Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties1

‘Aandacht voor werkgeluk en teamflow cruciaal in lastige tijden’

Personeelstekorten, hoge werkdruk, ziekteverzuim en veel verloop. De kinderopvang staat voor grote uitdagingen. Aandacht voor teamdynamiek en geluk op de werkvloer is volgens organisatiepsycholoog Jef van den Hout juist in deze tijden cruciaal. ‘Organisaties willen vaak té veel organiseren, regelen. Geef mensen juist wat meer zeggenschap, meer vrijheid om zaken op hun manier te doen.’

Een flink aantal belemmeringen staat het werkgeluk van de medewerkers de kinderopvang in de weg. Recente cijfers van het CBS zijn veelzeggend. Zestig procent van de 114.000 medewerkers bij de ruim 2.500 kinderopvangorganisaties vindt de werkdruk hoog tot zeer hoog en de tevredenheid over het werk neemt af, het verzuim neemt daarentegen toe en organisaties maken zich zorgen over hoe ze medewerkers voor de sector kunnen behouden. Niet gek: slechts een kwart van het personeel, constateert CBS,  heeft het gevoel voldoende aandacht aan de kinderen te kunnen geven.

Vak uitoefenen

Dat frustreert natuurlijk enorm, beaamt organisatiepsycholoog Jef van den Hout. ‘En dan lopen mensen weg. Mensen kiezen toch vaak met hun hart voor deze sector, voor het werk met kinderen. Ik heb eerder onderzoek gedaan bij thuiszorgorganisatie Buurtzorg Nederland en daar hoorde ik vaak dat medewerkers daar waren gaan werken omdat ze er zorg konden verlenen zoals de zorg bedoeld was. Daar konden ze dus hun vak uitoefenen. Bij andere thuiszorgorganisaties, in de verpleeghuizen of ziekenhuis waren ze dit gevoel juist verloren.’ Organisatiepsycholoog Van den Hout is onderzoeker, docent en gespecialiseerd in werkgeluk en teamflow en een van de sprekers op het Openingscongres Week van het Jonge Kind.

Negatieve sfeer

Het gevaar is groot dat door de krapte op de arbeidsmarkt, en alle gevolgen daarvan, binnen organisaties een heel negatieve sfeer ontstaat, waarschuwt hij. Met veel gemopper en geklaag.  Aandacht voor het team, voor werkgeluk, voor ‘de teamflow’ kan het tij keren, zegt hij. ‘Daar ben ik van overtuigd. Dat kan echt in elke complexe organisatie, bij elk wicked problem. Je moet eerst die intrinsieke motivatie weer aanboren. Waarom zijn mensen dit werk gaan doen? Wanneer gaan ze fluitend naar het werk? Waar krijgen ze wel en geen energie van?’

Invloed

Alleen de vraag stellen doet al heel veel binnen een team, ziet hij vaak in de praktijk. ‘Ook aan een team dat op omvallen staat. Kijk, natuurlijk zijn er zaken waar medewerkers of organisaties geen invloed op hebben. De krapte op de arbeidsmarkt laat zich niet zomaar oplossen, maar intern kan bepaalde ballast waar mensen tegenaan lopen wel worden opgelost.’ Raken medewerkers gefrustreerd door bepaalde computersystemen? Vinden ze dat ze te veel tijd kwijt zijn met rapportages schrijven? ‘En je moet erachter komen waar mensen nog wel energie uit halen. Zowel individueel en als een team.’

Positieve psychologie

‘Teamflow is allesbehalve zweverig’, klinkt het stellig. De term komt van de bekende Amerikaanse Hongaarse psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi, de grondlegger van de positieve psychologie én één van de leden van de promotiecommissie van Van den Hout. ‘Ik heb bij de start van mijn promotieonderzoek Csikszentmihalyi al mogen interviewen waarin ik hem vroeg hoe ik het onderzoek naar teamflow zou kunnen vormgeven. Hij zei: Begin met het observeren van kinderen die op straat spelen. Observeer waarom sommige kinderen alleen spelen en andere kinderen samen.’ Kinderen zijn vaker ‘in flow’ dan volwassen, vervolgt Van den Hout. Een herkenbaar voorbeeld voor professionals in de kinderopvang. ‘En datzelfde gevoel kunnen mensen dus ook in hun werk ervaren, in onderlinge samenwerking wanneer ze hetzelfde doel nastreven. Ik ga ook altijd op zoek naar de collectieve ambitie van een team.’

Collectieve ambitie

Wanneer Van den Hout aan de slag gaat met een organisatie laat hij teams ‘een collectieve ambitie’ formuleren. ‘Soms moeten ze eerst hun frustraties uiten, maar daarna worden ze altijd enthousiast en dan heb je die intrinsieke motivatie te pakken. Ik maak ook vaak gebruik van een bepaald meetinstrument (Teamflow Monitor) en dan heb je meteen in de gaten hoe het team erbij zit, waar mensen last van hebben, waar de ballast zit en waar ze energie van krijgen.’

Luisteren

Het is daarbij heel belangrijk dat de organisatie oor heeft voor de oplossingen die vanuit de teams worden aangedragen. ‘Daar moet ook echt naar geluisterd worden. Mensen moeten zich gehoord voelen.’

Autonomie

De juiste ‘match’ tussen uitdaging en vaardigheden, waardering en autonomie zijn belangrijke voorwaarden voor werkgeluk en teamflow. ‘Laat teams bijvoorbeeld zelf met oplossingen komen, geef ze de ruimte. Zij zijn daarvoor opgeleid. Organisaties willen vaak té veel organiseren, regelen. Maar geef mensen juist wat meer zeggenschap, meer vrijheid om zaken op hun manier te doen.’ De kunst is ook om dit hele proces niet te ingewikkeld te maken, benadrukt hij. ‘Keep it small, keep it simpel. Ga op zoek naar praktische oplossingen die energie geven.’

Organisatiepsycholoog Jef van den Hout is als docent en onderzoeker verbonden aan verschillende universiteiten in binnen- en buitenland. Hij is, naast onder meer kinderpsycholoog Tischa Neve en hoogleraar Margriet Sitskoorn, een van de sprekers op het Openingscongres Week van het Jonge kind op vrijdag 31 maart in Ede. Meer info of aanmelden >>

1 REACTIE

  1. Alles wordt nu centraal geregeld en er wordt totaal niet meer geluisterd naar de werkvloer en de autonomie van de PMer is allang ver te zoeken. Stop met het constant wijzigen van de regels en laat de PMer zijn werk doen. Kinderen weer laten spelen en laten ontdekken, dat kunnen zij beter dan de volwassen achter een bureau. Deze generatie kinderen noem ik de curling generatie. Lokalen zien er uit als ziekenhuizen en de kinderen weten niet meer om te gaan met prikkels. Kinderen moeten leen dat er een boze buitenwereld is. Dan komt het weer goed met de kinderen en wordt het werk weer interessant en zinvol.

Geef je reactie

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn. Heb je nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.