Het onderwijssysteem is toe aan vernieuwing, wil het toekomstbestendig worden én blijven. Daarom komen onderwijs- en kinderopvangpartijen met een gezamenlijk discussiestuk, met daarin voorstellen ‘die leiden tot gelijke kansen voor kinderen en jongeren en die onderwijsprofessionals ruimte geven’.
‘Steeds minder uitblinkers’
‘Nederland was lange tijd koploper in de wereld. Die positie raken we kwijt’, stellen de partijen. ‘Het aantal laaggeletterden blijft hoog, de leesvaardigheid van leerlingen daalt en er zijn steeds minder uitblinkers.’
Kansenongelijkheid
Ook neemt de kansenongelijkheid toe en wordt het steeds moeilijker sociale kloven te overbruggen, meldt het pleidooi. ‘Dat begint al jong: het aanbod voor jonge kinderen is versnipperd, is van heel wisselende kwaliteit en werkt segregatie in de hand. Daardoor lopen kinderen al vroeg achterstanden op die ze niet meer inlopen.’
Eerlijke start
De partijen stellen ook: ‘Het onderwijs kan niet alle sociale problemen oplossen, maar kan wel juist door kinderen soms ongelijk te ondersteunen zorgen voor zoveel mogelijk gelijke kansen en een eerlijke start voor kinderen.’
Ankerpunten
Om een nieuwe koers te bepalen, zijn er vijf ankerpunten gedefinieerd:
- Een vroege start is de beste basis
- Doorlopende leerlijnen in het onderwijs
- Leven lang ontwikkelen is vanzelfsprekend: naar een brede, sterke leercultuur
- Onderwijsprofessionals: naar aantrekkelijker werk in een samenwerkende sector
- Onderzoek en innovatie van wereldniveau
Sterke vroege start
Het eerste ankerpunt gaat de kinderopvangsector direct aan:
Hoe jonger het kind is waarin wordt geïnvesteerd, hoe meer profijt het kind en de samenleving daarvan hebben. Kinderen kunnen dan ook al vanaf jonge leeftijd naar een basisvoorziening die voor iedereen toegankelijk is. Zo’n voorziening moet inclusief zijn en dus van een hoog niveau, waardoor ook de kinderen die nu naar de Voorschoolse Educatie (VE) gaan hiervan samen met alle andere kinderen gebruik kunnen maken. De eerste 16 uur per week betaalt de overheid.
De leeftijd waarop kinderen gebruik moeten kunnen maken van een dergelijke kindvoorziening en die voor VE nu op 2,5 jaar ligt, mag omlaag. Van belang hierbij is zoveel mogelijk aan te sluiten bij de natuurlijke ontwikkeling van kinderen. (…)
Samen spelen en ontwikkelen staan voorop. Voor kinderen met een (taal)achterstand geldt dat zij op de groep intensiever begeleid moeten worden om deze achterstand zo snel mogelijk in te halen.
Een team van pedagogisch medewerkers, pedagogisch specialisten, onderwijsassistenten en jeugdhulpmedewerkers zorgt voor doorgaande ontwikkellijnen naar het funderende onderwijs. Kinderopvang en onderwijs krijgen meer ruimte om voor goede afstemming hieromtrent te zorgen.
BMK
De Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang is de partij die namens de kinderopvangsector meedacht en meeschreef aan dit discussiestuk. ‘Brede talentontwikkeling doe je samen. Dat zie je duidelijk terugkomen in dit pleidooi’, reageert BMK-voorzitter Sharon Gesthuizen. ‘Iedereen die om het kind heen staat, speelt daar een rol in. De kinderopvang heeft specifieke expertise waar het gaat om de ontwikkeling van heel jonge kinderen via spel. En de buitenschoolse opvang kan een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van competenties die kinderen nodig hebben voor de samenleving van de toekomst. Hierdoor zullen we als land in staat zijn om onze kinderen met een duidelijke toekomstvisie optimaal te begeleiden in hun ontwikkeling én hen tegelijkertijd voor te bereiden op een wereld die volstrekt anders zal zijn dan waar we nu in leven. Daarnaast resulteert een verregaande samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs in het tegengaan van kansenongelijkheid.’
Basisrecht
De partijen pleiten in het stuk voor toegankelijke kinderopvang voor elk kind, een basisvoorziening. Dat basisrecht moet eerder kunnen beginnen dan de huidige 16 uur VE voor kinderen vanaf 2,5 jaar, vindt de BMK. ‘Ook moet de opvang zo goed mogelijk aansluiten bij de ontwikkeling van het kind. Het gaat dus niet om de voorschoolse educatie van de opvang, maar dat alle kinderen een ontwikkelrecht krijgen, passend bij hun ontwikkeling en leeftijd. Voor de toegankelijkheid van kinderopvang vinden we het belangrijk dat de overheid de eerste 16 uur per week betaalt. Het is een discussiestuk. Niet een kant-en-klaar plan om aan politieke partijen mee te geven voor het nieuwe verkiezingsprogramma, maar om met elkaar over door te discussiëren.’ En dat is hard nodig, vindt de BMK.
Kinderopvangprofessionals
De nijpender personeelstekorten in het onderwijs en de kinderopvang worden niet geschuwd in het pleidooi. Voor de toekomst van Nederland hebben het onderwijs en de kinderopvang de beste mensen nodig. ‘Professionele en goed opgeleide kinderopvang en onderwijsprofessionals zijn noodzakelijk om de uitdagingen waar we voor staan aan te kunnen. (…) Die worden gewaardeerd voor wat ze doen, voldoende professionele ruimte hebben, zich als professional kunnen blijven ontwikkelen en een marktconform salaris verdienen.’
Vernieuwing opleidingen
Ook pleiten de partijen voor een vernieuwing van de opleidingen voor pedagogische medewerkers, leraren en andere professionals in het onderwijs, om een bredere basisvoorziening met vloeiender overgangen te realiseren.
Toekomst
Hoewel de partijen stellen dat hun visie en koers onvoldoende antwoord vormen op alle vraagstukken die er nu en de komende jaren liggen voor het onderwijs, beogen zij wel met dit stuk ankerpunten aan te reiken die voor de lange termijn noodzakelijk onderhoud in het onderwijs mogelijk maken.
