De nieuwe inspectie voor Belastingen, Toeslagen en Douane gaat toezien op alles wat er mis kan gaan bij de Belastingdienst. De ingehuurde deskundigen schrijven dat het tijd is voor ‘extern toezicht als tegenkracht en kritische vriend’.
Er zijn goede redenen voor zo’n Inspectie, menen deskundigen. Als je de Belastingdienst niet goed controleert, kan dat leiden tot serieuze problemen, zoals uit de kinderopvangtoeslagaffaire en de actuele verhoren in de Tweede Kamer blijkt.
Mislukking ingebouwd
Femke de Vries, hoogleraar toezicht en voormalig bestuurder van de Autoriteit Financiële markten, schrijft in het FD echter dat de mislukking eigenlijk al is ingebouwd. De nieuwe Inspectie valt namelijk onder hetzelfde ministerie van Financiën als de Belastingdienst zelf, en dat ‘rammelt’ volgens haar.
De gekozen constructie kan leiden tot druk op de Belastingdienst als gevolg van politieke belangen. ‘Zo werd de toeslagenaffaire mede veroorzaakt door politieke druk om na de ‘Bulgarenfraude’ hard op te treden tegen toeslagenmisbruik,’ aldus De Vries.
Onafhankelijk van ministerie
De Inspectie moet niet alleen de bevoegdheid hebben, maar ook de bereidheid om op te treden. ‘Onderdeel zijn van hetzelfde departement zal die bereidheid niet ten goede komen,’ aldus De Vries.
Volgens de hoogleraar moet de toezichthoudende instantie onafhankelijk zijn en dus los staan van het ministerie. ‘Daar zijn genoeg goede voorbeelden van: de Autoriteit Consument & Markt, de Nederlandse Zorgautoriteit en de Autoriteit Financiële Markten zijn allen zelfstandige bestuursorganen die niet hiërarchisch ondergeschikt zijn aan een minister.’
