In Vlaanderen hebben parlementsleden een dringende oproep gedaan om dringend werk te maken van een luchtbehandelingsplan in het Vlaamse onderwijs. Luchtkwaliteit is essentieel voor goed onderwijs. ‘Op lange termijn moeten we inzetten op aangepaste schoolinfrastructuur, maar op korte termijn kunnen luchtreinigingstoestellen scholen helpen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan’, zeggen twee Vlaams Parlementsleden.
Staphorst
Eerder deze maand kwam een school uit Staphorst in het nieuws, waarbij het aantal kinderen in quarantaine van 60 naar 0 teruggelopen was. De aanleiding? Een ventilatiezuil in het klaslokaal. ‘Ik weet dat ik er geen conclusies aan mag verbinden’, zegt directeur Lodewijk Verweij. Maar de signalen zijn gunstig.
Luchtcirculatie
Productdesigner Jamie Blankert en zijn broer Michael maakten al voordat de coronoacrisis uitbrak, ventilatiezuilen waarmee lucht gereinigd wordt door middel van HEPA filters en UV-licht. Uitgangspunt is dat vervuilde lucht wordt uitgeblazen en vervangen door schone lucht. ‘Als je ventileert door ramen open te zetten of lucht af te zuigen, is niet bekend of alle vervuilde lucht wordt ververst. Ventilatieroosters of mechanische systeem zitten vaak hoog en zuigen dus niet de vervuilde, zwaardere lucht vlak boven de vloer aan. Ons systeem zuigt lucht van onder aan en blaast dat naar boven uit. Zo ontstaat een luchtcirculatie zodat alle lucht wordt gezuiverd’, zo legde Jamie een jaar geleden uit aan AD Groene Hart.
Virussen elimineren
Bij de ontwikkeling van het systeem dachten ze in eerste instantie aan het verwijderen van fijnstof of pollen uit de lucht. ‘Bijvoorbeeld in klaslokalen van scholen die zijn gevestigd langs drukke wegen.’ Maar de toenemende vraag naar het systeem is te danken aan de wens om virussen te elimineren. Dat gebeurt door middel van vijf filters die in het systeem zijn verwerkt, waaronder het HEPA-filter dat bekend is uit de vliegtuigindustrie, en een UV-C lamp die micro-organismen zoals het coronavirus doodt.
Subsidie
In Scandinavie worden de luchtreinigers van de broers Blankert goed verkocht, en in België kreeg het systeem een goedkeuring van de Federale Overheid voor Volksgezondheid. De overheid heeft daar zelfs een lijst gepubliceerd met goedgekeurde luchtzuiveringsproducten tegen Covid-19. In Duitsland krijgen scholen een subsidie van 100 procent voor de aanschaf van luchtreinigers. Vandaag maakte de Ierse overheid bekend dat ze de komende weken subsidies zullen verstrekken aan scholen die een luchtreiniger met HEPA filter aan willen schaffen.
Verticale ventilatie
Een iets ingrijpender methode is bijvoorbeeld de GoFlow verticale ventilatie. GOFlow-CEO Norbert Vroege was naar eigen zeggen verbijsterd over het slechte binnenklimaat van scholen. Hij citeert op Ingenieurszaken een RIVM-publicatie uit 2021, waaruit naar voren kwam, dat in 80-88% van de lokalen de binnenlucht niet aan de referentiewaarde (1200 parts per million CO2) voldoet.
Voorzorgsmaatregelen
In klaslokalen waar het systeem is geïnstalleerd, is de eerste meter boven de vloer een afname van aerosolen in de lucht gemeten van 97 procent. Een stukje hoger in het lokaal op 1 meter en 15 centimeter is dit percentage 68%, volgens TNO-onderzoek. Scholen die het systeem laten installeren, nemen hiermee dus extra voorzorgsmaatregelen tegen coronabesmettingen.
Culemborg
In Brede School Culemborg West wordt de ventilatie sinds kort geregeld op basis van het CO2-percentage. Dankzij de subsidie kon Brede School Culemborg kiezen voor verwarming en koeling per ruimte, en dus voor een comfortabel klimaat in elk lokaal. Deze manier van verwarmen, koelen en ventileren, werkt bovendien energiezuiniger. Want op basis van het gebruik van het lokaal wordt er meer of minder frisse lucht aangevoerd. Met een prettig binnenklimaat op efficiënte wijze als resultaat.
Dubbelslag
Collin Stolwijk, wethouder gemeente Culemborg, zegt tegen Omroep Gelederland: “De gebruikers van dit gebouw waren niet tevreden over het klimaat. We zijn gegaan voor een dubbelslag; verbeteren van het klimaat en verduurzamen van het gebouw. Natuurlijk waren we erg blij met de toegekende subsidie waardoor we nu zelfs voldoen aan ‘Frisse scholen klasse A’. In combinatie met een energieneutraal gebouw zijn we helemaal klaar voor de toekomst. Een resultaat waar we erg trots op zijn.”
Spagaat
Schoolbesturen van menig onderwijsinstelling, groot en klein, bevinden zich in een spagaat. Ze hebben een inventarisatie gedaan naar de staat van de gebouwinstallaties en de luchtkwaliteit in de klaslokalen. Vervolgens krijgen ze een overzicht van de benodigde maatregelen om dit op orde te krijgen en de enorme kosten die daarmee gepaard gaan. “Veel besturen haken dan af”, vertelt Annelies de Jong, marketingmanager van Euromate, een fabrikant van luchtreinigers, aan Installatie & Bouw Magazine.
Twee euro per maand
‘Wij stellen dat onze luchtreiniger voor 2 euro per leerling per maand schone en veilige lucht kan bieden. Dat klinkt al beter behapbaar dan 20 duizend euro bij het aanpassen van mechanische ventilatie. Ik kan me voorstellen dat er ouders zijn die zeggen: dat wil ik ook voor mijn kind, we starten een actie om zo’n apparaat in de klas mede te bekostigen. Ouders doen dit in Duitsland bijvoorbeeld, waardoor scholen deze stap makkelijker kunnen nemen.’
RIVM
Ook handig is de ventilatie-app van BOinK: stappenplan en tips voor schonere lucht in school en kinderopvang