Wat is Gezonde Kinderopvang?

Gezonde Kinderopvang is een initiatief van de ministeries VWS en SZW, samen met landelijke kennisinstituten. Gezonde Kinderopvang leert kinderopvangcentra meer aandacht te hebben voor een gezonde leefstijl en hoe ze dit als iets vanzelfsprekends kunnen gaan ervaren. Het programma leidt pedagogisch professionals gratis op tot coach Gezonde Kinderopvang. Daarbij leren ze aan de hand van het “Stappenplan werken aan Gezonde Kinderopvang” hoe ze de kinderen in hun organisatie structureel een gezonde, actieve en veilige omgeving kunnen bieden. Ze krijgen daarnaast ook handvatten voor het opbouwen van een netwerk met lokale organisaties.

In de praktijk

Bij kinderopvang Kind & Co Ludens waren ze al veel bezig met gezonde voeding en bewegen. Toch heeft Gezonde Kinderopvang hen geholpen om hier binnen al hun organisaties één lijn in te trekken.
Een aantal clustermanagers binnen de regio zijn namelijk coach Gezonde Kinderopvang geworden. Deze coaches zijn het aanspreekpunt voor een gezonde leefstijl binnen Kind & Co Ludens.

Gezonde Kinderopvang

Een van deze coaches is Gon Annaars. Ze is clustermanager bij Kind & Co Ludens en naast coach ook ambassadeur van het programma. ‘Als coach leer ik mijn collega’s welke gezonde keuzes ze kunnen maken op het gebied van gezondheid in de breedste zin van het woord. Hierdoor gaan pedagogisch medewerkers reflecteren op hun eigen leefstijl, onze organisatie en de interactie met kinderen en ouders.’

Annaars benadrukt dat ze dit niet alleen doet. ‘Werken aan Gezonde Kinderopvang vraagt om toewijding van de hele organisatie. Steun vanuit het management of de directie is daarom vanaf de start heel belangrijk. Als kinderopvangorganisatie heb je een grote verantwoordelijkheid. Je maakt kinderen mee vanaf de start van hun leven. Je hebt eigenlijk een voorbeeldfunctie. De kennis en ervaring die we kinderen en ouders kunnen bieden, moeten we niet onderschatten.’

Meer buitenspelen

Annaars leerde gedurende het leertraject tot coach welke zaken belangrijk zijn als het gaat om gezonde kinderopvang en waarom dat eigenlijk belangrijk is. ‘Kinderen spelen steeds minder buiten, met name vanwege de tablet en de telefoon. Heel jammer, want dit heeft weer gevolgen voor hun gezondheid. Zaken als obesitas liggen dan sneller op de loer. Als kinderopvangorganisatie kun je ervoor zorgen dat kinderen meer naar buiten gaan en bijvoorbeeld gezonder gaan eten.’

Minder suiker

Maar hoe ziet het beleid voor voeding bij Kind & Co er dan nu uit? ‘We hebben onder andere veel producten met suiker vervangen’, aldus Annaars. ‘Geen limonade, eierkoeken of zoet beleg meer. Natuurlijk hebben we bijvoorbeeld tijdens Sinterklaas nog wel pepernoten. Maar dat is dan een bewuste keuze en onze medewerkers maken ook wel eens een uitzondering. Toch proberen we ze er goed over na te laten denken. Eet je bijvoorbeeld een keer patat met de kinderen? Doe er dan niet ook nog een kroket of een klodder mayonaise bij. Het draait heel erg om die bewustwording.’

Groentespreads

Kind & Co houdt zich aan de Schijf van Vijf, waardoor verzadigd vet, zout en suiker worden beperkt. ‘We blijven leren. Zo hadden we heel lang vegetarische smeerworst op de groep, en dachten we dat dit een gezonde keuze was. Toch zijn we hierop teruggekomen. Dit beleg bevat namelijk veel verzadigd vet en zout. Als alternatief hebben we nu onder andere groentespreads.’

Kies een andere variant

Volgens Annaars hebben de medewerkers op de groep ook heel veel aan een app die standaard op de iPad staat bij Kind & Co Ludens. ‘Via de app “Kies Ik Gezond?” van het Voedingscentrum kan worden gekeken of het voedsel dat op tafel staat een gezonde keuze is. Je scant het product, en als dit niet in de Schijf van Vijf staat, vertelt de app waarom dit zo is. Daarnaast wordt dan ook aangegeven wat een beter alternatief zou zijn. Zo hebben we de rijstwafels nu vervangen door maiswafels en komen er geen bewerkte vleeswaren meer op tafel.’

Omgaan met verandering

Toch ging de overstap naar een gezonder beleid voor voeding niet altijd zonder slag of stoot. ‘Toen we een paar jaar geleden overstapten op water en thee in plaats van limonade, werd door ouders gezegd dat dit vast kwam omdat we moesten bezuinigen. Een paar ouders waren ook bang dat hun kind minder zou gaan drinken. Daarnaast vonden ze ook dat we te streng waren met betrekking tot traktaties op de groep. Gelukkig is dat tegenwoordig nu veel minder. Mensen weten waar ze voor kiezen als ze bij ons komen.’

Zielig voor de kinderen?

Ook bij de pedagogisch medewerkers zelf is er soms wat weerstand. ‘Ik geef trainingen aan teams op verschillende locaties. Op de eerste trainingsavond kijken we naar hoe gezond je zelf eigenlijk bent en dat kan soms nogal confronterend zijn. Ook hoorde ik in het begin soms dat ”er helemaal niets meer mocht’’, en dat ”het zielig was voor de kinderen.’’ Sommige kinderen moesten wennen aan de nieuwe smaken. Toch kunnen wij ze leren om te kiezen voor iets anders. Daarom blijven we het dagelijks aanbieden. Voordat kinderen iets lekker gaan vinden moeten ze het soms vaker hebben geproefd. Ouders zijn dan verbaasd over de hoeveelheid groente die ze bij ons eten. ”Dat doet hij thuis helemaal niet’’, hoor je dan. Dat laat zien dat je als kinderopvang echt van toegevoegde waarde kunt zijn!’