Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Blog Fenna Kruijsse – De natuur als pedagoog

Natuur verwondert, maakt creatief, zorgt voor beweging en is overal aanwezig. Naast beeldend materiaal zoals verf, klei en wol zie ik de natuur als een fantastische inspiratiebron om kinderen creatief bezig te laten zijn en hen te ondersteunen in hun ontwikkeling. Natuur is de plek om creatieve processen te laten ontstaan. Daarom wijd ik deze blog aan een andere passie van mij: natuur en kinderen.
Forest Kindergarten Denemarken. Beeld: Buro Buiten de Lijntjes

In 2016 ben ik op een studiereis geweest naar Denemarken. Daar heb ik met een groep internationale deelnemers diverse Forest Kindergartens, ofwel natuur kinderopvanglocaties, bezocht. Daar leerden we over de specifieke pedagogische aanpak. In mijn eigen woorden; de natuur als pedagoog.

Kinderen zijn bij die Forest Kindergartens de gehele dag buiten. Slecht weer bestaat niet, alleen slechte kleding. Er is een binnenruimte die je kan vergelijken met een boshuisje. Daar staat een houtkachel en wat houten tafels en stoelen. Er zijn grote kapstokken met veel plek voor de skipakjes de laarzen en jassen.

blog-fenna-kruijsse-de-natuur-als-pedagoog
Forest Kindergarten Denemarken. Beeld: Buro Buiten de Lijntjes

Wat mij aanspreekt is dat de inrichting alleen de hoogst noodzakelijke meubels bevat en dat die zijn gemaakt van natuurlijk materiaal. Het voelt heel warm, uitdagend en gezellig aan. Hier vind je geen felgekleurd plastic speelgoed. Naast meubels is de ruimte ingericht met kunstwerkjes van natuurlijk materiaal gecombineerd met stof en wol. Boeken en posters van de [omringende] natuur zijn tegen de wand geplaatst. Ook staan er opgezette dieren die in de bossen rondom de kinderopvanglocatie leven. De buitenruimte is het bos. Zonder hekken eromheen. Iets wat we ons in Nederland niet kunnen voorstellen.

Wat doen ze op de Forest Kindergartens?

De kinderen zijn de gehele dag buiten. De pedagogen zijn dat ook en gaan met kinderen op ontdekking. Ze maken bijvoorbeeld een wandeling waarbij ze bijzondere schatten verzamelen. Toen ik er was ontdekten een paar kinderen dierenbotten. We gingen eromheen zitten en de pedagoog ging met de kinderen in gesprek. Wat zien jullie? Welk dier zou het zijn geweest? Kan je dit aanraken of meenemen? Waar zou je dan op moeten letten? Na de wandeling pakte ze een van de natuurboeken erbij en onderzochten aan de hand van de botjes welk dier het was.

Er is ook regulier speelmateriaal.  Vaak gemaakt door de pedagogen. Denk aan boomstammen waar kinderen op kunnen klimmen. Of een schommel gemaakt van een touw aan een boom. Echte pannen, schepjes en kopjes om mee te spelen in de zandbak. Een waterpomp en waterbaan gemaakt van uitgeholde houten boomstammetjes. Zelfs een memoryspel is zelfgemaakt van verschillende soorten blad van de bomen.

‘Fascinerend om te zien dat er met weinig gekocht materiaal zo’n enorm uitdagende omgeving was gecreëerd’

Het was fascinerend om te zien dat er met weinig gekocht materiaal zo’n enorm uitdagende omgeving was gecreëerd. Omdat de kinderen de gehele dag aan het rennen en klauteren zijn is hun motorische ontwikkeling erg goed. De pedagogen begeleiden de sociale processen. Een voorbeeld: kinderen zijn in de bomen aan het klimmen. De focus van de pedagoog is niet wie het hoogste kan maar hoe hoog elk kind voor zijn ontwikkeling kan. Zij stimuleert die visie door de inzet van het klimmen van elk kind te bekrachtigen. Een individuele aanpak die erg waardevol is voor het zelfvertrouwen en de groepsdynamiek.

En die creatieve processen dan?

Wat ik mee heb genomen uit Denemarken is het less is more principe. Kijk eens met andere ogen naar je buitenomgeving. Ook als dit een stadse omgeving is. Wat kan je daar vinden en kan je kinderen op onderzoek laten gaan? Verzamel tijdens een wandeling materiaal en sta eens stil bij een paddenstoel. Schaf een aantal vergrootglazen aan zodat kinderen bladeren, sporen van een champignon (want neem nooit een paddenstoel mee uit de natuur) en diertjes van heel dichtbij kunnen zien.

Vervolgens kan je die ontdekkingen koppelen aan een creatieve opdracht. Teken de sporen van een paddenstoel, klei de beestjes die je hebt gevonden, maak een collage van de gevonden bladeren en sorteer ze op kleur. Op die manier bied je de hele dag activiteiten aan waarin kinderen enorm veel leren. Leen daarnaast wat boeken over de natuur en stal ze uit op een plek zodat kinderen er altijd in kunnen bladeren.

Creatieve processen gaan over onderzoeken en uitproberen, niet over een eindresultaat. Die processen lopen voor elk kind anders. Zij komen, wanneer zij uitgedaagd worden, vanzelf met allerlei ideeën en zijn dan vaak lange tijd geboeid bezig. Laat je vaste activiteitenprogramma een dagje los en vertrouw op de kinderen en hun creativiteit.

Heb je naar aanleiding van deze blog vragen of opmerkingen over de Forest Kindergartens en hoe je die werkwijze kan vertalen naar jouw groep? Neem dan contact op, ik denk heel graag mee en wellicht geeft dit stof tot een nieuwe blog met meer praktische tips.

‘Om bij kinderen creativiteit en creatieve processen te stimuleren is het van belang om je te richten op drie basisvoorwaarden. Een aanleiding om de fantasie te prikkelen, het materiaalaanbod en jouw bewuste houding naar het kind toe. In drie opeenvolgende blogs zoom ik telkens in op een van die drie basisvoorwaarden. Vandaag het laatste deel 3: hoe je met jouw bewuste houding naar het kind toe de creativiteit kan stimuleren.’ Lees de vorige blog van Fenna

Fenna Kruijsse
Fenna Kruijsse biedt onder de naam Buro Buiten de Lijntjes kunstprojecten aan op scholen, BSO en kinderopvang. Fenna is opgeleid aan de kunstacademie en heeft de Master of Special Educational Needs afgerond met als specialisatie Het Jonge Kind. Ze werkt al jaren in diverse functies in de kinderopvangsector. Met Buro Buiten de Lijntjes richt zij zich ook op deskundigheidsbevordering van onderwijs- en pedagogisch professionals die willen leren hoe je creatieve processen bij kinderen stimuleert. ‘Tijdens creatieve processen zie je enorm veel van de eigenheid van het kind. Graag bied ik handvatten en advies in hoe je die eigenheid tot uiting kan laten komen.’ Volg @burobuitendelijntjes op Instagram voor activiteiten tips en inspiratie.

Geef je reactie

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn. Heb je nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.