Driftig berichtenverkeer van collega’s in de branche gaf aan dat het zo ver was: de kabinetsplannen voor de gastouderopvang werden woensdag 25 februari jl. naar de Tweede Kamer gestuurd. Hoewel veel onderdelen van de voorstellen al bekend waren, wordt de omvang van de brute ingreep van het kabinet in de gastouderopvang nu pas echt duidelijk.
Er komt een ingewikkelde tweedeling in de gastouderopvang met verschillende kwaliteitseisen en verschillende vergoedingen. De opvang bij ouders thuis komt in het regime met de laagste vergoeding en wordt beperkt tot 12 uur per week. Daar komt geen ouder mee toe en kan geen oppas fatsoenlijk van betaald worden, zodat door deze voor ouders ideale vorm van kinderopvang feitelijk een streep wordt gezet. Het toezicht door de GGD, dat tot nu toe via het gastouderbureau verloopt, gaat direct bij de gastouder plaatsvinden, waarmee een gigantisch uitvoeringsprobleem gecreëerd wordt. Er komen regels voor het aantal mensen dat bij een gastouderbureau werkt, waardoor de overheid direct gaat ingrijpen op de bedrijfsvoering en efficiency en innovatie belemmert. En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Alles bij elkaar opgeteld hebben de voorgestelde maatregelen veel weg van paniekvoetbal. Het lijkt wel alsof men vier jaar na invoering van de Wet kinderopvang eindelijk wakker geworden is, zich gerealiseerd heeft wat er aan de hand is in de gastouderopvang en vervolgens wild om zich heen slaat om de geest terug in de fles te krijgen. Het is duidelijk dat duizenden ouders en gastouders in grote problemen komen als deze plannen doorgaan.
Positieve effecten van het ‘witten’ van informele opvang
Nu pas is er een analyse van de markt voor kinderopvang en heeft men zich gerealiseerd dat veel ouders hun opvang op informele wijze geregeld hadden. Het kabinet doet voorkomen alsof dit vrijwel altijd om opvang in de familiesfeer ging. Het is onduidelijk waar het dat op baseert en stemt ook geenszins overeen met de werkelijkheid. Veel mensen hadden en hebben een betaalde oppas als kinderopvangoplossing. Omdat die in de buurt is, omdat ze kiezen voor kleinschaligheid van de opvang of omdat er eenvoudigweg geen plek is in een kindercentrum. Die oppas werd over het algemeen zwart betaald, deed geen belastingaangifte en er was geen enkele begeleiding van de opvang. Doordat de Wet kinderopvang ouders uitzicht biedt op een tegemoetkoming in de kosten van hun oppas als ze de opvang via tussenkomst van een gastouderbureau laten lopen, werd veel van deze opvang ‘gewit’. Met positieve effecten voor het kind (begeleiding van de opvang), voor de rechtspositie van de oppas (d.m.v. een formele overeenkomst met de ouder) en voor de economie (belastingopbrengsten). Het kabinet weet deze effecten niet op waarde te schatten en grijpt hard in. Zo wordt het kind met het badwater weggegooid.
Geen oplossing voor het echte probleem
De plannen bevatten ook positieve onderdelen. Veel daarvan komt uit de koker van het PKGO. Zo komt er een landelijk register voor alle kinderopvang, waar ook gastouders in worden opgenomen. Ook wordt een beroepskwalificatie voor gastouder verplicht. Dat is ingrijpend en zal tot uitval leiden, maar het legt wel een bodem in de markt en biedt ouders een gegarandeerd minimum kwaliteitsniveau. Ook wordt kinderopvangbreed een maximum gesteld aan het aantal uren waarvoor ouders kinderopvangtoeslag kunnen krijgen. Dat is een secondbest-maatregel, want in al het geweld aan maatregelen zou bijna uit het oog verloren worden dat de echte oplossing voor het echte probleem op de lange baan wordt geschoven: er komt geen relatie tussen het aantal uren dat beide ouders aan het werk zijn en het aantal uren waarvoor ouders kinderopvangtoeslag kunnen krijgen. Daar moet een commissie eerst nog eens over na gaan denken. Ondertussen wordt de gastouderopvang de nek om gedraaid.
Meer weten over gastouderbureau Mr Nosey? Kijk dan op www.mrnosey.nl.
Meer weten over het Platform Kwaliteit Gastouderopvang? Kijk dan op www.pkgo.nl
