De rij waar ik zit is geheel bezet door KinderRijk-collega’s. Met vestigingen in Amsterdam en Amstelveen is het voor ons een thuiswedstrijd. De titel van de lezing is ‘De kracht van het zelfbewuste kind’, waarbij omgaan met conflicten centraal staat. Er zijn twee Hongaarse sprekers: Anna Tardos (de dochter van Emmi Pikler!) en Andrea Szöke, met een tolk. Onze eigen Nederlandse ‘Pikler goeroe’ Hedie Meyling praat de lezing aan elkaar. Beide sprekers illustreren hun verhalen met filmpjes van de Hongaarse kinderopvang en speelgroepen.
De kern van de lezing is tweeledig: het is mogelijk om conflictmomenten te beperken én om conflictmomenten die onvermijdelijk zijn tot een constructief en positief leermoment te maken. Mevrouw Tardos benadrukte daarbij: ‘We laten jullie het doel zien, het is aan jullie om de weg te vinden. Het is een leerproces van jaren, een innerlijke rijping. Het is een bijzonder belangrijke pedagogische kwestie.’
Een kort blogje kan een urenlange lezing mét uitgebreid beeldmateriaal natuurlijk nooit benaderen qua kwaliteit. Toch wil ik heel in het kort wat dingen meegeven die verteld werden, om hopelijk zo de nieuwsgierigheid bij je aan te wakkeren.
‘We laten jullie het doel zien, het is aan jullie om de weg te vinden. Het is een leerproces van jaren, een innerlijke rijping. Het is een bijzonder belangrijke pedagogische kwestie’
Beperken van conflicten is wenselijk. Tegenstrijdige belangen zijn heel normaal en horen bij het sociale leven, maar als iedere dag bestaat uit strijd dan wordt het destructief. Conflicten kunnen worden beperkt door bijvoorbeeld zorg te dragen voor heldere (groeps)regels en structuur, genoeg van hetzelfde speelgoed en speelgoed dat uitdaagt tot creativiteit.
Goed kunnen omgaan met conflicten is uiteindelijk toch ook nodig, omdat conflicten niet helemaal uit te bannen zijn. Dat is ook niet wenselijk. Ze zijn een onvermijdelijk deel van ons sociale bestaan. Wel is het belangrijk een conflict om te zetten in een constructief leermoment, in plaats van in een destructieve ervaring.
Om dat te bereiken is het van belang dat wij als volwassenen met rust en vertrouwen ‘naast’ een kind staan en het begeleiden in het conflict, zonder daarbij te moraliseren, straffen of beschamen. Afhankelijk van de situatie kan je samen komen tot een compromis (nog vijf minuten bouwen, daarna gaan we aan tafel) of een alternatief (gooi het speelgoed maar in deze bak, in plaats van door de hele ruimte). Bovendien is het niet altijd nodig om je als volwassene te bemoeien met een conflict tussen kinderen onderling, ze kunnen het vaak al goed zelf oplossen. En soms is direct ingrijpen natuurlijk wel nodig, bijvoorbeeld als een kind richting het stopcontact gaat!
Zoals gezegd doet een kort stuk tekst of zelfs een urenlange lezing de volledige visie van Emmi Pikler op conflicten, natuurlijk helemaal geen eer aan. Ben je echter nieuwsgierig geworden, dan kan ik erg aanraden te kijken op de website van de Emmi Pikler Stichting Nederland. Daarnaast schrijft collega-blogger Sanne Bosmans ook zeer boeiende stukjes over ‘lastige situaties’ met kinderen!