: ‘Dankzij de train-de-trainer van Gezonde Kinderopvang hebben wij twee medewerkers kunnen opleiden tot coach Gezonde Kinderopvang. Een van hen is Nathalie Bloem, hét aanspreekpunt voor een gezonde leefstijl in onze kinderopvang en bso. Vervolgens schoolde Nathalie andere collega’s via de scholing Een Gezonde Start. Eerst alleen bij onze kinderopvanglocatie’s en nu ook bij de bso’s. Zo leeft Gezonde Kinderopvang bij onze veertien locaties in de Hoeksche Waard.’

Aan de slag in zes stappen

Inmiddels zijn in Nederland ruim 1100 coaches Gezonde Kinderopvang opgeleid. Het Stappenplan werken aan Gezonde Kinderopvang helpt hen om structureel en integraal te werken aan een gezonde leefstijl. De eerste stap is het bepalen van de beginsituatie. Coach Gezonde Kinderopvang Nathalie Bloem: ‘De aanpak gaat uit van wat je als kinderopvangorganisatie al doet en bouwt hierop voort. De zes stappen zorgen voor een samenhangend beleid in plaats van losse activiteiten. Je kunt met elf gezondheidsthema’s aan de slag. Wij gingen van start met het thema Voeding. Want op dit thema was winst te behalen en konden we resultaten behalen die ook voor ouders zichtbaar zijn.’

Betrek ouders

Bloem: ‘We namen ons voedingsbeleid onder de loep en ontdekten al snel enkele quick wins. Zo maakten we water drinken tot een succes door het een smaakje te geven met groenten en fruit. Ook bieden we nu alleen producten aan uit de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum, hebben we verantwoorde dagkeuzes en laten we kinderen aan zoveel mogelijk smaken wennen. Bij deze veranderingen is het belangrijk om ouders te betrekken. We willen hen zoveel mogelijk informeren, zonder belerend te worden. Daarom schakelen we de oudercommissie in bij onze beleidsvorming. Ook organiseerden wij een ouderavond, met uitleg en tips van een voedingsdeskundige. Dat werd erg gewaardeerd!’

Blijvende aandacht

Maar wat doe je als organisatie om Gezonde Kinderopvang levend en actueel te houden? Verrijp: ‘We hebben in ons beleid vastgesteld dat we ieder jaar met minimaal twee nieuwe thema’s aan de slag gaan. Zo hebben we het thema Groen opgepakt om kinderen meer bewust te maken van de natuur en duurzaamheid. We hebben een insectenhotel op diverse locaties, gaan aan de slag met moestuintjes en prikken samen met de kinderen afval in de omgeving. Ook hebben we dankzij de oude spijkerbroeken van onze kinderen nu een duurzaam gebouw. Kinderen vertellen thuis trots dat hun oude spijkerbroek ons gebouw isoleert.’

(Lokale) samenwerking

Ook het samenwerken met (lokale) partijen biedt voordelen. Verrijp: ‘Onze coach Gezonde Kinderopvang is lid van de stuurgroep en van de werkgroep Jongeren op Gezond Gewicht. Ook hebben we regelmatig contact met JGZ-verpleegkundigen van het consultatiebureau om informatie uit te wisselen en casuïstiek te bespreken. Zo kunnen we op de gezondheidssitituatie van ieder kind inspelen als het nodig is.’
Werken aan Gezonde Kinderopvang ziet Verrijp niet als een marketingstunt. ‘We doen het niet om ons te profileren en klanten te scoren, maar omdat we erachter staan. Mijn tip voor collega’s: denk niet dat het veel werk en lastig is om te werken aan Gezonde Kinderopvang, maar denk aan de voordelen op lange termijn. Het levert bewustzijn rondom een gezonde levenstijl én gezondheidswinst op bij je team, de kinderen en ouders. Maak de stappen klein en behapbaar. Want iedere stap in de goede richting is een goede stap als het om Gezonde Kinderopvang gaat. Meestal hebben veranderingen tijd en draagvlak nodig. Dat zien wij nu bij de bso. Hier merken we dat het lastiger is om veranderingen door te voeren. Zowel ouders als kinderen zijn al langer aan een bepaalde leefstijl gewend, bijvoorbeeld aan ongezonde tussendoortjes. Doorzetten is het allerbelangrijkst!’

Gezonde Kinderopvang is een initiatief van de ministeries van VWS en SZW. Landelijke kennis- en onderzoekinstituten werken hierin samen, ondersteund door branche- en koepelorganisaties. De coördinatie ligt bij RIVM Gezond Leven en het Voedingscentrum.