Na de reportage van Brandpunt en het onderzoek van bijzonder hoogleraar Kinderopvang Ruben Fukkink in november mengt ook Aleid Truijens zich in de discussie over Voorschoolse Educatie (VE). Het SER-rapport geeft volgens haar om twee redenen geen goed advies: dat VE bijdraagt aan het verminderen van achterstanden is volgens Truijens een onjuiste aanname van de SER, en werken met ‘indicaties’ houdt segregatie in stand. Beide argumenten van Truijens kloppen niet.
De voorlopige uitkomsten van het lopende pre-COOL onderzoek (methodologisch veel sterker dan de Nederlandse onderzoeken tot nu toe) laten namelijk, zoals ook de SER zegt, zien dat VE loont. Prof. dr. Paul Leseman over pre-COOL: “Doelgroepkinderen gaan significant meer vooruit dan andere kinderen. Er zijn diverse aanwijzingen dat deze ‘inhaalslag’ inderdaad het gevolg is van VE.” VE kan dus wél bijdragen aan het tegengaan van achterstanden. Maar we weten uit (inter)nationaal onderzoek dat er dan wel voldaan moet worden aan randvoorwaarden en sprake moet zijn van een hoge kwaliteit in de uitvoering van de programma’s.
‘Ouders vinden dat hun kinderen beter voorbereid zijn op de basisschool en zien een vooruitgang in vaardigheden.’
VE is namelijk veel meer dan alleen een methode. Het gaat ook over extra kindplaatsen en gerichte toeleiding om te zorgen dat doelgroepkinderen deelnemen aan een voorschoolse voorziening, de professionaliteit van medewerkers verhogen en –last but not least- het betrekken en ondersteunen van ouders. Op die punten is de afgelopen jaren al veel bereikt: vrijwel alle doelgroepkinderen nemen deel aan een voorschoolse voorziening en er wordt hard gewerkt aan kwaliteitsverbetering.
Het ministerie van OCW is bijvoorbeeld samen met de sector bezig met een verhoging van het taalniveau van pedagogisch medewerkers en de inzet van hbo’ers op de groep of als coach. Spelenderwijs Utrecht loopt voor en laat zien dat het kan: met hun peuterspeelzalen wordt 93% van de doelgroepkinderen in de stad bereikt en er is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in kwaliteitsverbetering. 95% van de pedagogisch medewerkers heeft het vereiste taalniveau, op elke peutergroep staat een mbo- en een hbo-opgeleide medewerker en vijftig medewerkers volgen de hbo-opleiding Het Jonge Kind. De ouders zijn tevreden: ze vinden dat hun kinderen beter voorbereid zijn op de basisschool en zien een vooruitgang in vaardigheden.
‘Of dat nu in een aparte of integrale voorziening is: inzet voor VE is hard nodig.’
Ook het beeld dat ‘achterstandskinderen’ gescheiden spelen van kinderen van werkende ouders is onjuist. Peuterspeelzalen of kinderdagverblijven in Nederland kiezen in de meeste gevallen bewust voor gemengde groepen. Dan kan immers het meeste effect verwacht worden op de ontwikkeling van de kinderen. Kinderen uit achterstandsgroepen spelen samen met andere kinderen en leren van elkaar. Aan de onwenselijke versnippering in de sector wordt al gewerkt door middel van de ‘harmonisatie’: voor peuterspeelzalen en kinderdagverblijven gaan vanaf 2018 dezelfde kwaliteitseisen en financieringsstructuur gelden.
Moeten we kritisch kijken naar het VE-beleid in Nederland? Uiteraard. Kan het beter? Zeker. Is stoppen met investeren in VE dan de oplossing? Integendeel. De investeringen en ingezette kwaliteitsverbetering op de genoemde punten mogen we niet tot stilstand brengen. Of dat nu in een aparte of integrale voorziening is: inzet voor VE is hard nodig.
Met extra aandacht en stimulering vergroten we echt de ontwikkelingskansen van kinderen die anders met een achterstand aan de basisschool zouden beginnen. Een achterstand die ze dan meestal niet meer inlopen en waar ze hun hele leven nadeel van ondervinden. Waar dus de maatschappij nadeel van ondervindt. Talent moet je ontwikkelen en inzetten. Niet verwaarlozen.
Hilde Kalthoff – Nederlands Jeugdinstituut (NJI) h.kalthoff@nji.nl
Eline Kolijn – MOgroep kolijn@mogroep.nl
Carine Thesingh – Spelenderwijs Utrecht c.thesingh@spelenderwijsutrecht.nl
