Management specialist Stephen Covey beschrijft in zijn boek The Seven Habits of Highly Effective People dat we er goed aan doen vooral te werken aan zaken die niet dringend, maar wel belangrijk zijn. Gebaseerd op Covey’s theorie zouden we in ons werk met name tijd moeten besteden aan het vormen van onze visie, missie en waardensysteem, aan positieve omgang met collega’s en aan ontwikkeling. Handelend naar deze vorm van leiderschap, creëren we niet alleen voor onszelf, maar ook voor onze collega’s mogelijkheden om na te denken over wat zij werkelijk belangrijk vinden in het werk en de omgang met elkaar. Inspireren we pedagogisch medewerkers dit te doen, dan komen we tot de kern van ons pedagogisch handelen en zetten we medewerkers aan tot betekenisverlening, bewustwording en ontwikkeling.
Reflectie
Vergaderagenda’s staan vaak volgepland met zaken als inbreng van de oudercommissie, risico-inventarisatie en uitkomsten van een oudertevredenheidsenquête. Dat zijn belangrijke vergaderpunten waarover het team geïnformeerd wordt, meedenkt en discussieert. Naast de onderwerpen die aan bod moeten komen, is het de moeite waard werkvormen te gebruiken die aanzetten tot pedagogische bewustwording en reflectie. Het effectief inzetten van werkvormen kan ondersteunend zijn voor een positieve sfeer van betrokkenheid, groei en focus op pedagogische taken. Deze alertheid kunnen kinderopvangteams goed gebruiken om dringende zaken te bespreken.
Overlegmomenten in de kinderopvang vormen bij uitstek de gelegenheid waarin medewerkers niet direct hoeven te anticiperen op wat om hen heen afspeelt. We kunnen medewerkers ruimte geven bewust stil te staan bij manieren waarop ze met kinderen, ouders en collega’s willen omgaan. Dit brengt pedagogische bewustwording teweeg en zorgt voor een ontwikkelende kijk op het pedagogisch handelen.
Stappen
Vijf stappen voor actieve, pedagogisch bewuste teamvergaderingen
1)’Wat je aandacht geeft, groeit’. Neem het oosterse gezegde ter harte en zorg voor een positieve sfeer. Is dit voor jouw team niet vanzelfsprekend? Maak dan gezamenlijke afspraken over het geven van positieve feedback en hang deze op in de vergaderruimte.
2) Hoe zou je het willen? Praat in teamverband minder over hoe medewerkers op dit moment handelen en meer over hoe zij zouden willen handelen. Zo houd je reflecteren positief en gericht op ontwikkeling.
3) Zorg voor inspirerende werkvormen die op eenvoudige en doelgerichte manier aanzetten tot reflectie op het pedagogisch handelen.
4) Vertel in eigen woorden. Laat medewerkers aan het einde van de teamvergadering vertellen welk idee ze meenemen naar de groep, hoe ze dit gaan toepassen en spreek af waar en wanneer jullie dit evalueren. Deze evaluaties horen thuis in een een-op-een gesprek met de locatiemanager of pedagogisch coach.
5) Op niveau. Leer strategieën waarmee je elke medewerker in ontwikkeling houdt, zodat je kunt differentiëren naar kennis, ervaring, kwaliteiten en vaardigheden.
Wil jij met jouw kinderopvangteam in elk overleg een moment van gedeeld plezier, bewustwording en ontwikkeling creëren? Er staat een gratis e-boek over dit onderwerp voor je klaar op www.bewustekinderopvang.nl.
Over de auteur: Marleen Kerstens helpt locatiemanagers met het in ontwikkeling zetten en houden van pedagogisch medewerkers, zodat zij continu werken aan het versterken van de kwaliteit van kinderopvang. Zie ook www.kioppe.nl.
We kunnen medewerkers ruimte geven bewust stil te staan bij manieren waarop ze met kinderen, ouders en collega’s willen omgaan
Werkvorm ‘Onze mogelijkheden’
Doel: Bewustmaken van meerdere mogelijkheden om positief pedagogisch te handelen. Tijdsduur: ca. 25 minuten.
