Waarom wil je Het Gele Park realiseren? Wat drijft je?
‘Al vanaf de basisschool heb ik affiniteit met kinderen die wat minder goed meekomen. Daarom ben ik mijn onderwijsloopbaan ook gestart in het speciaal basisonderwijs. Er zíj́n, juist voor deze kinderen in een aparte setting. Maar in de loop van de jaren veranderde mijn opvatting. Ik zag dat kinderen met het syndroom van Down wel naar het regulier basisonderwijs konden, maar niet terecht konden bij mij op het SBO. En ik hoorde dat er op het schoolplein van het basisonderwijs negatief gesproken werd over kinderen en ouders op het SBO en SO. Terwijl tegelijkertijd oud-sbo leerlingen hun hbo LIO-stage op hun oude SBO kwamen lopen. Ik realiseerde me steeds meer dat mensen, kinderen elkaar moeten tegenkomen. Het kind dat nu niet zo goed kan leren, kan later wel een goede voetballer blijken te zijn. Of iemand die het bedrijf goed kan schoonmaken of een laatbloeier. Dus: laten we zorgen dat de kinderen samen opgroeien in hun eigen omgeving. Onderscheiden is wat anders dan scheiden. Verdun de problematiek in plaats van de problematiek te verdichten. Als je allemaal kinderen met gedragsproblemen bij elkaar zet is dat vaak voor een kind niet ideaal. En door die aanpak, die ‘homogene’ groepssamenstelling is de toekomst voor een kind ook vaak minder kansrijk. Eigenlijk is de gedachte van Het Gele Park dat als er een kind binnenkomt, we ons de vraag stellen: wat heb jij nodig? En dan gaan we dat proberen te regelen met de diverse disciplines die we in huis hebben. Soms op een wat meer prikkelarme, afgescheiden plek, soms in een van de open leerruimtes met goede begeleiding. Op basis van die verscheidenheid, die verschillende behoeften van de kinderen is het nieuwe gebouw ontworpen.’
Waarom wilde je ook de kinderopvang en buitenschoolse opvang in het gebouw?
‘Kinderen ontwikkelen zich allemaal op hun eigen manier en sprongsgewijs. Soms zijn ze hyperintelligent en soms kost leren moeite. Er gebeurt al zoveel in de periode 0-4 jaar. Die kennis willen we binnen de scholen graag gebruiken en verbeteren. Dan is het belangrijk om de verschillende expertises bij elkaar te brengen. We zoeken naar mensen die een combinatiefunctie ambiëren. Die zowel in de opvang als het onderwijs kunnen werken. Samen leren, samen ontwikkelen. En dat samen werken en samen leren doe je het beste op de werkvloer. We zien dat bijvoorbeeld op onze SBO-school die al samenwerkt met de kinderopvangorganisatie De Achthoek: thema’s worden samen ontwikkeld en groepen samen ingedeeld. We verheugen ons op de dagelijkse praktijk. Niet iedereen heeft genoeg voorstellingsvermogen om precies te kunnen bedenken wat je kunt gaat doen. Maar in de praktijk gaat die ontwikkeling op een natuurlijke manier. Ook mbo/hbo opgeleide ondersteuners kunnen zowel in opvang, bso en onderwijs goed werk doen.’
En jeugdzorg?
‘Met jeugdhulp Zozijn hebben we al een geschiedenis van samenwerken via het ZIO, Zorg in Onderwijs. Nogal wat jonge kinderen maakten gebruik van die voorziening. Observatie, onderzoek van 2,5 tot 5-jarigen. Zozijn heeft sinds een aantal jaren een hernieuwde visie. Zij willen af van alle specialistische centra in de verschillende dorpen en willen “ertussen komen te zitten”. En ze doen dat nu op verschillende locaties. Ook in het basisonderwijs krijgen kinderen hulp. Deze hulp wordt betaald door de gemeente en het samenwerkingsverband passend onderwijs samen. Eenderde van de ondersteuningsmiddelen van het samenwerkingsverband die naar het po bestuur van Paraatscholen gaat, wordt aan dit doel besteed. Het gaat om collectieve inzet. Een voorbeeld van een van de adviezen uit het programma Mét Andere Ogen luidt: budgetten moeten poreuze randen hebben. Samen kennis en begeleiding financieren voor op de werkvloer.’
