De kinderopvangorganisatie Combiwel voor Kinderen zet sterk in op IKC-ontwikkeling. Deze Amsterdamse organisatie - sterk in voorschoolprogramma’s - ziet in een IKC de mogelijkheid om deze pedagogische kennis en ervaring uit te breiden naar kinderen tot 13 jaar. Door interne bedrijfsprocessen efficiënter in te richten, kan geïnvesteerd worden in intensieve samenwerking binnen de IKC’s. Directeur Bjørn Huysman beschrijft in dit artikel hoe Combiwel voor Kinderen dit aanpakt.
Combiwel voor Kinderen heeft een historische achtergrond in de voorschool. Al voor de Harmonisatie in 2018 concentreerde Combiwel voor Kinderen zich met name op het ontwikkelen van kinderen om elk kind gelijke kansen te bieden in de vervolgfase naar het primair onderwijs. De band met het onderwijs was dus al sterk en een goede overdracht van voorschool naar basisschool een gegeven. Na de Harmonisatie in 2018 werden de voorschoolaanbieders onderdeel van de marktwerking in de kinderopvang en deed zich de vraag voor hoe de toekomst van de organisatie eruit zou moeten zien. Toen ik januari 2019 aantrad als directeur hebben we al snel een visie ontwikkeld die op een logische wijze aansloot op het ontwikkelen van kinderen, iets waar wij als organisatie toch al sterk in waren. De gemeente en ook andere voorschoolaanbieders in Amsterdam hebben een lang verleden in het optimaal aanbieden van voorschoolprogramma’s.
Topprioriteit
Het IKC als speerpunt was een logische uitbreiding op onze kernkwaliteiten. In het verleden konden wij ‘slechts’ invloed uitoefenen op de ontwikkeling van een kind tot 4 jaar. Met de IKC-gedachte kunnen wij onze pedagogische kennis en ervaring uitbreiden naar de leeftijd tot 13 jaar. Samen met school écht staan voor maar één topprioriteit; het maximaal ontwikkelen van kinderen om ze een zo goed mogelijke toekomst te bieden.
Gelijkwaardigheid
Hierbij wilden wij een stap verder gaan dan veel IKC’s. Wij wilden zeker geen partij worden in een multifunctioneel gebouw waar de samenwerking niet van de grond komt. Dus ons eerste kernwaarde werd “samen, samen, samen”. Alleen als het écht goed voelt en er is op gelijkwaardig niveau sprake van samen staan voor de kinderen, willen wij dit traject starten met scholen. Dit klinkt logisch maar veel kinderopvangorganisaties zullen herkennen dat de relatie tussen school(bestuur) en kinderopvang niet altijd gebaseerd is op gelijkwaardigheid. En in onze optiek werkt een IKC dan niet.
Actief investeren
Maar, wij wilden ook actief investeren in het ontwikkelen van kinderen. Onafhankelijk van gemeentelijke of overheidsgelden, willen wij zelf middelen investeren in de samenwerking gericht op het ontwikkelen van kinderen. En dat betekent – simpel vertaald – dat je winst van de organisatie terug investeert in kinderen. Hierdoor hebben wij meer vrijheid van handelen in de besteding van middelen. Als maatschappelijke organisatie heeft de stichting geen winstdoel noch is het ons doel om geld ‘over te houden’. Maar, om actief te kunnen investeren in kinderen, zal er toch geld moeten zijn. Afgelopen twee jaar heeft Combiwel voor Kinderen dan ook ingezet op het ultiem organiseren van onze ‘center of excellence’: optimale kindplanning, optimale personeelsinzet en optimale kwaliteit. Door interne bedrijfsprocessen vergaand te automatiseren wordt de organisatie steeds efficiënter en daarmee bereiken wij tegen lagere kosten betere resultaten. En in alles wat wij doen, blijft de optimale ontwikkeling van kinderen op de eerste plaats staan.
Formatie op orde
Door een goed werving- en selectieproces heeft Combiwel voor Kinderen zelden langer openstaande vacatures en hierdoor is de formatie vrijwel altijd op orde. Het gevolg: de werkdruk neemt af, als ook het ziekteverzuim (gehalveerd in twee jaar tijd) en ook de inzet van (dure) uitzendkrachten neemt af (80% minder uitzendkrachten). Pedagogisch en andere medewerkers zijn in onze organisatie afgelopen twee jaar meetbaar gemotiveerder geworden en geven Combiwel voor Kinderen een ruime 8 voor werkgeverschap. Onze pedagogisch medewerkers zijn enorm belangrijk en wij laten dat ook regelmatig merken. We doen het met ons allen.
