Een hoge vaccinatiegraad is van cruciaal belang om mensen te beschermen tegen ernstige ziekten en het voorkomen van uitbraken. In Nederland worden kinderen ingeënt tegen twaalf besmettelijke ziekten via het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). Uit het rapport ‘Vaccinatiegraad en jaarverslag Rijksvaccinatieprogramma Nederland 2022’ blijkt dat de vaccinatiegraad onder jonge kinderen voor het tweede jaar op rij is gedaald, voor 2022 was dit een daling van ongeveer 2 tot 5 procent. Voor de ziekte mazelen is de vaccinatiegraad bij baby’s net onder de 90 procent, wat volgens het RIVM zorgwekkend is omdat een vaccinatiegraad van boven de 95 procent nodig is om de bevolking effectief tegen deze ziekte te beschermen. ‘Als dat percentage niet wordt gehaald, is de kans groter dat mazelen weer terugkomt’, aldus het RIVM.
Gevolgen voor vervolgvaccinaties
De lagere vaccinatiegraad bij baby’s heeft ook gevolgen voor de deelname op latere leeftijd. Volgens het RICM is het belangrijk om het RVP-schema te volgen, omdat dit de kans vergroot dat kinderen ook op latere leeftijd de benodigde vaccinaties zullen halen. Denk aan de vervolgvaccinaties bij 4 jaar (difterie, kinkhoest, tetanus, polio), 9 jaar (bof, mazelen, rodehond en difterie, tetanus, polio), 10 jaar (HPV(humaan papillomavirus)) en 14 jaar (meningokokken).
De tekst gaat verder onder de afbeelding.
Vertrouwen in vaccins neemt af
Een mogelijke oorzaak van de dalende vaccinatiegraad is een afname van het vertrouwen in vaccinaties bij jonge ouders, zoals blijkt uit een peiling van het RIVM in 2022 in vergelijking met een peiling uit 2013. Dit gebrek aan vertrouwen is niet alleen een probleem in Nederland, maar ook in andere Europese landen waar het vertrouwen van burgers in vaccins is afgenomen, mogelijk als gevolg van de coronapandemie. De meeste ouders zijn nog steeds positief over vaccineren.
Vaccinatiegraad verbeteren
Het RIVM is momenteel in gesprek met uitvoerders om manieren te vinden om de vaccinatiegraad te verbeteren. Daarbij richt het RIVM zich op het wegenemen van belemmeringen voor ouders en tieners, door bijvoorbeeld meer flexibiliteit te bieden wat betreft de locaties en tijdstippen waarop vaccinaties kunnen worden gehaald. Een andere oplossing zou kunnen zijn om ouders meer gelegenheid te geven om in gesprek te gaan met professionals. Ook is het RIVM een onderzoeksprogramma gestart om inzicht te verkrijgen in hoe je mensen het beste kunt informeren over vaccineren, hoe je kunt ondersteunen bij het maken van een vaccinatiekeuze en hoe vaccineren zo toegankelijk mogelijk kan worden gemaakt.
De exacte cijfers over de grootte van de daling kan het RIVM niet geven. Dit komt omdat het RIVM een deel van de gegevens over vaccinaties sinds 1 januari 2022 anoniem binnenkrijgt. Dat gebeurt als mensen geen toestemming geven om hun gegevens met het RIVM te delen. Anonieme vaccinaties (gemiddeld 5 procent van de vaccinaties in 2022) kunnen niet worden meegeteld voor de vaccinatiegraad. Dit aantal is nu nog klein. De cijfers uit deze rapportage gaan namelijk voor een groot deel over kinderen die al vóór 2022 de vaccinaties van het RVP hebben gehad.
Bron: RIVM
