Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Cultuureducatie helpt gevoelens bespreekbaar te maken

Door Eeke Wervers

Kinderen hebben heel wat voor hun kiezen gekregen de afgelopen periode. Niet naar school, nauwelijks contact met leeftijdsgenoten, thuisonderwijs. Hoe geef je een plek aan wat je hebt meegemaakt? Hoe zit het met kunst en leerachterstanden?  En wat zijn online-mogelijkheden?

De Toneelmakerij kreeg ontroerende brieven van kinderen over opgesloten zitten met je familie. Over lange dagen die allemaal hetzelfde zijn en over alle vanzelfsprekende dingen die je nu ineens lijkt kwijt te raken. Ze maakten de voorstelling Ik zag twee beren, voor op het schoolplein, dus coronaproof. Het is slechts een voorbeeld uit de vele kunstinitiatieven die kinderen helpen bij het verwerken van belangrijke gebeurtenissen in hun leven.

Online cultuuronderwijs

Het afgelopen jaar lag de focus van onderwijs vaak op taal en rekenen. Heel begrijpelijk. Kunst en cultuur werden geschrapt, lastig om thuis te doen. En ook minder belangrijk … alhoewel. Cultuuronderwijs bij uitstek helpt kinderen om gevoelens te uiten en gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken. Om over ervaringen en gedachten te communiceren. Kunst stimuleert creativiteit en verbeeldingskracht, in deze tijd vol vragen en onzekerheid zo belangrijk. En kunst vraagt aandacht voor schoonheid.

Uniek voor het leergebied Kunst & Cultuur is dat kinderen via kunst op een andere manier naar hun leven leren kijken en zich kunnen verplaatsen in het leven van anderen. Je kunt aan anderen laten zien en horen wat je hebt meegemaakt, je kunt je emoties en ervaringen delen. 

Explosie

Maar hoe help je kinderen zich te uiten door kunst? Na de eerste schok van de lockdown ontstond er een explosie aan allerlei creatieve activiteiten van kunstvakdocenten en culturele instellingen. Ze ontwikkelden inspirerende online activiteiten voor school, bso of voor thuis. Rondleidingen in het  museum, theatervoorstellingen, dans- en acteerlessen, kleuren en knutselen, podcasts en films, filosoferen en schrijven. Een online voorstelling met daarna een workshop op school. Of online een echte acteur of danser in de klas, die je het hemd van het lijf kunt vragen. Een virtuele tentoonstelling bezoeken en komen op plekken die normaal verborgen blijven. Lessen vanachter de keukentafel van de maker. Activiteiten die heel serieus zijn of vol humor. Sommige activiteiten zijn gratis, voor andere betaal je een klein bedrag. Meer voorbeelden vind je op online kunst voor kinderen. 

Het Nationaal Onderwijs Programma 

Kinderen kunnen weer naar school en naar de bso. Langzaam gaat de culturele sector ook weer open. Hoe kun je de komende jaren kinderen helpen om via kunst eventuele achterstanden weg te werken? Via het Nationaal Onderwijs Programma (NPO) komt geld beschikbaar voor het wegwerken van vertraging of leerachterstanden. Scholen kunnen hiervoor de komende twee jaar gebruiken. Met de ‘schoolscan’ kun je analyseren waar sprake is van achterstanden en vervolgens een keuze maken voor passende interventies. Die analyse richt zich op de leerontwikkeling, de sociale ontwikkeling en het welbevinden van leerlingen. Met de schoolscan bekijk je ook wat leraren nodig hebben om leerlingen zo goed mogelijk te ondersteunen of welke externe expertise nodig is. Het gaat om alle onderwijsgebieden (kwalificatie, socialisatie, persoonsontwikkeling) en alle leergebieden, inclusief kunst & cultuur. 

Inzet kunst en cultuur

Kindcentra waar kunst en cultuur belangrijk zijn en die werken met leerlijnen, kunnen kijken hoe kinderen lessen op school, in musea en het theater kunnen inhalen. Kunstprojecten kunnen een belangrijk bijdrage leveren bij het werken aan de sociaal-emotionele ontwikkeling.  

Kunstvakdocenten

Denk ook aan de inzet van kunstvakdocenten. Zij kunnen vanuit het programma voor twee jaar een aanstelling krijgen. Door kunstlessen en projecten zorgen ze voor werkdrukvermindering bij leerkrachten. Ook kunnen ze  een leerkracht ondersteunen, zodat deze zich kan wijden aan kleinere groepjes kinderen met een leerachterstand. Vakdocenten kunnen kunstprojecten ontwerpen gericht op sociaal-emotionele ontwikkeling, zoals klassendynamiek of persoonlijke ontwikkeling. Of betrek kunstvakdocenten bij de organisatie en uitvoering van weekend- en zomerscholen. Een vakdocent kan kinderen stimuleren mooie en ontroerende dingen te maken. Maar ook de moeilijke en ongemakkelijke dingen bespreekbaar te maken. 

Betekenis geven

Een kunstvakdocent als lid van het team kan projecten voor het kindcentrum ontwerpen gericht op creativiteitsontwikkeling, reflectie, samenwerken en versterken van sociale cohesie.  Ook kan deze docent de doelen van kunstzinnige oriëntatie en andere leergebieden integreren. Denk bijvoorbeeld aan combinaties van muziek, dans of theater en taal en rekenen. Of Visual Thinking Strategies (VTS), een manier van kijken naar kunst die helpt om open en zonder oordeel waar te nemen, te onderzoeken en te luisteren. En tegelijkertijd aantoonbaar werkt aan het vergroten van de woordenschat. Daarnaast zijn allerlei verbindingen met de bso of naschoolse activiteiten mogelijk. 

Juist kunst en cultuur dragen zo bij aan het betekenis geven aan een ingrijpende periode en een opening bieden voor een nieuwe start vol creativiteit en verbeeldingskracht.

Meer weten over de mogelijkheden van cultuuronderwijs? Neem een abonnement op de online nieuwsbrief van LKCA

Met een abonnement op de Cultuurkrant NL  valt deze 4x per jaar gratis op je mat. 

Vind activiteiten via Podiumkids, Museumkids of corona-initiatieven 

Eeke Wervers is specialist cultuureducatie bij LKCA (Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst) eekewervers@lkca.nl . Eeke Wervers maakt deel uit van de veldredactie van Zosja. 

Geef je reactie

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn. Heb je nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.