Het vorige kabinet had een reactie op het advies van de Taskforce advies samenwerking kinderopvang en onderwijs overgelaten aan een volgend kabinet. Inmiddels hebben Tamara van Ark, staatssecretaris van Sociale Zaken en Ingrid van Engelshoven, de Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media het advies gelezen en gekeken naar de mogelijkheden.

13 adviezen, 23 deeladviezen

Het advies van de Taskforce verscheen op 13 maart 2018 en bestond uit dertien adviezen aan het onderwijs, de kinderopvang, het toezicht en de overheid (landelijk en lokaal). Onder de dertien adviezen vielen nog eens 23 deeladviezen. Van Ark en Van Engelshoven concluderen dat deze zeker niet alleen aan de overheid zijn voorgelegd, maar ook aan de werkvelden onderwijs en kinderopvang. In de brief die de twee bewindsvoerders schrijven, sommen zij per advies op wat er al gebeurt in de sector en of de rijksoverheid verdere stappen onderneemt.

Geen basistoegangsrecht

Over het algemeen valt op dat de rijksoverheid geen grote veranderingen doorvoert in wet- en regelgeving om de samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang te vergemakkelijken. Van Ark en Van Engelshoven vinden het geen taak van de landelijke overheid om in een blauwdruk van bovenaf op te leggen hoe de samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs eruit moet zien. Opnieuw laat Van Ark weten het niet wenselijk te vinden om een basistoegangsrecht in te voeren, omdat het kabinet juist wil inzetten op gerichte instrumenten. Vandaar ook de gerichte investering in de versterking van de voorschoolse educatie en de kinderopvangtoeslag.

BKK beoordeelt curriculum onderwijs

Eén van de wensen van de Taskforce was om toe te werken naar een doorlopend pedagogisch curriculum. Van Ark laat weten dat het onderwijs momenteel bezig is met een herziening van het curriculum voor het primair en voortgezet onderwijs. Bureau Kwaliteit Kinderopvang, die vorig jaar het pedagogisch curriculum voor de kinderopvang opleverde, zal feedback gaan geven op de tussenproducten van het nieuwe onderwijscurriculum. BKK zal dan vooral kijken naar of en hoe dit curriculum aansluit bij het pedagogisch curriculum voor het jonge kind.

Ouders betrekken

De wens om het pedagogisch partnerschap van ouders te bevorderen, krijgt navolging door een toevoeging aan de website Scholen op de kaart. Verder noemt Van Ark de wet IKK waarin staat dat instelling voor voorschoolse educatie in het pedagogische beleidsplan moeten vermelden hoe ouders worden betrokken bij het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen.

Inventarisatie cao’s

Kinderopvangorganisaties en basisscholen ervaren soms knelpunten bij het samenwerken door cultuur-, organisatorische- en randvoorwaardelijke verschillen. Dat verschil wordt soms verstrekt door de verschillende cao’s, Daarom zijn de Brancheorganisatie Kinderopvang (BK), Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) en Sociaal Werk Nederland (SWN) bezig met een inventarisatie van de verschillen tussen de cao’s kinderopvang en welzijn. En de PO-Raad laat een update uitvoeren naar de overeenkomsten en verschillen in cao’s tussen kinderopvangorganisaties, welzijn en onderwijs.

Associatie degree-opleidingen

Het stimuleren van het werken in interprofessionele teams kan ook helpen om de cultuurverschillen te overbruggen die samenwerkende scholen en kinderopvangorganisaties ervaren. Van Ark noemt als positief voorbeeld het ontstaan van allerlei Associate Degree-opleidingen in het land met een beroepsprofiel gericht op functies in zowel kinderopvang als in het onderwijs.

Digitaal educatie dossier

Als kinderopvangorganisaties en scholen gemakkelijker gegevens over een bepaald kind kunnen inzien en uitwisselen kan dat meerwaarde opleveren voor zowel kind als ouders. De Taskforce adviseert daarom om een digitaal educatief dossier te ontwikkelen om dit te realiseren. Van Ark schrijft: ‘Met de betrokken veldpartijen  (PO-Raad, VNG, BK, BMK en SWN) is besproken of de invoering van een eenduidig landelijk overdrachtssysteem op dit moment wenselijk zou zijn. Dit bleek niet het geval.’ Van Ark en Van Engelshoven vinden wel dat de Taskforce hier een belangrijk punt aansnijdt . Daarom zal een onafhankelijk adviesbureau de opdracht krijgen om een inventarisatie uit te voeren naar welke informatie er nodig is om een goede doorlopende ontwikkellijn aan te bieden voor kinderen in de leeftijd van 0-12 jaar.

