Ouders zijn belangrijke partners in programma’s voor voor- en vroegschoolse educatie (VVE), die gericht zijn op het voorkomen van onderwijsachterstanden. De ondersteuning van deze ouders kwam onder druk te staan, als gevolg van de COVID-19-maatregelen.
Expertisecentrum Nederlands en Stichting PAS hebben daarom via een vragenlijst, interviews en wetenschappelijke bronnen onderzocht hoe ouders zijn betrokken bij VVE-programma’s voor/tijdens/na de lockdown, welke knelpunten er waren en wat wel of niet effectief bleek bij het op afstand bieden van ondersteuning aan deze ouders. Welke lessen kunnen daaruit geleerd worden? (De tekst gaat verder onder het kader)
Onderzoek
Het onderzoek werd landelijk uitgevoerd in het najaar van 2020 en bestond uit een digitale vragenlijst, interview met VVE-professionals en er werden uitvoerig wetenschappelijke bronnen geraadpleegd. De volgende twee onderzoeksvragen stonden daarbij centraal:
- Hoe is de VVE-dienstverlening ten tijde van de COVID-19-maatregelen verlopen vanuit het perspectief van professionals en ouders?
- Wat zijn effectieve praktijken bij het bieden van VVE op afstand?
Resultaten
Tijdens de lockdown zijn er veel inspanningen verricht door VVE-aanbieders om contact te blijven houden met ouders en hen te betrekken bij de ontwikkelingsstimulering van hun kind, blijkt uit het vragenlijstonderzoek. Er is een grote verscheidenheid aan activiteiten gedaan die succesvol waren, waaronder het meegeven of afgeven van materialen, voorleesboeken en tips waarmee de ouders thuis activiteiten met hun kinderen konden ondernemen.
Slecht zich op activiteiten thuis
Ook werd er door verschillende locaties contact gelegd via nieuwe media, met gebruik van verschillende digitale middelen. Als knelpunten werden genoemd dat de VVE-professionals slecht zicht hadden op de activiteiten die de ouders thuis deden om de ontwikkeling van hun kind te stimuleren. Het ontbreken van mogelijkheden voor fysieke bijeenkomsten in deze periode en technische problemen in relatie tot de communicatiemiddelen vormden eveneens een belemmering tijdens de lockdown. Taalbarrières en bereikbaarheid van ouders worden ook vaak genoemd als knelpunten bij de activiteiten.
Passend bij de behoefte van ouders
Op basis van ervaringen tijdens de eerste lockdown is de werkwijze voor het bieden van ondersteuning op afstand aangepast en verder verfijnd zodat de vorm beter paste bij de behoefte en mogelijkheden van de ouders, bleek uit gesprekken met VVE-professionals in Arnhem. De ondersteuning op afstand kan geen vervanging zijn voor face to face ontmoetingen, groepsbijeenkomsten en fysiek contact tussen ouders en VVE-professionals, gaven zij aan. Onderzoek dat plaatsvond onder VVE-aanbieders in Rotterdam en een interview met een ouderconsulent in Amsterdam schetsen een vergelijkbaar beeld.
Effectieve werkwijzen
Op basis van het onderzoek worden de volgende effectieve werkwijzen voorgesteld voor het op afstand bieden van ondersteuning aan ouders in de context van VVE: wederkerigheid in het contact met ouders, duidelijke communicatie, een combinatie van media (gesproken, geschreven en beeld), inzet van verschillende communicatiekanalen (zowel synchroon als asynchroon), rekening houden met diversiteit, terugkoppeling vragen ouders over datgene wat ze thuis met het kind hebben gedaan, digitale vaardigheden en technische mogelijkheden optimaliseren, overzicht geven over tijdpad, activiteiten en verwachtingen, model staan bij ontwikkelingsstimulering en de netwerken van ouders uitbreiden.
