Leren, bewegen en creatief bezig zijn. Dat zijn de belangrijkste onderdelen van de ideale dag volgens kinderen. Vooral voor het onderwijs heeft de jeugd een stapel inspirerende ideeën voor verbetering. Meer buitenles zodat ze minder stil zitten, een kook- en rekenles in één en elke week een spreekbeurt van ouders over hun werk. Dat blijkt uit een groot onderzoek van PACT voor Kindcentra.
De lege straten glimmen van de motregen, schapen schuilen tegen elkaar onder een eikenboom in herfstkleuren en uit verschillende schoorstenen lost een rookpluim op in de grijze lucht. Het is een donderdagmiddag in oktober, in het dorpshart van Vriescheloo in Noordoost Groningen. De stilte in het dorp wordt doorbroken door de vrolijke kinderen van basisschool De Driesprong. Met laarzen, regenjas en natte haren spelen zij gewoon buiten.
Bomen zagen
De bijna vijfjarige Thijs loopt met een grote zaag en glimlach de school uit. ‘Ik ga bomen zagen’, zegt hij trots. Hier geen schoolplein met tegels, maar een groot grasveld, omringd door bos en landerijen.
‘Mijn ideale dag’, peinst Kim (9). Even is het stil. ‘Dat is dít wel. ’s Ochtends leren op school en ’s middags zelf buiten ontdekken bij de bso.’ School en opvang zitten hier overigens in hetzelfde gebouw.
‘Ik vind in het bos spelen heel leuk’, voegt Femke (10) daaraan toe. ‘Slootje springen, vuurtje maken, samenwerken met andere kinderen. Je leert er heel veel van. De meester is ook niet snel bang, dus we mogen heel veel doen.’
Messen
Met een mes snijden kinderen op de tafel achter haar een suikerbiet in stukken. ‘De messen zijn niet heel scherp hoor’, lacht begeleider Ramon Kuiper. ‘We hoeven zelden pleisters te plakken. De kinderen helpen elkaar en weten zelf prima wat wel en niet kan.’ Door naar de kinderen te luisteren, creëert het team van De Driesprong voor iedereen de ideale dag. De blije kinderen zorgen voor blije ouders en blije leraren.
Basisschool en naschoolse opvang combineren:
Positief of zeer positief: 60%
Neutraal: 28%
Negatief: 12%
Kinderen over hun schooldag:
Het zou leuk zijn als mijn ‘ideale dag’ wordt ingevoerd: 58%
Mag blijven zoals het nu is: 42%
Tevredenheid ouders over schoolaanbod:
Onderwerpen: 82%
Activiteiten: 74%
Dagritme: 81%
Visie: 72%
Kwaliteit: 76%
Onderzoek
Uit het landelijk onderzoek blijkt dat kinderen en ouders over het algemeen tevreden zijn over de basisschool. Wel zijn er veel tips hoe het (nóg) beter kan. Kinderen benadrukken een positieve start. ‘Zodat iedereen meteen in een goede stemming komt.’ Ook zou het volgens veel kinderen beter zijn iets later te beginnen. ‘Dan hebben we ’s ochtends minder stress.’
Op andere manieren leren
Veel kinderen vinden dat er te veel wordt stilgezeten op school. ‘Je hoeft niet per se uit een boek te leren’, benadrukt Dianne (12) van basisschool Houwingaham in het Groningse Bad Nieuweschans. ‘Je kan ook met koken, gymmen of op een andere manier bezig zijn met bijvoorbeeld rekenen. Door hoeveelheden af te meten of een bal naar het goede antwoord te gooien. Dan kan je leuker leren en dan is het ook leuker om naar school te gaan.’
Veel kinderen willen vaker naar buiten, proefjes doen en mensen ontmoeten. ‘Bij ons op school komen deze week mensen iets vertellen over hun beroep’, vertelt Joëlle (11) van basisschool Houwingaham. ‘Bijvoorbeeld een mevrouw die in het ziekenhuis werkt en iemand uit een restaurant. Wij mogen daarna allemaal vragen stellen. Dat is heel interessant.’
