De beoogde marktwerking in de kinderopvang werpt nog niet z’n vruchten af. Er is nog steeds weinig sprake van concurrentie, de kosten zijn gestegen, de kwaliteit gedaald en voor veel ouders valt er weinig te kiezen omdat er nog altijd sprake is van meer vraag dan aanbod. Dit concludeert het Centraal Plan Bureau (CPB) in een onderzoek naar marktwerking dat zij in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken uitvoerde.

Commerciëler
Hoewel sinds 2005 het aanbod voor kinderopvang enorm is toegenomen, is de toegang tot kinderopvang voor een grote groep verslechterd. Het aanbod heeft niet overal de vraag kunnen bijhouden. Wel ziet het CPB dat de kinderopvang commerciëler is geworden: de markt bevat een groter aandeel op winst gerichte ondernemingen. Er is sprake van schaalvergroting, dus de gemiddelde aanbieder heeft meer locaties en kindplaatsen dan voor 2005.

Schaalvergroting
Schaalvergroting heeft een positief effect op kwaliteit: bedrijven met een hogere omzet scoren gemiddeld genomen hoger op de indicatoren. Het CPB ziet dat dit  geldt voor de buitenschoolse opvang waar op winst gerichte instellingen betere kwaliteitsindicatoren laten zien. Overigens zijn gastouders en gastouderbureaus in dit CPB-onderzoek niet meegenomen, alleen dagopvang en buitenschoolse opvang.

Uurtarieven
De uurtarieven in de kinderopvang liggen in de meeste gevallen boven de maximumsubsidie (33 procent in de dagopvang en 75 procent in de bso). Lokale marktfactoren spelen geen rol in het bepalen van het uurtarief. Wat van belang lijkt voor de hoogte van het uurtarief, is wat de marktleider in de regio van oudsher vraagt. Dit patroon wordt alleen doorbroken door nieuwe concerns op de markt die hogere tarieven vragen.

Meer kosten per kindplaats
Een veelgenoemd voordeel van marktwerking is dat de kosten afnemen. In de kinderopvang is hier weinig sprake van. Alleen in de bso is een lichte afname van kosten per kindplaats zichtbaar. In de dagopvang zijn de kosten hiervan juist gestegen. Daarnaast is in veel gebieden nog lang geen sprake van effectieve concurrentie op kwaliteit en prijzen omdat er nog veel wachtlijsten zijn. Het CPB verwacht dat er meer ruimte is voor marktwerking in de kinderopvang als de kinderopvangtoeslag verder wordt versoberd.

Bron: CPB Onderzoekrapport Kinderopvang in Kaart >>
Foto: Stock.xchng