Het in juni gepubliceerde – en aan de informateur aangeboden – rapport van de SER Een kansrijke start voor alle kinderen laat geen twijfel over het belang van kinderopvang. Het gaat diep in op de vraag waarom er een toegangsrecht moet komen voor alle kinderen van 0-13 jaar voor minimaal twee dagen per week. Ook is er aandacht voor het belang van de samenwerking tussen kinderopvang en primair onderwijs. De bso wordt in het SER-advies genoemd als belangrijke plek voor talentontwikkeling en het bevorderen van gelijke kansen: ‘Door de bso een stevigere positie te geven en een belangrijke rol te laten spelen in de brede talentontwikkeling van schoolgaande kinderen kan een bijdrage worden geleverd aan het bevorderen van gelijke kansen. Hierdoor kan het onderwijs worden ontlast.’

Arbeidseis

Het vervallen van de arbeidseis is een ander belangrijk punt uit het SER-advies: Het vervallen van de arbeidseis maakt kinderopvang ook toegankelijk voor kinderen van niet-werkende ouders. Bovendien kan het vervallen van de arbeidseis normstellend werken, waardoor het gebruik van kinderopvang toeneemt. (…) De verruiming van de financiële toegankelijkheid kan een positief effect hebben op de ontwikkeling van kinderen, en met name op de ontwikkeling van kinderen die een relatief hoog risico hebben om een achterstand op te lopen. 

Deeltijdcultuur

De raad vraagt wel aandacht voor het normstellende karakter van 2 dagen, omdat het ongeveer overeenkomt met het huidige gemiddelde gebruik van kinderopvang, waarbij veel moeders nog in deeltijd werken om de zorg voor het kind op zich nemen. Dit kan als een nadeel worden gezien, omdat de deeltijdcultuur hierdoor ook wordt geïnstitutionaliseerd.Een ander puntje is dat de SEO in een eerder rappoort pleitte voor 16 uur per week. Deze 16 uur sluit echter minder goed aan bij de praktijk: 2 dagen (22 uur) is een beter vertrekpunt, stelt het laatste rapport.

Onhoudbaar

De raad constateert dat er in de afgelopen jaren al stappen zijn gezet in de verbetering van de betaalbaarheid van de kinderopvang. Tegelijkertijd stelt de raad vast dat het huidige toeslagensysteem op langere termijn onhoudbaar is. In de huidige systematiek krijgt maar liefst 80 procent van de ouders te maken met correcties. De kinderopvangtoeslagaffaire heeft volgens het advies waarschijnlijk bijgedragen aan de angst voor navorderingen en kan hierdoor belemmerend werken in de afname van kinderopvang.

Politiek

Terug naar de column van Gijs van Rozendaal, want de hamvraag is: wat gaat de politiek doen met dit advies? Van Rozendaal is in het beginsel positief over het advies, maar dat beklijft niet: ‘Maar als je tot de kern doordringt en komt bij de concrete maatregelen op het einde van het advies (…) De SER tracht de toeslagensystematiek, als een tot op de draad versleten auto waarvoor geen APK-keuring meer mogelijk is, nog een kabinetsperiode op de weg te houden. Voor toegang tot de buitenschoolse opvang lijkt het er zelfs op dat de SER overgaat tot de introductie van een doelgroepenbeleid terwijl de SER bij de 0-4 jarigen gelukkig voorstelt om het vermaledijde doelgroepenbeleid af te schaffen’. Maar dan toch het lichtpunt: ‘Per saldo blijken ook de sociale partners en kroonleden in de SER naar kinderopvang als generieke, inclusieve voorziening voor 0-13 toe te willen. Of in de woorden van de SER zelf naar: “een integraal en kwalitatief goed stelsel van voorzieningen, toegankelijk voor alle kinderen en betaalbaar voor alle ouders.” Dat is een historische stap, aldus Van Rozendaal.

Bandbreedte

Hier nog bovenop heeft de SEO een onderzoek gedaan in opdracht van Het Kinderopvangfonds en BMK. Daarin rekenden ze een breed scala aan beleidsopties door waarlangs de denkrichting van de SER door een toekomstig kabinet ingevuld kan worden.

De column vervolgt: ‘Met deze twee rapporten liggen er duidelijke voorstellen op basis waarvan formerende partijen heldere keuzes kunnen maken. Of, om met een kamerlid ter rechterzijde te spreken: “Binnen de bandbreedte van deze beleidsopties moeten we als partijen elkaar toch kunnen vinden.’ Zowel de regiegroep Kindcentra 2020 als het Platform kindcentra boden de SEO-doorrekening met een begeleidende brief aan de informateur aan.

Doorpakken

Van Rozendaal: ‘In het eindverslag van de informateur lijkt het erop dat de zes partijen die centraal staan bij de discussies over een mogelijke coalitie eveneens vinden dat in de bandbreedte van deze beleidsopties een oplossing gevonden moet worden. Onder de kop “Het vereenvoudigen of afschaffen van het toeslagenstelsel, met als prioriteit de kinderopvangtoeslag” wordt helder dat de oplossing gezocht wordt binnen de kaders van de SVK-rapportage en het SER-advies. En voor zover mensen nog mochten twijfelen over het belang van een recht op toegang voor alle kinderen tot de buitenschoolse opvang, besteedt de informateur daar nog een aparte alinea aan onder kopje ‘Kansenrijke en inclusieve samenleving’, als onderdeel van de maatregelen voor de korte termijn die niet kunnen wachten. Daar zegt de informateur “De bso kan een steviger rol spelen in de brede talentontwikkeling van schoolgaande kinderen en zo een bijdrage leveren aan het inlopen van achterstanden en het bevorderen van gelijke kansen. Hierdoor kan het onderwijs worden ontlast.” Dit alles geeft hoop dat een volgend kabinet nu eindelijk de maatregelen neemt die nodig zijn. Kaag en Rutte hebben de zomermaanden om door te pakken.’