De scholing Een Gezonde Start is een initiatief van de ministeries van VWS en SZW. Landelijke kennis- en onderzoeksinstituten werken hierin samen, ondersteund door branche- en koepelorganisaties. De coördinatie ligt bij RIVM Centrum Gezond Leven en het Voedingscentrum. Inmiddels hebben honderden stafmedewerkers zich laten opleiden tot coach Gezonde Kinderopvang en volgden vele pm’ers de basisscholing.

Module Groen

De scholing omvat naast een basisonderdeel meerdere deelgebieden. Na de basismodule kunnen deelnemers zich verdiepen in de gebieden voeding, beweging, gewicht en veilig gedrag & veilige omgeving en vanaf straks dus ook in groen.  Dit onderdeel is opgenomen in de deeltraining over Voeding. Marc Veekamp, bekend van onder andere IVN natuureducatie en al jaren bezig om natuurbeleving en groen op de kinderopvangkaart te zetten, dacht mee over de invulling van de module groen. ‘Toen ik werd benaderd om mee te denken, was ik enthousiast. Want een gezonde kinderopvang zonder groen, dat kan natuurlijk niet. Maar toen ik me erin verdiepte, realiseerde ik me hoe ongelooflijk breed het groene domein is. We hebben er daarom voor gekozen om voor deze training een link te maken met voeding, ook een populair thema in de kinderopvang. We staan vooral stil bij moestuinieren: hoe je kunt beginnen, hoe je leert te eten uit het seizoen en waarom het belangrijk is om een duurzame manier om te gaan met voeding.’

Jong Leren Eten

Marc Veekamp vindt het belangrijk dat kinderen leren waar hun voeding vandaan komt. Onderzoek heeft bewezen dat kinderen die veel moestuinieren zelf ook gezonder eten. Hij is enthousiast over de koppeling die de training biedt met het landelijke programma Jong Leren Eten. Coaches Gezonde Kinderopvang kunnen een subsidieaanvraag  “Lekker naar Buiten” indienen bij Gezonde Kinderopvang, bijvoorbeeld voor de aanschaf van moestuinmateriaal, een kookworkshop of een bezoek aan een boerderij. Deze coaches moeten dan wel coach Gezonde Start zijn (en dus de train-de-trainer hebben gevolgd).

Trias Kinderopvang

Edith Alkemade is zo’n coach Gezonde Kinderopvang en projectleider bij Trias Kinderopvang. Ze mocht ook meedenken tijdens de ontwikkeling van de module. Niet onlogisch, want zij faciliteert het hele jaar door groene activiteiten voor de kinderen binnen Trias. De organisatie heeft natuur en bewegen hoog in het vaandel staan. ‘Ik heb ruim een jaar geleden de training Een Gezonde Start (onderdeel van Gezonde Kinderopvang) afgerond. De eerste aanleiding was toen dat we ons voedingsbeleid gingen verwoorden in een beleidsdocument. Dat had nog aardig wat voeten in aarde, omdat wij bij onze inkoop ook rekening houden met biologische en vegetarische producten. ‘

Moestuin

Nu dit is afgerond, heeft Edith meer tijd om aandacht te besteden aan waar haar hart eigenlijk vooral ligt: de natuur in met de kinderen. Edith neemt kinderen het hele jaar door mee met programma’s als “Edith in het Wild”, “het Boomproject” en “De Afvalsafari”. Daarmee informeert en ontlast ze ook de pedagogisch medewerkers. Dat de groene module voor een aanzienlijk deel gaat over moestuinieren, vindt ze een goede keuze. ‘Bij Trias verzorg ik alle moestuinen op onze locaties. Het is heerlijk om met de kinderen bezig te zijn en ze tegelijk iets te leren over de oorsprong van voeding. Veel pm’ers zijn er ook razend enthousiast over en, gaan met de kinderen naar het tuincentrum en leggen dan een kruidenpad aan in de buitenruimte. Dat inspireert mij ook weer.’

Kweekbakje of vierkante meter?

Begin 2019 geeft Edith de gehele scholing Een Gezonde Start aan haar collega’s. ‘Dat wordt nog een uitdaging, want de onderwerpen zijn heel breed. Maar in de groene scholing heb ik veel vertrouwen, juist omdat we daar al zoveel mee doen.’ Marc denk dat er zowel voor beginners als voor gevorderden altijd iets te leren is. ‘Voor starters geven we tips hoe je moet beginnen. Bijvoorbeeld dat het slim is om het eerst klein te houden, met een kweekbakje in de vensterbank bijvoorbeeld. Wie verder wil kan natuurlijk starten met een vierkante meter moestuin of misschien uiteindelijk een ‘echte’ moestuin aanleggen. Maar we gaan ook dieper in op de milieucomponent en voedselverspilling. Denk daarbij aan eten uit het seizoen en stil staan bij de herkomst van voedsel: hoeveel energie is er nodig om een appel uit de Betuwe in je fruitmand te krijgen? Of een appel uit Argentinë?

Intervisiedag

Tijdens een intervisiedag gaf Marc Veekamp zelf de scholing twee keer aan opgeleide coaches. Hij was nieuwsgierig of de inhoud aan zou slaan, en was aangenaam verrast over de positieve reacties. ‘We staan stil bij achtergronden en onderzoeken, maar er is naast theorie ook ruimte voor interactie en praktijk. Zo vragen we deelnemers om groenten en fruit bij het juiste seizoen in te delen. Een hele klus die niet eenvoudig bleek en vooral erg veel gespreksstof opleverde.’

Power en deskundigheid

De opgeleide coaches krijgen het groene thema straks extra aangeboden in de Voedingsscholing. Zij geven die scholing vervolgens door aan hun eigen collega’s. Marc: ‘Dat is natuurlijk wel spannend, want dan heb je er geen grip meer op. Ik vind het dan ook lastig om in te schatten hoe efficiënt de module gaat zijn en wat het bereik ervan gaat zijn. Maar Een Gezonde Start is een mooie beweging met veel power en veel deskundigheid aan boord. Elke kinderopvangorganisatie zou zich met dit belangrijke onderwerp bezig moeten houden.’

Een Gezonde Start is een scholing voor pedagogisch medewerkers over gezond opvoeden in de kinderopvang. Bij de scholing hoort een train-de-trainercursus die een (staf)medewerker opleidt tot coach Gezonde Kinderopvang. De coach wordt hét aanspreekpunt voor gezonde leefstijl binnen de organisatie en schoolt de eigen collega’s. Meer weten? Ga naar Gezondekinderopvang.nl