Ontmoeting
Ontmoetingen vinden veel kinderen belangrijk. In het onderzoek noemen ze ook als idee dat elke week een andere ouder een spreekbeurt kan houden over hun beroep. Of opa’s of oma’s die in de klas vertellen over vroeger. Eén meisje vindt het zelfs een goed idee als de hele groep elke week een middag naar een klasgenoot thuis gaat zodat iedereen kan zien hoe het bij iemand in huis is. ‘Zo snap je elkaar beter’, is haar toevoeging.
Ouders
Ook ouders hebben wel een wensenlijstje voor het onderwijs. Meer aandacht voor sociale vaardigheden, wordt vaak genoemd. Net als leren presenteren, talenten ontdekken en ‘op avontuur gaan’. Ook EHBO staat op sommige lijstjes, net als ontspanningsles.
De meest opvallende opmerkingen komen toch van de kinderen. Zij noemen ‘een tukje doen’ als toevoeging aan hun ideale dag. Overlevingstechnieken leren is een belangrijke toevoeging, net als moppen vertellen.
Maïs
In Vriescheloo gieten de kinderen ondertussen net iets te veel olie in een gietijzeren steelpan. Ze blijven wel consequent door er ook iets te veel maïskorrels bij te doen. Begeleider Ramon kijkt van een afstandje toe en laat het allemaal rustig gebeuren. Met elkaar beslissen de kinderen wie de pan boven het houtvuur mag houden. Ze vergeten de regendruppels. Niet veel later ploft de eerste popcorn. De kinderen juichen. Door de grote hoeveelheid olie en de veel te volle pan, blijkt het grootste deel van de mais onderin te blijven liggen en geen popcorn te worden. De pan wordt geleegd, de resterende mais gaat weer terug en de pan gaat het vuur weer op. Er volgt een plof-spektakel ‘Kijk eens, meester’, roept één van de jongens. ‘Als je er maar een klein beetje in doet, gaat het veel beter.’
Dit artikel is geschreven door Tako Rietveld van PACT voor Kindcentra. ‘De unieke kennis en ervaring die ik heb opgedaan bij het Jeugdjournaal wil ik delen,’ zegt hij. ‘Er is een enorme kloof tussen de werelden van de jeugd en de volwassenen. Om de communicatie tussen die twee op gang te brengen, zijn bruggenbouwers nodig.’
Tako Rietveld was jarenlang een bekend gezicht bij het Jeugdjournaal. Daarna ging hij verder als Kindercorrespondent en in die rol interviewt hij voor PACT voor Kindcentra kinderen onder meer over hun ‘ideale weekdag’.
‘Kinderen en jongeren horen bij de samenleving. Ze doen er niet ineens pas toe als ze twaalf, zestien of achttien jaar zijn. Ook nu zijn ze medeburgers en moeten ze serieus genomen worden. Hoe eerder ze dat weten, voelen en ervaren, hoe beter. Kinderen worden geen mensen, ze zijn het al.’
Tips van Taco Rietveld voor kinderopvang en onderwijs: ‘Zoek het juiste level van communicatie en vraag kinderen structureel: “Wat vind jij leuk, wat wil jij doen en hoe kunnen wij jou daarbij helpen?” Ik ben echt in shock als ik op een middelbare school of hogeschool komt en studenten spreek die werkelijk geen idee hebben wat hun talent is. Hoe is het mogelijk dat ons systeem leerlingen aflevert die een studie moeten kiezen zonder dat ze weten waar ze goed in zijn? Talenten samen ontdekken, daarmee moet je eigenlijk al vanaf dat kinderen nul jaar zijn beginnen…’
‘Wat ik het meest fout zie gaan is dat volwassenen het idee hebben: ik ben volwassen dus ik weet meer dan een kind. En dus gaan ze – onbewust – het gesprek al in met het idee van: wat kan dit kind me nu vertellen dat ik nog niet weet? Maar vergis je niet. De manier waarop kinderen opgroeien is zo totaal anders dan hoe wij tegen de wereld aankijken. Daar kun je echt iets van leren. En op het moment dat je met dát gevoel het gesprek ingaat en oprecht wilt weten hoe zij de dingen zien, dan levert dat zulke interessante inzichten op.’
