In een wetenschappelijk artikel geven Janneke Plantenga (hoogleraar aan de Universiteit Utrecht), Paul Leseman (hoogleraar Universiteit Utrecht) en Thomas van Huizen (universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht) aan dat kinderopvang van grote waarde is voor de ontwikkeling van kinderen. Op de website van de BMK staat een uitgebreide samenvatting van het artikel.

Risico sterke prijsverhoging

De wetenschappers stellen in het artikel: ‘Met de invoering van de kabinetsvoorstellen wordt het vergoede maximum-uurtarief veel minder dwingend voor de feitelijke prijsstelling. De forse toename in de subsidie zal de vraag vergroten en de brutoprijs (en daarmee de eigen bijdrage) doen stijgen, zeker in combinatie met grote personeelstekorten. De maatregel heeft daarom een sterk denivellerend effect: de eigen bijdrage voor de hogere inkomens daalt, terwijl de eigen bijdrage voor de lagere inkomens stijgt vanwege het algemene prijsopdrijvende effect van de subsidie. Het meest waarschijnlijke resultaat zal dan zijn dat de midden- en hoge inkomensgroepen eerder en intensiever gebruik gaan maken van kinderopvang, terwijl de kinderopvang minder toegankelijk wordt voor de laagste inkomens door verdringing en hogere kosten. Ook kan er een zekere segmentatie van de markt ontstaan, met een rijker dan wel een schraler aanbod, al naar gelang de koopkracht van de ouders. Beide effecten – een hogere financiële drempel voor de laagste inkomensgroepen en segregatie – zijn strijdig met de zelfverklaarde ambitie van het kabinet om de kansengelijkheid te vergroten.’ ‘Het niet-reguleren van de prijs heeft echter als serieus risico een sterke prijsverhoging, en daarmee een verlaging van de toegankelijkheid voor de lage inkomens, dan wel een ongelijke toegang tot een hoge kwaliteit.”

Oplossing

De oplossing die de wetenschappers benoemen: ‘Deze ontwikkeling kan worden gepareerd door de prijs te reguleren (zoals voorgesteld in scenario 3 van de scenariostudie SVK). Dat betekent dat ouders niet geconfronteerd kunnen worden met extra toeslagen, en dat kinderopvangorganisaties bijna volledig door de overheid voor hun kosten worden vergoed. In de scenariostudie worden er geen grote problemen gezien bij een volledige prijsregulering in een markt met private aanbieders.’

Reguleren van de prijs

De wetenschappers geven aan dat het reguleren van de prijs nodig is om ongewenste neveneffecten te voorkomen. Hoe verder de feitelijke uurprijs verwijderd is van het door de overheid vergoede maximum-uurtarief, hoe duurder en ontoegankelijker de kinderopvang voor de lagere inkomens wordt. Het reguleren van de prijs maakt de markt ook minder aantrekkelijk voor private equity. En zonder prijsregulering zou de ambitie van goed toegankelijke voorzieningen voor álle kinderen steeds verder uit het beeld raken.’
De samenvatting en het complete artikel zijn te vinden op de site van de BMK.