Dagelijks hebben we in de kinderopvang te maken met kleine of grote akkefietjes. De ene keer pakt een peuter de schep van zijn vriendje hardhandig af, of kinderen vernielen het knutselhok op een bso. De andere keer ontstaat er een gevecht tussen twee jongens, die hun boosheid niet de baas kunnen.
Vaak lossen we dit lastige gedrag op door de desbetreffende kinderen aan te spreken op hun gedrag. We helpen de kinderen om het onderling goed te maken. Het is mooi om te zien hoe veel pedagogisch medewerkers het lastige gedrag niet bestraffen (Zie mijn blog), maar andere manieren toepassen om hier mee om te gaan. Zoals het inspelen van de behoeften van de kinderen (een kind wat bijt heeft bijvoorbeeld meer fysieke uitdaging nodig), het benoemen van emoties en kinderen zoveel mogelijk zelfstandig problemen op laten lossen. Om het straffen los te blijven laten, geloof ik sterk dat we de kracht van de groep meer in kunnen zetten.
Een conflict tussen kinderen is vaak een uiting van iets wat speelt in de gehele groep; er is in min of meerdere mate gebrek aan harmonie en verbinding. Een praktisch voorbeeld om dit toe te lichten. Een aantal voetballende kinderen zorgen in de avonduren voor overlast in mijn straat. Kleine kinderen die al liggen te slapen worden er wakker van. Een buurtgenoot raakt geirriteerd en spreekt de kinderen vermanend toe. Met als resultaat; grote monden en disrespect over en weer. ‘De jeugd van tegenwoordig luistert niet eens meer’, hoorde ik de buurgenoot schreeuwen.
‘Benoem bijvoorbeeld ook eens de namen van de kinderen die er die dag niet zijn’
Ik ben er van overtuigt dat deze kinderen zich minder lastig zullen gedragen als ze meer contact hebben met deze buurtgenoot. Of als ze de kinderen kennen die liggen te slapen. Het aanspreken op individueel gedrag heeft dan veel minder impact, dan dat we zouden investeren in onderlinge verbinding.
De vraag is natuurlijk hoe je dit principe toepast op de groep in de kinderopvang. Simpelweg door te investeren in momenten van verbinding en harmonie. Het gebeurt al dagelijks dat kinderen gezellig samen eten, dansen en spelen. Bouw het gemeenschappelijke gevoel nog meer uit. Benoem bijvoorbeeld ook eens de namen van de kinderen die er die dag niet zijn. Het bevordert de onderlinge emotionele band en hiermee is het van onschatbare waarde voor de vermindering van conflicten en lastig gedrag. Ook kun je kinderen voor elkaar laten zorgen. De oudste helpt de jongste met zijn jasje aan doen, zijn boterham smeren of het slaapzakje los te maken.
‘Het ijs werd gebroken door de liefdadigheid van het glaasje water’
Natuurlijk komt lastig gedrag dan nog steeds voor. Ik wil iedereen uitdagen om juist dan het principe van onderlinge verbondenheid in te zetten. Een vertederende actie die ik laatst zag is een mooi voorbeeld hiervan. Een meisje van 3,5 jaar die niets te maken had met een conflict tussen twee ruziënde groepsgenootjes, gaf een kusje aan één van hen. Het conflict loste vervolgens vanzelf op. Laatst was ik op een BSO en tijdens een fysiek conflict tussen twee kinderen, stond een andere jongen angstig en beteuterend te kijken. Ik volgde mijn intuitie en vroeg of hij de anderen wilde helpen. Hij keek opgelucht, maar wist niet hoe. Samen hebben we glaasje water gehaald voor diegene die huilde van de schrik en de pijn. De ruzie tussen de kinderen was snel vergeten, omdat het ijs gebroken werd door de liefdadigheid van het glaasje water.
Dit zijn wat mij betreft momenten dat we onze blik kunnen verruimen door niet alleen te focussen op de kinderen die het lastige gedrag laten zien of een conflict hebben. Maar gebruik te maken van de hulpvaardigheid van anderen en de verbinding in de gehele groep. Op deze manier bevorderen we de onderlinge band en ontstaat er meer begrip en saamhorigheid.
Sanne Bosmans geeft praktiosche pedagogische tips voor kinderopvangprofessionals. De vorige keer schreef ze een blog over de minderwaardigheidsgevoelens van de kinderopvang. Lees deze blog