Gezamenlijke droom
En met al deze ontwikkelingen die als puzzelstukjes in elkaar vallen, creëren wij de financiële ruimte om te kunnen investeren in de ontwikkeling van kinderen. Wat maakt onze aanpak uniek? Allereerst hebben wij ons IKC Kenniscentrum opgericht. Momenteel bemenst door twee IKC programma-managers en binnenkort uitgebreid met een IKC Communicatieadviseur (die onder andere ten dienste staat van een IKC samenwerking). Het IKC kenniscentrum vergaart vanuit het werkveld ervaringen, voorbeelden en kennis over het vormen en bouwen van een IKC. Wij stellen deze kennis ter beschikking aan scholen in Amsterdam; wij bieden ons aan als gesprekspartner. Wat ons uniek maakt, is onze verwevenheid met de zorgstructuur in het Amsterdamse. Het gaat niet alleen om kennis over IKC’s. Het gaat ook om de zorgstructuur rondom het kind. Wij zoeken naar de gezamenlijke ‘droom’, de ideale wereld om kinderen te ontwikkelen. Wij hebben een stappenplan ontwikkeld om tot en goede start te komen voor een IKC. En als de gesprekken vorderen en de droom gaat leven, ontstaat de chemie.
Achterstanden
Het IKC kenniscentrum zal in 2022 een IKC kennis- en zorgcentrum worden. Uit de vele gesprekken met schooldirecties blijkt namelijk dat de problemen met kinderen zich sterk concentreren op taalachterstanden en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Denk aan kinderen die in groep 5 nog steeds de Nederlandse taal onvoldoende machtig zijn om in het vervolgonderwijs mee te kunnen. Of denk aan de leerkrachten die bijvoorbeeld wel Kanjertrainer zijn maar onvoldoende tijd hebben om net dat extraatje te bieden aan kinderen die dat nodig hebben. Als leerkracht met een grote klas is het vaak onhaalbaar om meer individuele aandacht te geven aan kinderen met té grote achterstanden.
Extra handjes
Wij bieden scholen extra handjes op meerdere manieren. Pedagogisch medewerkers worden samen met de school verder opgeleid vanuit de IKC-gedachte of het is al onderdeel van hun functie als ze worden aangenomen. Hierdoor kunnen onze pedagogisch medewerkers met extra uren worden ingezet binnen schooltijd. Een voorbeeld: een voorschool medewerker krijgt twee uur extra binnen schooltijd en gaat aan de slag met kinderen, in overleg en samenwerking met leerkrachten. Of denk aan een bso-medewerker die twee uur eerder start binnen schooltijd en leerkrachten ondersteunt.
Gezamenlijke activiteiten
Vanuit ons IKC Kennis- en zorgcentrum zullen wij mensen aanstellen die op het gebied van taal of sociaal-emotionele ontwikkeling kunnen worden ingezet ter ondersteuning van leerkrachten. Uiteraard met de juiste papieren. Welke school wordt niet blij van extra handjes? En het is hard nodig. Het wegwerken van achterstanden, inclusie, kinderen helpen om te slagen in de maatschappij; het zijn kernwaarden van onze organisatie. Naast deze inhoudelijke inzet organiseren wij als kinderopvang gezamenlijke activiteiten met school om verbinding te zoeken tussen de kinderen. Helaas is dit door corona afgelopen jaar niet mogelijk gebleken maar na de zomer gaan ook de activiteiten weer volop van start.
Een natuurlijke doorgaande lijn
Ons uitgangspunt is dat wij met deze aanpak een doorgaande lijn realiseren die ‘natuurlijk’ is. De inhoudelijke invulling van rollen is uiteraard altijd in overleg en samenwerking met scholen. We doen het altijd samen. En omdat wij niet willen wachten op geldstromen maar inzetten op het bieden van ontwikkelondersteuning van kinderen, nemen wij die kosten in beginsel voor onze rekening. En daar waar scholen, gemeente of overheid ons kan ondersteunen in middelen, maken wij daar gebruik van. Want dat betekent alleen maar dat wij nog meer middelen kunnen stoppen in het verder ontwikkelen van kinderen.
Expertise
Wij merken dat veel schoolbesturen en schooldirecties behoefte hebben aan kennis van het hoè, waarom en met wie zij een integraal kindcentrum zouden kunnen vormen. Schooldirecties hebben vaak weinig tijd om zich in de materie te verdiepen. Schoolbesturen hebben vaak de expertise niet in huis en moeten adviseurs inhuren die niet altijd kennis hebben van en oog hebben voor Amsterdam en de zorgstructuur. Combiwel voor Kinderen, met de kennis van de Amsterdamse zorgstructuur, biedt zich in alle opzichten aan als (gespreks)partner. Wij weten waar we moeten zijn.