Wetenschappelijk onderzoek

De behoefte aan meer inzicht in de effecten van een goede samenwerking tussen kinderopvang, primair onderwijs en jeugdhulp is opgevolgd, schrijf Van Ark. Niet alleen met het delen van de resultaten van het project pedagogisch PACT van het Kinderopvangfonds, maar ook met twee onderzoeken die nu lopen via het onderzoeksprogramma Kwaliteit Kinderopvang. Eén onderzoek gaat over de effecten van kinderopvang op de ontwikkeling van kinderen (0-12 jaar). Het andere onderzoek richt zich op de werkzame factoren van Alert4You. Daarbij blijft het niet. Bij het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) is middels de kennisrotonde een vraag uitgezet over wat er in de  (internationale) literatuur bekend is over de toegevoegde waarde van samenwerking tussen kinderopvang, primair onderwijs en jeugdhulp. De resultaten hiervan worden na de zomer bekend.

Geen verdere ontschotting

De Taskforce stelt dat gemeenten de mogelijkheid moeten krijgen om budgetten verder te ontschotten en/of te bundelen. Het kabinet vindt het belangrijk dat gemeenten maatwerk kunnen bieden op lokaal niveau. Met de decentralisaties in het sociale domein heeft de gemeente een nog belangrijker rol gekregen ten aanzien van de ontwikkeling en het welbevinden van jonge kinderen.  Zij hebben daarbij veel ruimte bij de besteding van middelen en de bepaling van hun doelgroep. “maar’, zegt Van Ark, ‘ verdere ontschotting lijkt ons op dit moment niet nodig, ook omdat veel gemeenten al laten zien binnen de huidige kaders op een effectieve manier regie en initiatief te nemen.’

Overlap toezicht

Dan over het toezicht. In de gewijzigde praktijk zien de Inspectie van het Onderwijs en de GGD GHOR Nederland dat er vrijwel geen sprake is van een dubbele toezichtlast.  Er komen vanuit het veld wel veel geluiden binnen over overlap in het toezicht bij de voorschoolse educatie. De IvhO en GGD GHOR Nederland hebben samenwerkingsafspraken gemaakt over de werkwijze (waaronder de uitwisseling van inspectiebevindingen) zodat overlap in het toezicht wordt voorkomen en de toezichtlast voor de kinderdagverblijven met voorschoolse educatie, bijvoorbeeld op integrale kindcentra, wordt beperkt.

BTW-probleem lastig op te lossen

Onderwijsinstellingen en kinderopvangorganisaties zijn voor hun primaire activiteiten vrijgesteld voor de afdracht van btw. Hieruit volgt dat zij beide niet in aanmerking komen voor teruggaaf van btw. Dit is ook het geval voor de btw die in rekening wordt gebracht  bij het inhuren van personeel bij elkaar. Er is een interdepartementale werkgroep opgericht om naar deze btw-aspecten te kijken. Maar zij concludeert, net al de Taskfoce, dat dit btw-probleem moeilijk structureel op te lossen is omdat er Europese wet- en regelgeving aan ten grondslag ligt. Van Ark wijst scholen en kinderopvang op mogelijkheden binnen bestaande wet- en regelgeving om de btw-lasten te voorkomen of te verminderen. Na de zomer wordt een handreiking met een beschrijving van deze mogelijkheden gepubliceerd.

‘Adviezen maar deels overgenomen’

Sociaal Werk Nederland heeft inmiddels enigszins teleurgesteld op de brief van Van Ark en Van Engelshoven gereageerd. ‘Hoewel het kabinet verheugd reageert op de adviezen, neemt zij maar deels de adviezen over of verwijst zij vooral naar bestaand beleid en verantwoordelijkheden van de branches zelf’, aldus een reactie op de website van SWN.

Met welke dertien adviezen kwam de Taskforce vorig jaar om de samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs te verbeteren? Wij zetten ze op een rij. Bekijk ze hier