Zo las ik afgelopen week het idee voor nagenoeg gratis kinderopvang in 2027, maar dan weer alleen voor werkende ouders. Het is de aloude reflex: in onzekere tijden verliezen we het overzicht en gaan we terug naar af. Dan vallen we terug in de oude groef waar we al jaren in zitten en die ons niet oplevert wat we zouden willen. In dit geval: we investeren niet in al onze kinderen, maar gebruiken de sector weer ouderwets ‘alleen’ als arbeidsmarktinstrument. En dat in een tijd waarin het gaat (of is dat alweer verleden tijd?) over kansengelijkheid.

Als je dus opgroeit in een gezin met niet-werkende ouders, heb je vanaf 2027 wellicht dus ‘gewoon even pech’. Duizend onderzoeken tonen aan hoe belangrijk kinderopvang en peuterspelen zijn voor de ontwikkeling van alle kinderen. Maar met dit voorstel investeren we alleen in werkende mensen. Kinderen van niet-werkende ouders hoeven zichzelf niet lichamelijk, emotioneel en sociaal te ontwikkelen. Niet te leren hoe ze een ruzie oplossen. Hoe ze samenwerken. Bij hun creativiteit kunnen komen. Ze hoeven geen grotere wereld te zien.

Toekomstkansen

Maar: welke samenleving willen we dan? Ieder kind is afhankelijk van de kansen die het van ons krijgt. Kinderen zijn afhankelijk van wie er voor hen gaat staan. Ik zie praatprogramma’s vol voorbij komen waarbij het gaat over de torenhoge kosten voor Jeugdzorg, het toenemende aantal kinderen met labels en overlastgevende jongeren. Maar dat is toch de samenleving die we bestellen met zo’n voorstel? Wat gebeurt er nou toch in ons hoofd dat we maar niet bereid zijn te knokken voor de toekomstkansen van álle kinderen? In mijn vorige blog vertelde ik al dat het me zo verbaasde dat het in verkiezingstijd geen moment over het samenleven ging. Maar daar start toch alles? We wonen toch in een wijk? We leven daar toch samen, met elkaar? Daar geven we onze gezamenlijke levens vorm? ‘It takes a village to raise a child?’

‘Afschalen van zorg kan alleen als er opgeschaald wordt in het investeren in communities’

Investeren in samenleven

Zelf heb ik recent aan den lijve ondervonden hoe de zorg (noodzakelijk) is afgeschaald. En dan hoor ik dat we ‘internationaal nog altijd goed scoren’. Maar we wonen hier, in Nederland, waar het toch ooit allemaal beter was geregeld. Naast het afschalen van zorg, heb ik gelukkig ook ervaren wat er om mij heen allemaal is. In mijn huis, in mijn straat, in mijn buurt. Buren die vragen hoe het me is of gaat en of ze iets kunnen betekenen. Zo gaat het niet overal en al helemaal niet vanzelf. In andere straten en buurten moet dat aangewakkerd worden. Daar hebben mensen een klein duwtje nodig. We moeten voortdurend investeren in samenleven. Als Raster en Sam&ko doen we dat vanuit de principes van ABCD: we kijken eerst wat er al is in een buurt. En naar wat mensen elkaar te bieden hebben. Dat ontdekken, verbinden en versterken we. Community building is nodig, hard nodig! Afschalen van zorg kan alleen als er opgeschaald wordt in het investeren in communities.

Laten we gaan doen

Laten we investeren in samenleven. In samenhang. In relaties tussen kinderen, ouders, straat- en buurtgenoten. Als we het gebruik van kinderopvang koppelen aan of iemand al dan niet werkt, vergroten we juist de tegenstellingen. Maar het ergste is dat we niet investeren in kinderen, maar liever een leven lang pleisters plakken. Dat investeren begint bij de geboorte van álle kinderen. Het gekke is: iedereen ziet én roept om het hardst dat het anders moet. Toch kunnen we de situatie niet in een positieve richting buigen. Waarom niet? Omdat te veel mensen zichzelf comfortabel voelen? In hun werk? In hun leven? En verandering voor hen niet zo nodig hoeft? Omdat het hen niet aangaat en hun tijd wel zal duren? Omdat we toch ons best doen? Omdat het in andere landen nog veel slechter gaat? We willen het anders, maar doen het niet anders. Laten we nou wél eens ‘doen’! Buiten de lijntjes kleuren. Dat is wat ik in mijn eigen organisatie ook graag zie. Wij werken aan de samenleving. Dat moet ons voortdrijven, nog boven ons organisatiebelang. We werken aan de toekomst. Te beginnen met die van ál onze kinderen!