Als je dat maandverband tenminste hebt kunnen kopen, want ook dat is een probleem. Essity (moederbedrijf van Libresse) en de LINDA Foundation onderzochten de stand van zaken, en jaarlijks blijft een kwart (23%) van menstruerend Nederland thuis van werk of school vanwege de ongesteldheid. Van hen zegt tien procent zich geen hygiëneproducten te kunnen veroorloven. Een kwart geeft aan dat zij buitenshuis geen toegang hebben tot schone en veilige toiletten. Dit begint al op de basisschool.

Onbegrip

Libresse en LINDA Foundation gaan daarom aan honderd basisscholen in Nederland maandverband leveren en willen hiermee bijdragen aan het doorbreken van barrières. Ook IKC’s staan op de lijst van de initiatiefnemers. Desgevraagd blijkt dat tot nu toe nog geen IKC op het aanbod heeft gereageerd. De actie is een mooi initiatief, maar ‘een druppel op een gloeiende plaat’, vindt Peter de Vroed – bekend van het boek ‘Men-struatie’ en de menstruatiesimulator die het goed doet onder beroemdheden op tv en YouTube. Zijn menstruatie-instituut verzorgt ook lespakketten voor scholen en workshops voor docenten. Maar hij loopt in het basisonderwijs nog tegen dichte deuren aan. Terwijl juist daar de jonge meisjes vaak stuiten op onbegrip. Zonde, denkt De Vroed: ‘Meer begrip over menstruatie is zo kei- en keihard nodig. Fatsoenlijk met vrouwen omgaan begint al op de basisschool. Als meiden daar al over hun grenzen heen moeten, hoe moet dat dan op latere leeftijd?’

Seksualiteit

Verschillende lespakketten besteden aandacht aan het onderwerp menstruatie, zoals Kriebels in je buik van Kenniscentrum Rutgers. Sinds schooljaar 2012-2013 is het thema seksualiteit en seksuele diversiteit opgenomen in de kerndoelen van het basisonderwijs. Maar dit helpt volgens De Vroed nu juist níet om het onderwerp uit de taboesfeer te halen: ‘De informatie in het lespakket is gerelateerd aan seksualiteit. Maar menstruatie heeft daarmee helemaal niets te maken. Die twee moet je juist lostrekken van elkaar.’

Jongens

Op tijd beginnen met gesprekken over menstruatie – ook met jongens – kan bijdragen aan verandering. Zo vindt een ruime meerderheid dat kinderen onder de 12 jaar op school al voorlichting moeten krijgen over menstruatie. Driekwart vindt bovendien dat menstruatie een standaard lesonderdeel moet zijn op basisscholen. Problemen met het verkrijgen van maandverband kunnen worden opgelost door het gratis beschikbaar te maken op scholen, vindt 60 procent van de respondenten. Dit gebeurt nog nauwelijks: bij slechts 16 procent is dit nu het geval op de basisschool van zijn of haar kind.

Prestaties

Dit is overigens niet alleen een verantwoordelijkheid voor de basisscholen zelf. Uit het onderzoek blijkt ruim een derde het de rol van de overheid te vinden om ervoor te zorgen dat menstruatie een lesonderdeel is op de basisschool. Door openlijk te praten over menstruatie, hoeft het om te beginnen al niet in de taboesfeer te komen. Het verbeteren van condities, zoals prullenbakken, schone toiletten en open gesprekken, heeft naar verwachting een positieve invloed op emotioneel welzijn en ziekteverzuim. Bovendien verwacht 19 procent dat de prestaties van leerlingen op school vooruit zullen gaan.  

RIVM

De hygiènerichtlijnen van het RIVM vermelden voor het basisonderwijs dat er een prullenbak in de docententoiletten hoort te zijn, en ook in de voor meisjes uit de bovenbouw toegankelijke toiletten. In dezelfde richtlijnen, maar dan voor de bso, staan alleen de afvalbakken voor de docententoiletten genoemd. Een kleinigheidje, zo lijkt het misschien, maar voor meisjes in de basisschoolleeftijd kan het een belangrijk verschil maken.