In mijn vorige blog vertelde ik al dat ik een beetje uitdaging niet uit de weg ga. Sterker; als bestuurder in de Kinderopvang (en, in mijn geval, ook in Welzijn) is omgaan met uitdagingen een tweede natuur. De opgaven in de startalinea, vormen niet onze grootste uitdaging. Die is namelijk hoe we, samen, anders kunnen gaan werken.

Control-alt-delete

Margaret Wheatley, de voormalig adviseur van onder andere Barack Obama, beschrijft in ‘Ver van huis’ wat we doen als we verdwaald zijn. We proberen aanknopingspunten te vinden die ons terugbrengen naar het bekende pad. Maar ja. Je bent verdwaald en dan heb je niets meer aan een bestaande kaart. Dat is eng. Pas als je eraan toegeeft dat je verdwaald bent, kun je de rust en focus vinden om een nieuw pad te creëren. Je laat het bekende los en gaat anders denken en doen. Control-alt-delete. Omdat het niet anders kan, er geen andere optie meer is. Ik vind het wel een inspirerende gedachte in deze tijd.

‘Veranderingen zijn alleen duurzaam als ze door mensen zélf gedragen worden’

Gewortelde oplossingen

De laatste jaren zijn we met onze gemeente en partnerorganisaties, stapje voor stapje, anders gaan werken. Met de focus op wat er al is, bij mensen en in buurten. Dat verbinden en versterken we, ook vanuit onze kinderopvanglocaties. Vanuit het geloof en de overtuiging dat veranderingen alleen duurzaam zijn als ze door mensen zélf gedragen worden. Gemakkelijk opgeschreven, maar het impliceert nogal wat.

Het staat haaks op regulier denken en werken. Dat versterkt gemeenschappen niet, maar pakt problemen aan. Neem nou kansenongelijkheid. De overheid zet niet in op gemeenschapskracht, waardoor mensen duurzaam op elkaar kunnen gaan bouwen, in hun gemeenschap. Het maakt probleemgericht beleid, start (tijdelijke) projecten en laat die uitvoeren door externe ‘experts’. Is het geld dan op, of het project of traject ‘afgerond’, dan zijn veel ouders snel weer terug bij af. Omdat deze oplossingen niet ‘van’ de gemeenschap zijn. Ze zijn niet geworteld, wel geldverslindend, lucratief voor de externe experts, en leiden tot professionele afhankelijkheid. Het moet echt anders.

‘Tussen drie mensen kun je drie lijnen trekken, tussen zes mensen al vijftien! Hoe meer lijnen, des te veerkrachtiger de gemeenschap’

Lijntjes trekken

Wij werken aanvullend aan de gemeenschap, aan gemeenschapskracht. Aan het wortelstelsel tussen mensen. Aan ontmoeting, contact, verbinding en saamhorigheid. Niet aan wat mensen mankeren, maar wat er tussen hen kan ontstaan. Zo creëren we ondergronds vruchtbare grond, waarop, boven de grond en zichtbaar, allerlei activiteiten en initiatieven kunnen groeien en bloeien (zie onderstaand plaatje). Zoals door ouders bedachte en gerunde kledingmarkten op onze kinderopvanglocaties. Daar ontmoeten ouders elkaar, ontstaan sociale verbanden en kan van het een het ander komen.

Terug naar het voorbeeld van ouders in armoede. Zij kunnen, naast ondersteuning bij het op orde krijgen van financiën, vooral sociaal kapitaal gebruiken, liefst dichtbij huis. Bij ons zijn twee Toeleiders Voor- en Vroegschoolse Educatie actief. Zij nemen obstakels weg die ervoor zorgen dat kinderen niet naar peuterspelen of de kinderopvang kunnen. Daarnaast versterken ze ouders. Bijvoorbeeld door ze te verbinden met hun gemeenschap, via vrijwilligerswerk of door mee te doen aan een buurtactiviteit. Waardoor ze, dichtbij huis, anderen leren kennen. Onderdeel worden van een sociaal verband en eraan kunnen gaan bijdragen. Tussen drie mensen kun je drie lijnen trekken, tussen zes mensen al vijftien! Hoe meer lijnen, des te veerkrachtiger de gemeenschap.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Niet gemakkelijk

We zoeken als samenleving een nieuw pad. Het is de hoogste tijd om de waarde die gemeenschappen in zichzelf vertegenwoordigen, te gaan onderkennen. En versneld werk te maken van die vruchtbare en verbonden ondergrond. Dat vraagt lef, maar ook kritische massa. Voldoende bestuurders, beleidsmakers, pedagogisch medewerkers, ouders en bewoners die hier samen in geloven en er de schouders onder gaan zetten. Dat is niet gemakkelijk. Maar dat is samenleven ook niet. We verdwalen allemaal weleens. Laten we dat samen beseffen. En onze pogingen om via de bestaande paden een weg terug te vinden gewoon staken.