Zie je door alle onderzoeken de uitkomsten niet meer? Het kan de beste overkomen. En eerlijk is eerlijk: niet iedereen heeft alle tijd om dikke onderzoeksrapporten door te nemen. Daarom zet Kinderopvangtotaal zo nu en dan een belangrijk onderzoek in de spotlights. Dit keer het onderzoek over de effecten van kinderopvang en de vraag: profiteren kinderen in verschillende mate?
Veel onderzoek wordt gedaan naar de pedagogische kwaliteit in de kinderopvang. Met behulp van een subsidie van ZonMw, de Nederlandse organisatie voor onder meer gezondheidsonderzoek, zijn nu ook de effecten op de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen onderzocht. In het onderzoek ‘Effecten van kinderopvang: profiteren kinderen in verschillende mate?’ is onderscheid gemaakt in soorten opvang én soorten kinderen.
De onderzoekers keken namelijk naar verschillen tussen kinderopvang en gastouderopvang, maar onderzochten ook de vraag: zijn kwetsbare, verlegen kinderen gevoeliger voor hun omgeving dan veerkrachtige, robuuste kinderen?
Temperament en hoge sensitiviteit van kinderen zijn voorspellers voor de sociaal-emotionele ontwikkeling voor kinderen. Hoge sensitiviteit van kinderen is m.n. een kritische factor voor kinderen in het kinderdagverblijf. De kwaliteit van staf-kind interacties en staf-kind-relatie zijn ook voorspellers. De ontwikkeling van kinderen in gastouderopvang en kinderdagverblijf is even positief. De meta-analyse laat zien dat pedagogische kwaliteit van de kinderopvang een klein, maar duurzaam effect heeft op de sociale ontwikkeling, van peuter tot en met adolescent.
ZonMW deed naar aanleiding van deze uitkomsten een interview met de onderzoekers. Maakt het voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind uit of het naar een kinderdagverblijf of gastouder gaat? De onderzoekers zagen een klein verschil in het effect tussen kinderdagverblijven en gastouderopvang: kinderen bij de gastouderopvang werden als iets socialer beoordeeld. Als verklaring daarvoor werd gegeven dat de groepen kleiner zijn, het kind meer vaste gezichten kent en de relatie met de gastouder vaak hechter is.
Hoe meer nabijheid tussen professional en kind wordt ervaren, hoe minder conflicten en hoe zelfstandiger het kind
Wat naast interactie met het kind effect heeft op de ontwikkeling, is de relatie tussen de professional en het kind, zegt onderzoeker Ruben Fukkink, hoogleraar Kinderopvang en Educatieve voorzieningen voor het jonge kind aan de Universiteit van Amsterdam, in het interview: ‘Die relatie hebben we gemeten met behulp van de vragenlijsten voor de professionals. Hoe meer nabijheid tussen professional en kind wordt ervaren, hoe minder conflicten en hoe zelfstandiger het kind, hoe beter de ontwikkeling is ten opzichte van andere kinderen. Dat effect konden we zelfs meten tot aan groep 1 van de basisschool.’
Uit het onderzoek blijkt dat het gaan naar kinderopvang in het algemeen, gastouder óf kinderdagverblijf dus, sowieso alle typen kinderen helpt om zich positief te ontwikkelen.
Kaartenpakket
Fukkink hoopt dat het delen van de resultaten uit dit onderzoek met pedagogische professionals helpt om nog beter het gesprek met ouders aan te gaan. Om daarin te ondersteunen, hebben ze een praktische tool in de vorm van een kaartenpakket ontwikkeld, dat bestaat uit kaarten met karaktereigenschappen van kinderen. Samen met de ouder(s) kan de professional de kaarten bespreken en een aantal kaarten selecteren die het beste passen bij het kind. ‘Op die manier krijgt zowel de professional als de ouder(s) een completer beeld van de ‘voorspellende’ eigenschappen en behoeften van het kind.’
Biologische behoeften
Els van de Luit (Stichting Nysa, brancheorganisatie voor gastouders) voegt toe: ‘Het is belangrijk dat we blijven monitoren op het welbevinden van kinderen. We willen kinderen immers stimuleren om overeind te blijven in een hectische wereld. Maar de meeste gesprekken met ouders gaan nu alleen over de biologische behoeften van hun kind: “Heeft hij goed gegeten, geslapen, gepoept?” Ouders vinden het fijn om over de ontwikkeling van hun kind te praten. Een tool als dit gaat hier zeker aan bijdragen.’
Aanbevelingen
Fukkink heeft ook nog enkele aanbevelingen voor pedagogisch professionals, zoals het investeren in de één-op-één relatie met het kind en het oog hebben voor de (veerkrachtige) paardenbloemkinderen en de (meer verlegen) orchideeënkinderen. ‘Investeer ook in de relatie met ouders, voer gesprekken en geef die diepgang; bijvoorbeeld met behulp van het kaartenpakket. De sector is dagelijks bezig met kwaliteit, maak dit daar een onderdeel van.’
Goede vraag! We gaan het navragen en komen er hieronder op terug.
Hoi, hoe kunnen we aan dit kaartenpakket komen?