Soms zakt de moed je in de schoenen wanneer je als teamleider voor een pittig managementvraagstuk staat. Weer een vergadering over dat meerjarig beleidsplan, aan die vergadertafel met al die collega’s die je verwachtingsvol aankijken. Er is hoop: aan de slag met Lego Serious Play met je team!

Probleem nabouwen

Bouw je probleem of je hulpvraag na met steentjes, dieren en poppetjes. Dat het werkt, kan Sharon Stellaard volmondig beamen nu ze ruime ervaring heeft met deze methodiek. Als onderzoeker is ze bezig met de afrondende fase van haar promotieonderzoek naar de decentralisatie van de Jeugdwet en de Wet Passend Onderwijs.

Complexiteit inzichtelijk maken

Nogal abstracte materie. ‘Ik ben op zoek gegaan naar werkwijzen en methodes om complexiteit inzichtelijk te krijgen, te maken en het ook hanteerbaar te maken voor mensen. En zo ben ik gekomen op Lego Serious Play.’ Wat volgde was een opleiding tot facilitator. Enthousiast: ‘Je kunt deze methodiek zó breed inzetten; het is echt voor heel veel vraagstukken toepasbaar. Een vraagstuk hanteerbaar maken en vernieuwen en letterlijk inzichtelijk maken op een driedimensionale manier, daar gaat het om. Het leuke van Lego Serious Play is dat je hiermee niet kunt bouwen als ‘manager’. Nee: je bouwt als jezélf. Je benut kennis uit je gehele brein.’

Brein

‘Mensen hebben talloze ‘scripts’ in hun hersenen voor situaties. Wanneer jij bijvoorbeeld dus aan die vergadertafel schuift, dan gaat het script aan met rolverdelingen en verwachtingen die horen bij die setting. Een automatisme. Mensen vinden het lastig om zich los te weken van alles wat van hen verwacht wordt in de context van hun werkomgeving.’

Wetenschappelijk onderbouwd

Lego Serious Play is wetenschappelijk onderbouwd, vertelt Sharon. ‘In de verbinding tussen hoofd en hand lopen de meeste zenuwbanen van ons lichaam. Dat is de sterkste verbinding die er is. Wanneer je alleen maar praat, gebruik je tachtig procent van de werkcapaciteit van je hersenen. Gebruik je je handen erbij, dan benut je de volle honderd procent. Werken met je handen stimuleert dus het denken. Wanneer ik mensen vraag om hun aspiraties te bouwen, kijken ze me in eerste instantie glazig aan. Maar dan pakken ze die Legosteentjes, en dan gaan ze ervoor. Doordat je iets gaat doen met je handen, activeer je dus ook andere delen van je brein. Mensen gaan als het ware “aan”.’

Leuke kluif werk

Even terug naar dat meerjarig beleidsplan. Een flinke kluif werk, waar alle afdelingen van je kinderopvangorganisatie mee te maken hebben. Hoe pakt Sharon dat aan? ‘Ik vraag dan aan alle afdelingen: wat wil jij de komende vier jaar realiseren en wat is voor jouw afdeling het absolute speerpunt? Dan zul je zien je dat elke afdeling een totaal ander model bouwt. Het bijzondere is dat er uiteindelijk driedimensionale modellen staan, die heel goed duidelijk maken waar het nu om gaat.’

‘Het gaat leven’

Een voorbeeld uit de praktijk in een ander werkveld: ‘Iemand van de afdeling Facilitair maakt bijvoorbeeld een groen Legogebouw om duidelijk te maken dat 50 procent van de woningvoorraad moet worden vervangen door duurzame woningbouw. Ons brein houdt van emoties en verhalen. Door het gebruik van metaforen en beelden komen de verhalen van collega’s veel beter binnen én blijven ze je langer bij. Het gaat leven.’

Samen bouwen

Als allen hun eigen Lego-bouwwerk hebben gemaakt, vraagt Sharon Stellaard vervolgens om een gedeeld model te maken dat al die elementen bevat. En dan moeten ze samen een uur gaan bouwen rondom een tafel. Hoe verhoudt het ene deel van de constructie zich tot het andere? En hoe hebben die afdelingen elkaar dan nodig? ‘Daarna laat ik iemand van het team vertellen wat er nu eigenlijk staat en dat film ik.’

Een impressie van Lego Serious Play: (tekst gaat verder onder de foto’s)

Lol

De organisatie werkt vervolgens de ervaring zelf uit op papier. ‘Vaak hoor ik: “Ik heb nog nooit zo’n lol gehad tijdens het maken van een meerjarenbeleidsplan”. Na afloop van zo’n traject samen blijkt dat iedereen ineens heel snel weet wat al die afdelingen willen, zonder dat je daar dertig pagina’s papier voor nodig hebt.’

Blijven spelen

Verschillende karakters, genders en niveaus op de werkvloer. Bij Lego Serious Play maakt het niet uit. ‘Deze methodiek verbindt. De conciërge kan praten met de bestuurder. Het werken hiermee nivelleert het taalgebruik, dat op andere momenten juist intimiderend kan werken. Mensen die altijd stil zijn tijdens vergaderingen, zeggen nu ineens wel iets. Dat verandert de vergaderdynamiek.’

Speelse aanpak is waardevol

De speelse aanpak, vergeten we die soms zelf, in de kinderopvang? ‘Dat vergeten we allemaal stelselmatig, terwijl het heel waardevol is. In je lijf worden heel veel processen geactiveerd zodra je gaat spelen. Als volwassenen lijkt het wel of we ‘het spelen’ steeds minder waarderen zodra we de werkvloer opstappen.’