De uitdaging was groot toen zes weken geleden de lockdown begon, maar gelukkig heeft de overheid in samenspraak met de brancheorganisaties snel gereageerd, vindt Martin van Osch. ‘Onder meer door een goede compensatieregeling voor ouders. Daarmee is veel onrust voorkomen, en dat konden we als sector goed gebruiken. Maar nu de scholen, de bso en kinderopvang weer open gaan, gaan we opnieuw een spannende periode tegemoet.’

Niet in eigen hand

Helaas zijn veel kinderopvangorganisaties onvoldoende op deze spannende periode voorbereid, aldus Van Osch. ‘Je hebt het niet allemaal in eigen hand, laat ik daarmee beginnen. Je weet niet hoe de economie zich herstelt en wat ouders daar voor conclusies uit trekken. Stijgt de werkloosheid verder, en blijft het aantal opdrachten voor zzp’ers dalen? En zo ja, wat zijn dan de verwachtingen voor de rest van het jaar? Als mensen niet al te somber zijn, dan laten ze de contracten met de kinderopvang wellicht gewoon doorlopen. Dat zou mooi zijn en ik hoop dat dat gebeurt. Maar het blijft koffiedik kijken.’

Daling omzet

Hoe dan ook moet je voor de rest van het jaar met een daling van de omzet rekening houden, vervolgt Van Osch. ‘Ik houd nadrukkelijk een slag om de arm, maar je hoort van ondernemers dat ze uitgaan van een mogelijke terugloop van de omzet van zo’n 10 tot 15 procent. Dat zou minder zijn dan bij de vorige crisis van 2010 tot 2012. Maar ook geldt: zeker weten doe je het niet.’

Ondanks al deze onzekerheden, kun je als kinderopvangorganisatie in een aantal opzichten de regie echter wel degelijk naar je toe trekken. ‘Juist nu moet je werken aan een langetermijnvisie. Dat staat of valt met inzicht in je eigen exploitatie en begroting. Helaas zien wij vaak dat het daaraan ontbreekt. Soms ontberen ondernemers zelfs de meest basale inzichten in de eigen bedrijfsvoering. Er zijn nog steeds ondernemers die pas rond deze tijd weten of ze het vakantiegeld van hun medewerkers kunnen betalen . ‘Ik denk het wel’, zeggen ze dan. Maar dat is niet voldoende. Zo weinig inzicht is op termijn een gevaar voor het voortbestaan van je organisatie.’

Sturen op cijfers

Sturen op cijfers is de enige manier om er achter te komen hoe je het hoofd boven water houdt. ‘De kinderopvang heeft de afgelopen jaren op inhoud en pedagogische kwaliteit een flinke slag gemaakt, wat geweldig is, maar het inzicht in de cijfers blijft daarbij nog achter. Nogal wat ondernemers baseren hun uurprijs bijvoorbeeld niet op hun eigen begroting. Ze gaan uit van de aanpassing van het fiscale uurtarief, van wat de brancheorganisaties adviseren, wat collega-ondernemers doen en zelfs van wat ze uit de media vernemen. Dat is niet verstandig. Een uurprijs is niet iets generieks, dat is iets dat bij jouw organisatie past. Doe je het niet op basis van inzicht in je eigen organisatie, dan kun je in de problemen komen.’

Ondersteuning ondernemers

De afgelopen jaren kunnen die mogelijke problemen zijn gemaskeerd door het feit dat het relatief goed ging in de sector. ‘Mocht je een te lage uurprijs hebben, dan helpt het natuurlijk als de bezetting goed is. Maar als de nood aan de man komt, zoals nu, dan wordt het een ander verhaal. Dan is onvoldoende inzicht in je eigen cijfers een stevig risico.’

Hoe maak ik een begroting, wat is je kostprijs en hoe kan ik daar op sturen? Dat zijn onderwerpen waar het Waarborgfonds steeds meer ondersteuning in biedt, onder meer via de workshops en webinars. Van Osch: ‘Daar is behoefte aan. Via onze helpdesk krijgen we nu nog vooral praktische vragen, bijvoorbeeld over de terugbetalen aan ouders van hun eigen bijdrage. Maar als dergelijke vragen zijn beantwoord, dan verwacht ik een bredere blik op hoe je je organisatie aanpast aan een minder zekere toekomst. Denk daar goed over na, dat is de belangrijkste boodschap die ik wil meegeven.’