Het klinkt als een slechte film. Gastouders die in alle huiselijkheid een eigen kinderopvang runnen, moeten, zonder dat gastouders, gastouderbureaus óf toezichthouder GGD daarvan op de hoogte waren, hun speeltoestellen officieel laten keuren volgens het Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen (WAS). Doen zij dit niet, dan riskeren ze een fikse boete.
Uitspraak rechtbank
Toch is dat de uitspraak, die in het bezit is van de redactie van KinderopvangTotaal, van rechtbank Rotterdam in de zaak tussen de NVWA en een gastouder in Noord-Brabant. De NVWA keurde in 2021 speeltoestellen van een gastouder af en legde boetes op, nadat er een ongeval werd gemeld waarbij een kindje viel van een speelhuisje in de tuin van de gastouder. Daarvan deed iemand anoniem melding op de website van de NVWA.
Overtreding WAS
De NVWA-inspecteur constateerde vervolgens dat het WAS werd overtreden. De gastouder kreeg te horen dat de speeltoestellen (een trampoline en een speelhuisje) niet door een aangewezen keuringsinstantie waren goedgekeurd en daarom buitengebruik moesten worden gesteld. De speeltoestellen werden verzegeld en de gastouder beboet. Een bezwaar daartegen door de gastouder werd afgekeurd, want het WAS is wél van toepassing oordeelde de NVWA en er is géén sprake van privégebruik van de speeltoestellen gedurende de gastouderopvang. De afkeur en de boetes waren, volgens de NVWA, dus terecht.
Boete kwijtgescholden
Rechtbank Rotterdam is het daar deels mee eens. De rechtbank oordeelde dat speeltoestellen van gastouders inderdaad onder het WAS vallen, maar dat de boetes die de gastouder kreeg kwijtgescholden moeten worden omdat de gastouder (noch de GGD, noch de gastouderbranche) zich niet bewust was van het feit dat speeltoestellen onder het WAS vallen. Ook is er nog niet eerder een gastouder beboet voor het niet keuren van speeltoestellen.
Gevolgen gastouders
Wat betekent dit besluit dit voor gastouders in Nederland? Kort gezegd betekent dit dat speeltoestellen van gastouders – binnen én buiten – kunnen worden afgekeurd door de NVWA, wanneer deze niet officieel gekeurd zijn.
‘Naar aanleiding van de uitspraak zijn wij direct in overleg gegaan met SZW, GGD-GHOR en VNG’, reageert Nysa, de brancheorganisatie voor gastouders, op haar website. ‘Deze gesprekken lopen momenteel nog waarbij we nog geen zicht hebben op de termijn waarop we duidelijkheid hebben of dit gewenst en beoogd is. NYSA is van mening dat er voor de gastouderopvang een uitzondering gemaakt dient te worden.’
Reactie GGD GHOR en VNG
‘GGD-GHOR en VNG geven aan dat er, in de praktijk, op dit moment niet anders wordt omgegaan met de speeltoestellen in de gastouderopvang dan gebruikelijk’, aldus Nysa. ‘De toezichthouder gaat dus nu niet opeens handhaven als er een speeltoestel in de tuin staat en deze is niet gecertificeerd conform de eisen van het WAS. Toezicht- en handhaving zal hierover nog een separaat nieuwsbericht over publiceren.’
Meer info over het WAS in de volgende kolom.
Over het Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen
De veiligheid van speeltoestellen is geregeld in het Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen (WAS). Dit Warenwetbesluit heeft betrekking op het ontwerp- en fabricageproces, de keuring voor de ingebruikname, Nederlandstalige gebruiksaanwijzing met aanwijzingen, veiligheidsinstructies, waarschuwingen en andere relevante informatie, het bijhouden van een logboek of actueel dossier en het verrichten van onderhoudswerkzaamheden.
Het Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen is van toepassing op onder andere speeltoestellen in de publieke ruimte. In het WAS is de definitie van een speeltoestel: inrichting die bestemd is voor vermaak of ontspanning, waarbij uitsluitend van de zwaartekracht of de fysieke kracht van de mens gebruik wordt gemaakt. Daarnaast is er een reikwijdtenotitie die duidelijk maakt wanneer de bepalingen van toepassing zijn.
Op 1 juli 2023 treedt het nieuwe WAS 2023 (warenwetbesluit Attractie- en speeltoestellen 2023) in treding. Hierin is de meldplicht bij ernstige ongevallen toegevoegd, zijn het model merk en certificaat van goedkeur aangescherpt om meer fraudebestendig te zijn en worden de regels voor verhuurders aangescherpt.
Weten of een speeltoestel onder het WAS valt? Bekijk de checklist op pagina 3 van deze notitie >> Daarin staat onder meer dat makkelijk verplaatsbaar speelgoed zoals hobbeldieren, loopwagens en speelgoedauto’s niet onder het WAS valt.
Bron: NVWA
Advies Nysa
Valt een speeltoestel wel onder het WAS, dan adviseert Nysa het speeltoestel buiten gebruik te stellen en voor nu (zolang als er geen uitsluitsel is) er geen gebruik van te maken of het speeltoestel te laten keuren zodat het gecertificeerd is en aan de eisen van het WAS voldoet.
Gastouderopvang of kinderdagverblijf? Deze pedagogisch professionals maakten een switch
Het aantal gastouders in Nederland neemt al jaren af. Waren er in 2019 nog 27.881 gastouders, nu zijn dat er 18.977. KinderopvangTotaal vroeg pedagogisch professionals waarom zij wel of juist niet meer voor het vak van gastouder kozen. Pedagogisch medewerkers en gastouders reageerden massaal. Lees dit premium-artikel
Wat is dit jammer! Toen ik gastouder was, 25 jaar geleden, betekende dat bij ons dat we nog enkele kinderen gewoon een paar daagjes in ons gezin hadden. Dat er opleidingseisen bij zijn gekomen vind ik prima, maar als de gewone dingen die iedereen in zijn huis en tuin heeft staan niet meer mogen? Ook als die gewoon echt niet gevaarlijk zijn? Dan is de opvang in een gewoon gezellig huis/gezin niet meer mogelijk en zeker niet voor een tarief dat laag is.
Ach ja, er is al kinderopvang te kort, dus laten we het de gastouderopvang ook nog wat moeilijker maken. Als gastouders dat verschrikkelijk dure goedgekeurde speelgoed aan moeten gaan schaffen, zullen velen de handdoek in de ring gooien.