Wederzijds respect
Wij zijn meer dan overtuigd dat als onderwijs en kinderopvang integraal samenwerken vanuit ieders expertise en vanuit wederzijds respect, dat wij samen kinderen aantoonbaar verder kunnen helpen dan vaak nu het geval is. Natuurlijk is die gedachte niet nieuw. Maar, het veld beweegt traag en kinderen raken achter. Wat wij toevoegen is de manier van samenwerking, de bereidheid tot wezenlijk en belangeloos investeren en het aanbieden en invullen van voor kinderen relevante expertise om leerkrachten te ondersteunen en kinderen te ontwikkelen. Wij wachten niet op uitkomsten van alle (zeker goede!) discussies op dit vlak. Wij doen het gewoon.
Bjørn Huysman, directeur Combiwel voor Kinderen Amsterdam. Bjørn heeft 13 jaar lang zijn eigen kinderopvangorganisatie gehad en is in 2003 de eerste landelijke aanbieder van TSO in Nederland geweest. Hij combineert zijn bedrijfsmatige kennis en ervaring bij Combiwel voor Kinderen met de maatschappelijke doelen waar Combiwel voor staat.
Meer informatie:
Waarom het belangrijk is samen te werken aan een IKC
Filmpje over de startfase van het IKC de Krijtmolen
Filmpje over de aftrap van Kindcentrum de Bekkers
Schooldirecteur Jorrit Liesting: ‘Gelijkwaardigheid vanaf de start’
Jorrit Liesting is directeur van kindcentrum de Krijtmolen in Amsterdam Noord. Hij vertelt dat ze begin dit jaar gestart zijn als kindcentrum. Op de Krijtmolen (een school met ongeveer 150 kinderen) is een groep Voorschoolse educatie (vanaf 2 jaar) en een groep bso van Combiwel voor kinderen. Hij ervaart op alle niveaus gelijkwaardigheid tussen het onderwijs en de kinderopvang. ‘De pedagogisch medewerkers worden meegenomen in alle beslissingen, net als leerkrachten en ondersteunende functies. Het is geen issue, we zijn gewoon collega’s. We hebben deze gelijkwaardigheid vanaf de start zo neergezet en dan hoeft je het er gewoon niet meer over te hebben.’
De lockdowns en corona hebben de samenwerking wel bemoeilijk in de zin dat het nog niet gelukt is om pedagogisch medewerkers in te zetten in de klas. ‘Wat we wel konden doen: een bso-medewerker inzetten voor de noodopvang zodat de leerkracht vanuit huis het online onderwijs kon verzorgen. De bso-medewerker gaat na de vakantie het natuuronderwijs een impuls geven, zowel binnen als buiten schooltijd, dus de plannen liggen er wel.’
Jorrit Liesting vertelt dat de Krijtmolen in een sneltrein zit. ‘We zijn niet alleen met de IKC-vorming begonnen maar zijn ons ook aan het omvormen naar een Montessorischool. Combiwel gaat daarin mee zodat ook alle pedagogisch medewerkers hierin geschoold worden. Op die manier kan er een mooie doorgaande lijn gecreëerd worden. Het is ook de bedoeling dat komend schooljaar pedagogisch medewerkers worden ingezet onder schooltijd. Ondertussen investeren we ook gezamenlijk in een intern begeleider die behalve de school ook actief is op de voorschoolse educatie. Zo wordt de betrokkenheid bij elkaar ook groter. En de taalspecialist is bezig om samen met de onderbouw en voorschoolse educatie taalrijke thema’s te bedenken. Daarnaast wordt onze administratieve medewerker bijgeschoold zodat ze ook vragen over kinderopvang kan beantwoorden. We willen het liefste toe naar de 1-loket-aanpak. Kortom, op vele vlakken werken we al goed samen.’
De bso opstarten was een wat lastig punt. Volgens Jorrit Liesting kun je ouders moeilijk enthousiasmeren met een grotendeels lege groep. ‘We zitten hier in Amsterdam-Noord en hebben veel doelgroepkinderen voor wie bso een impuls kan geven aan hun taalontwikkeling. We hebben toen kinderen in die groep geplaatst zonder dat ze daarvoor hoefden te betalen. Dit werd grotendeels gefinancierd door Combiwel en een beetje vanuit school. Het aantal kinderen met kinderopvangtoeslag moet nu gaan toenemen tot het rendabel wordt. Het doel is om tot een gemixte bso te komen. We hebben ook de gemeente gevraagd om bij te springen omdat die ook belang heeft bij een goede taalontwikkeling van kinderen.’
Liesting is heel blij met een vooruitstrevend partner als Combiwel. De Krijtmolen valt onder een schoolbestuur in Amsterdam Noord met 16 scholen en wordt door de stichting ondersteund als het bijvoorbeeld gaat om het sluiten van juridische contracten. ‘En verder word ik daar heel vrij in gelaten. Ik krijg alle ruimte om zelf vorm te geven aan dit kindcentrum.’
www.obsdekrijtmolen.nl