Voorbereiding: Bepaal welke pedagogische situatie je met jouw medewerkers wilt bespreken. Schrijf deze situatie op papier als pure, oordeelvrije waarneming: wat gebeurt er in de groep? Wat zie en hoor je? Houd de beschrijving anoniem door ervoor te zorgen dat er geen duidelijkheid bestaat over welke personen deze situatie gaat. Leg of hang jouw situatiebeschrijving op een goed zichtbare plaats met ruimte erom heen voor post-its.
Benodigdheden: Een pen en post-its voor elke medewerker en jouw situatiebeschrijving.
Oefening:
-Lees de situatiebeschrijving voor.
-Laat je medewerkers op een post-it schrijven hoe zij in deze situatie zouden willen handelen. Dit hoeft niet de wijze te zijn waarop medewerkers daadwerkelijk met de situatie omgingen. Het gaat om het aanwakkeren van het verlangen om positief pedagogisch te handelen.
– Zodra medewerkers geantwoord hebben, plakken zij de post-it rondom de situatiebeschrijving.
-Nodig medewerkers uit de post-its van elkaar te lezen.
– Bespreek welke manieren van handelen volgens jouw team het beste in deze situatie passen. Welke mogelijkheden stimuleren een positieve omgang? Hoe komt dat precies? Wat betekent dit voor de relatie met het kind of de kinderen?
Wil je een stap verder zetten met jouw team? Laat medewerkers als tweede stap voor zichzelf opschrijven met welke intentie zij handelen. Gebruik hiervoor zinnen die medewerkers aanvullen, zoals: ‘Ik wil dit zo doen, omdat ik voor de kinderen wil dat zij…’ en ‘Ik vind dit belangrijk, omdat…’
Tip: Zorg dat je in teamverband niet in discussie gaat over een manier waarop gehandeld is die als negatief kan worden ervaren. Daarmee wordt de versterkende en verbindende kracht van deze oefening afgezwakt.
Werkvorm ‘Van A naar B’
Zie je dat enkele medewerkers weinig benoemen wat ze met de kinderen doen of merk je dat ze in een hoger tempo handelen dan kinderen kunnen verwerken? Dan is de werkvorm ‘Van A naar B’ een geschikte bewustwordingsoefening voor jullie teamvergadering. Met deze oefening laat je pedagogisch medewerkers het verschil ervaren tussen automatisch en bewust handelen.
Doel: Medewerkers laten ervaren hoe lastig taken kunnen zijn als ze niet vanzelfsprekend (geautomatiseerd) zijn. Ze gaan realiseren hoe belangrijk het is bij kinderen een rustig tempo aan te nemen, uitleg te geven en tijd te geven om tot actie over te gaan. Tijdsduur: ca. 25 minuten.
Voorbereiding: Geen.
Benodigdheden: Een pen en papier voor elke medewerker.
-Lees de volgende woorden voor en laat je medewerkers deze opschrijven: bloem, kind, papier, reuzen, toveren.
-Bevestig het gemak waarmee de medewerkers deze oefening uitvoerden.
– Geef je medewerkers de opdracht woorden omgekeerd op papier te schrijven. Geef een voorbeeld: ’test’ wordt ’t-s-e-t’. Lees de volgende woorden voor: soep, groep, dieren, ouders, trein.
– Nodig je medewerkers uit te vertellen hoe ze deze oefening hebben ervaren. Vertel of bevestig dat we geleerd hebben woorden in een bepaalde volgorde op te schrijven en dat als we dit veranderen, dit extra tijd en aandacht vraagt. Pas na veel oefenen zullen we de nieuwe manier van schrijven vlot en automatisch uitvoeren.
– Maak de overgang naar pedagogiek. We realiseren ons niet altijd dat veel taken en activiteiten nog niet automatisch gaan voor kinderen. Daarom is het belangrijk dat we jonge kinderen vertellen wat we doen, tijd geven om van luisteren en denken om te gaan naar doen, en dat we in een rustig tempo praten, zingen, omkleden etc.
Auteur: Marleen Kerstens, Kioppe
Foto: Nationale Beeldbank