Wat maakte het moeilijk?
‘Het SO zocht aanvankelijk de samenwerking met mij, het sbo. Ik wilde per se het basisonderwijs erbij. Toen enkele bestuurders een reis naar Canada hadden gemaakt, wilde men absoluut meer inclusief gaan werken. De directeuren van de vijf instellingen waren snel voorstander. Voor het personeel was wat meer overredingskracht nodig. Mensen mochten er ook voor kiezen om elders te gaan werken. Een enkeling heeft dat ook gedaan. Ouders zijn in een later stadium betrokken. Dat zouden we nu anders doen. En op wat vragen na in de medezeggenschapsraad is ook dat goed verlopen. “Dat is me achteraf meegevallen,” hoorden we dan.’
Wat heeft geholpen?
‘De gemeente was fantástisch! De gemeente Oost-Gelre verdient echt een compliment. Zij hebben ruim geïnvesteerd in het gebouw, wel 10 miljoen. De gemeente begreep dat de uitgaven voor leerlingenvervoer zouden dalen. Ook wilde de gemeente voor Lichtenvoorde in dit krimpgebied wel voorzieningen behouden. Daarbij kwam dat twee oude onderwijsgebouwen al meer dan tien jaar waren afgeschreven. De cultuur van “we zijn er voor elkaar” is ook een belangrijke factor in de Achterhoek. Dat wordt hier in de diepste vezels gevoeld: het naoberschap. Dat gevoel zit ook in het ambtenarenapparaat. Die hebben echt alle medewerking verleend.’
‘En wat is er hard gewerkt, de afgelopen drie jaar, door management en leerkrachten, onderwijsassistenten en pedagogisch medewerkers! Zij hebben in de aanloop naar volgend schooljaar al heel veel veranderd in hun aanpak, zoals groepsoverstijgend en leeftijddoorbroken werken, nieuwe methodes invoeren, werken met een ander op elkaar afgestemd zorgsysteem en ga zo maar door. Dat heeft ongelooflijk veel energie gekost. Het heeft ook al heel veel opgeleverd! Kom maar kijken na de zomervakantie!’
Het feit dat er iemand als jij als kartrekker rondliep, je hele hebben en houwen in de realisatie van de visie hebt neergelegd, heeft volgens mij zonder meer geholpen. Je hebt bij de politiek ingesproken, wist dat dit goed was en je hebt doorgezet. Het gaat hier om visie, leiderschap, doorzettingsvermogen, hard werken!
‘Zonder de bestuurders die met elkaar een bijzondere synergie hadden, was het nooit wat geworden. Ook zij hebben doorgepakt en bijgedragen. Want ook de bestuurders hebben de portemonnee moeten trekken. Vanaf 1 april 2017 ben ik voor twee dagen per week betaald om deze klus te klaren. Tijd en geld zijn dus ook belangrijke factoren om deze ontwikkeling mogelijk te maken. Je moet het samen doen, je moet lef hebben en niet op elkaar zitten wachten tot iemand wat gaat doen. Nee, begin gewoon. Het is ook een houding.’
Basisschool BijEen, Ludgerusschool voor SBO, de Hamalandschool voor SO, de Achthoek voor kinderopvang en bso en Zozijn jeugdzorg: deze vijf organisaties gaan samenwerken, onderzoeken en vragen wat het kind nodig heeft. Komende zomer gaat IKEC Het Gele Park in Lichtenvoorde van start. Zie hier een impressie van het gebouw >>
Over de auteur: René Peeters was schoolbestuurder en wethouder. Nu is hij ook adviseur, schrijver en ambassadeur van het advies Mét Andere Ogen over samenwerking opvang, onderwijs en zorg en als voormalig lid van de regiegroep Kindcentra2020.
Ook is hij voormalig lid regiegroep Kindcentra2020 vanuit de kopgroep wethouders voor kindcentra. rp@opmaatengroei.nl www.opmaatengroei.nl
