In de position paper worden een aantal financiële maatregelen aangehaald die hun beslag hebben op de kinderopvang. De BK wijst op een aantal inconsistenties. In de meerjarenbegroting kinderopvang van de komende jaren wordt ingezet op een volumekrimp in de kinderopvang terwijl de Rijksbegroting juist een volumegroei verwacht. In de begroting voor de kinderopvang blijkt er nauwelijks ruimte voor groei.

Groei

De staatssecretaris meldt in de kwartaalrapportage over het eerste kwartaal van 2019 dat er een groei te zien is van het aantal ouders met lage inkomens die een beroep doen op de kinderopvang. Dit staat in schril contrast met de cijfers die de BK laat zien: tussen 2006–2008 was het aandeel kinderen uit gezinnen met een inkomen tot 130 procent van het minimumloon nog 15 procent. Dit cijfer bedraagt nu al een paar jaar 10 procent. De door de overheid gesignaleerde recente toename van het toeslaggebruik onder lage inkomens hangt vooral samen met de harmonisatie van het peuterspeelzaalwerk. Daardoor is niet het gebruik of de instroom toegenomen maar hebben opvanggebruikers slechts gemeentesubsidie ingeruild voor de toeslagregeling.

Kosten

In het SCP-rapport Het gebruik van kinderopvang door ouders met lagere inkomens (2016) is ook geschreven dat kinderen van ouders van lage inkomensgroepen steeds minder naar de kinderopvang gaan. Bij de middeninkomens is er ook een daling te zien in het gebruik. Ouders zelf noemen de kosten als voornaamste reden om geen gebruik te maken van kinderopvang.

Lage inkomens

In 2006 kon met het uurtarief van de toeslagregeling nog bijna 80 procent van het opvangaanbod bekostigd worden. In 2018 is dat voor dagopvang gedaald tot 56 procent en in 2019 loopt dat terug naar 35 procent. In 2018 kon nog slechts 27 procent van het bso-aanbod bekostigd worden met het toeslagtarief en in 2019 loopt dat terug tot 13 procent. Dat betekent dat voor steeds meer gebruikers van kinderopvang een deel van de kosten niet gedekt wordt met de toeslag. Qua inkomenseffecten treft dat uiteraard het meest de huishoudens met lage inkomens, concludeert de BK in de position paper.

Personeelstekort

De branche kinderopvang ziet de kosten ook stijgen door de personeelstekorten en de oplopende loonsverhoging van het personeel. De sector investeert zelf flink om de personeelstekorten tegen te gaan maar ziet dat in aanpalende sectoren als onderwijs en zorg er vele honderden miljoenen worden ingezet vanuit de overheid om deze problemen aan te pakken. De BK pleit er dan ook voor om zowel publieke als private investeringen in arbeidsmarkt-impulsen beter af te stemmen om zo de gesubsidieerde concurrentie op dit punt te voorkomen en de effectiviteit te verbeteren.

Financieel kader

De BK vindt dan ook dat voor goede kwaliteit en goede toegankelijkheid van kinderopvang een solide financieel kader noodzakelijk is voor alle huishoudens. Er wordt geconcludeerd dat met name de lagere inkomens opnieuw geraakt dreigen te worden door te optimistische ramingen van kosten en tarieven. ‘Daarom is ons pleidooi om de toeslagtarieven aan te passen aan de realiteit en zo de brede toegankelijkheid voor alle, maar zeker voor de lage inkomensgroepen te versterken’, is de conclusie in de position paper.

Bron: Brancheorganisatie Kinderopvang